Solunum Rehabilitasyonu (SR) çocuklarda orta ve ileri derece akciğer hastalıklarında uygulanır. SR ekibinde doktor, hemşire, solunum terapisti, egzersiz fizyoloğu ve beslenme uzmanı-diyetisyen bulunur. Bir SR programında:
Çocuğun daha kuvvetli ve enerjik olması için egzersiz yaptırılır.
Çocuğun akciğer hastalığı konusunda bakıcısına bilgilendirme yapılır. Çocuğun daha kolay nefes alabilmesi için neler yapılacağı öğretilir.
Akciğer hastalığı olan çocuklarda erişkinden farklı olarak ortaya çıkabilecek zorluklarla nasıl baş edileceği öğretilir.
SR her çocuk için ayrı ayrı programlanmalıdır. Her çocuğa uygulanabilecek tek bir program yoktur. Çocuğun hastalığı, hastalığın durumu, çocuğun ihtiyaçları ve terapistlerin amaçları doğrultusunda bir program tasarlanır.
RİSKLER NELERDİR?
SR prensip olarak güvenli ve güvenilir bir yöntemdir. Nadir durumlarda çocukla ilgili beklenmedik tablolar ortaya çıkabilir. Çok nadir olan bu belirti ve bulgular aşağıdaki gibidir:
Anormal kalp atışı veya kan basıncı
Düşük kalp fonksiyonu
Göğüs ağrısı
Kalp krizi
Her ne kadar çocuğunuz SR programı sırasında her açıdan takip edilecek olsa da çocuğunuzda oluşabilecek herhangi bir belirti ve/veya bulguyu derhal ekibe söylemeniz gerekir. Hastanedeyseniz ve SR sırasında çocuğunuzda yukarıda sayılan belirti ve bulgulardan herhangi biri oluşursa zaten derhal müdahale edilecektir.
YARARLARI NELERDİR?
Yapılan çalışmalar çocuğun akciğer hastalığı hangi seviyede olursa olsun SR programının çok yararlı olduğunu göstermektedir. SR programı özellikle aşağıdaki faydaları sağlar:
Çocuğunuzun nefes darlığını giderir.
Çocuğunuzun egzersiz ve aktivite için gerekli olan kapasiteyi sağlamasına yardımcı olur.
Hem çocuğunuzun hem de sizin sıkıntı ve/veya depresyona girmenizi engeller.
Çocuğunuzun hastanede kalış süresini kısaltır.
Doktorlar genellikle Kronik Obstrüktif Hastalığı (KOAH), İntertisyel Akciğer Hastalığı (sarkoidozis) veya Hipersensitivite Pnömonisi, Pulmoner Hipertansiyon, Astma ve diğer kronik akciğer hastalıkları. SR çocuğunuza daha birçok faydalar sağlar:
Rahat nefes alıp verir.
Egzersiz endüransını ve kapasitesini artırır.
Genel olarak kuvvetini ve fleksibiletisini artırır.
Duygusal stresini düşürür.
Oluşabilecek psikolojik sorunları giderir.
NASIL HAZIRLANIRIM?
Eğer çocuğunuz bir solunum problemi nedeniyle hastaneye yatırılmışsa mümkün olan en kısa zamanda SR ekibi tarafından ziyaret edilecektir. Bu hastanedeki rehabilitasyon programıyla ilgilidir. Eğer çocuğunuz hastaneye yatırılmazsa size ev programı verilebilir. Doktor ya da ekipten biri sizi ve çocuğunuzu belirli aralıklarla takip eder veya size daha yakın olan bir merkeze yönlendirir.
NASIL YAPILIR?
SR PROGRAMI NASIL ÇALIŞIR?
Her çocuk hasta için yapılacak olan program farklıdır ancak yine de ortak noktalar vardır:
İlk değerlendirme. Rehabilitasyon ekibi çocuğunuzun durumunu, gereksinimini ve yaşam tarzını değerlendirirler. Gerekirse ayrıntılı bir muayene yapılır.
Özel planlama. Çocuğunuzun gereksinimlerine göre yapılacak programı netleştirmek için rehabilitasyon ekibinin sizin görüşlerinize ihtiyacı vardır. Eğer poliklinikten gidip gelinerek SR programına alınacaksa size ev programı verilir. Düzenli yapılan değerlendirmelerde bu programda değişiklik yapılabilir.
Çocuğunuzun doktoruyla olan iletişim. Rehabilitasyon ekibi bütün bu süreç içinde doktoru devamlı bilgilendirir gerekirse doktor sizinle birlikte çocuğunuzu da görmek isteyebilir.
Egzersiz seansları. Bu seanslar size ve çocuğunuza daha sağlıklı olmak ve iyileşmek için bilgi, beceri ve yetenek kazandırır. Bunları SR gereksinimi olan diğer çocukların aileleri ve çocuklarla paylaşabilirsiniz.
SEANSLAR SIRASINDA NELER OLMAKTADIR?
Bir akciğer hastalığı ile yaşamak bilgi ve beceri gerektirir. SR programı şunları içerir:
Çocuğunuzun akciğer hastalığı. Öncelikle hastalığı öğrenip SR nin neden çok önemli olduğunu anlamanız gerekir. Bu program iyi uygulandığında hastalığın belirti ve bulguları geriler.
Nefes alıp verme teknikleri. Hem siz hem de çocuğunuz kolay nefes alıp verme tekniklerini iyice öğrenerek çocuğunuzun gevşemesini ve akciğerlerini temizlemesini sağlayabilirsiniz.
Akciğer hastalığının duygusal boyutu. Çocuğunuzun nefes alıp vermesi ruhsal durumuyla da ilgili olabilir. Siz ve çocuğunuz stresi azaltmak, desteği artırmak ve akciğer hastalığıyla mücadele etmek için psikolojik destek alabilirisiniz.
Beslenme. Siz ve çocuğunuz beslenme ile ilgili bilgiler alarak çocuğunuzun ideal kiloda kuvvetli kemik ve kaslara sahip olarak iyileşmesine katkıda bulunabilirsiniz.
Günlük yaşam aktivitelerini daha kolay hale getirmenin yolları. Siz ve çocuğunuz gün boyu enerjinizi tasarruflu kullanabilmenin yollarını öğrenerek iyileşmeye yardımcı olabilirsiniz.
Ev egzersiz programı. Akciğer hastalığı olan kişilerin düzeli olarak egzersiz yapması gerekir. Rehabilitasyon seanslarına aktif olarak katılıp bu egzersizleri öğrenerek evde devam ettirebilirsiniz.
EGZERSİZDE TAM OLARAK NELER YAPILIYOR?
Daha önce de söylediğimiz gibi her bir SR programı her bir çocuk için ayrı ayrı yapılır. Çocuk zorlanmaz ve egzersizler yavaş yavaş artırılır.
Egzersiz seansları ilerledikçe rehabilitasyon ekibinin değerlendirmeleri doğrultusunda değişiklikler yapılabilir. Çocuğunuzun kan basıncına, kan oksijen seviyesine, ağırlığına ve egzersiz toleransına göre program modifiye edilebilir. Eğer çocuğunuzun kalp problemi varsa o zaman vücuduna elektrotlar konarak kalp atışı ve kalp ritmi takip edilir.
Bir egzersiz programının beş bölümü vardır:
Isınma. Rehabilitasyon ekibi her seansın başında çocuğunuzun yavaş yavaş ısınmasını sağlar. Böylece hem çocuğunuzun herhangi bir problem yaşaması engellenmiş olur hem de egzersizin daha ileri aşamalarına hazırlanmış olur.
Dayanıklılık aktivitesi. Endurans egzersizlerine aerobik egzersizleri adı da verilir. Bunların en önemlileri yürüme ve bisiklettir. Bunlar kalp atışını hızlandırır, kan dolaşımını artırır. Endurans egzersizleri çocuğunuzun vücuttaki oksijeni daha iyi kullanmasını sağlar. Benzer sonuçları oturup kalkmak, banyo yapmak, oyun oynamak, temizlik yapmak hatta gülmekle daha az etkiye sahip olsa da elde edebilirsiniz.
Kuvvetlendirme egzersizleri. Burada söz konusu olan ciddi ağırlıklarla yaptırılan egzersizler değildir. SR ekibi bu egzersizleri uygun bir şekilde hatta çoğunlukla ağırlık olmaksızın yaptırır. Burada amaç kas kuvveti ve dayanıklılığını artırmaktır. Özellikle göğüs kasları ve kol kaslarının kuvvetlendirilmesi ön plandadır. Söz konusu kaslar yeterince kuvvetli olursa çocuğunuz daha iyi nefes alıp verir.
Fleksibilite. Uygun germe egzersizleri çocuğunuzun hareketlerini daha dengeli hale getirir. Germe aynı zamanda ağrı, sertlik ve stresi de azaltır. Fleksibilite egzersizlerinin nasıl yapılacağını terapist size detaylı bir şekilde öğretir.
Soğuma. Egzersiz programını yavaşlayarak bitirmek ilgili kasların egzersiz sonrasında yeniden sertleşmesini engeller.
Çocuğunuzun bütün egzersizleri aynı anda yapması genellikle mümkün olmaz. Dolayısıyla sizin de çocuğunuzun da bu egzersizleri evde de devam ettirmesi gerekir.
PROGRAMIN SONUÇLARINDAN NASIL EMİN OLACAĞIM?
SR programının sonucunda çocuğunuzun daha iyi ve daha kondüsyonlu olduğunu siz de fark edeceksiniz. İsterseniz bu konuyu doktorunuzla konuşup detaylı bilgi alabilirsiniz.
ÇOCUĞUNUZUN TAKİBİNDE NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?
Çocuğunuzun doktoru size bir takip programı verebilir. Bu da standart değildir. Her çocuğa göre değişebilir. Size program verildiğinde hala daha sormak istedikleriniz varsa bunların detayını doktoruna sorabilirsiniz.
