SES KISIKLIĞI
Ses kısıklığı sesimizin her zamankinden farklı, alışılmışın dışında bir şekilde çıkması durumudur. Ses kısıklığı bir hastalık değil bir veya birçok hastalığın semptomu, ortaya çıkış şeklidir. Basit bir soğuk algınlığı ses kısıklığına neden olabileceği gibi, ses teli kanseri de ses kısıklığına yol açmaktadır.
Ses telleri boynumuzun ön kısmında yer alan gırtlağın içinde, karşılıklı açılıp kapanan bir çift mukoza kıvrımıdır. Ses çıkardığımız zaman ses telleri birbirine temas eder, akciğerlerden gelen havanın etkisi ile titreşir ve ses dalgası ortaya çıkar. Ses tellerinden çıkan ham ses ağız içinde dil, damak, diş ve dudakların yardımı ile şekillenir. Bu organlarda ortaya çıkan herhangi bir problem ses oluşumunu olumsuz etkiler.
Ses kısıklığına en çok neden olan hastalıklar şöyle sıralanabilir:
Ses teli iltihabı - Larenjit
Üst solunum yollarında hastalık yapan virüs ve bakteriler solunum yolundaki tüm organları (burun, boğaz, yutak, dil kökü, bronşlar, akciğerler vs.) tutabileceği gibi, ses tellerinde de hastalık yapabilmektedir. Larenjit sırasında ses telleri şişer, ses tellerine gelen kan miktarı artar. Buna bağlı olarak ses kısılır veya hiç çıkmaz. Şikayetlere öksürük, balgam çıkarma ihtiyacı, boğazda yanma ve ağrı eklenir. Larenjite neden olan etkenler çoğunlukla virüslerdir. Yani çoğunlukla larenjit tedavisinde antibiyotik kullanılmaz. Fakat larenjite bakterilerin neden olduğu bazı durumlarda antibiyotikler devreye girer.
Boğaz reflüsü - Larengofarengeal reflü
Mide asidi ve mideden salgılanan sindirim enzimlerinin boğaza gelmesi, veya boğazın pH’ının asiditeye doğru değişmesi sonucunda ses tellerinde bir takım değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Özellikle sabahları ortaya çıkan kalın ses, seste çatallanma, boğazda balgam hissi, yutkunma zorluğu ve sık boğaz temizleme boğaz reflüsünün sık görülen şikayetleridir. Tedavisi yeme içme alışkanlıklarında değişiklik ve ilaçlarla yapılmaktadır.
Ses teli nodülleri
Ses teli nodülleri ses tellerinin orta kısmında yer alan karşılıklı nasır benzeri lezyonlardır. Genelde mesleği gereği ya da mizacı gereği çok konuşan insanlarda özellikle kadınlarda görülmektedir. Eskiden şarkıcı veya öğretmen nodülü olarak bilinse de, günümüzde yoğun konuşma temposu olan birçok meslek dalında da görülmektedir. Ses teli nodülleri, ses kısıklığı, gün sonuna veya hafta sonuna doğru artan ses yorgunluğu ve nefesli sese neden olmaktadır. Sigara tüketimi ve reflü nodül oluşumunu tetiklemektedir. Ses teli nodüllerinin tedavisi ses terapisidir. Ses terapisi egzersizleri ile ses tellerinin davranışı değiştirelerek ses teli nodülleri tedavi edilir.
Ses teli felci – Vokal kord paralizisi
Ses tellerinden birinin veya her ikisinin felci durumunda ses kısıklığı oluşur. Ses telli felci boyun bölgesinde yapılan cerrahiler, göğüs ve kalp cerrahisi sonrasında, boyun bölgesine alınan travmaların ardından, bazı nörolojik hastalıklarda ve bazen de nedeni belli olmadan ortaya çıkmaktadır. Ses güçsüz ve kısıktır. Yiyecek ve içeceklerin yutulması sırasında boğazda takılma ve öksürük atakları gözlenebilir. Ses teli felçlerinin bir kısmı tedavisiz iyileşmektedir. İyileşmeyen durumlarda ses terapisi, ses teline dolgu yapılması ve ses teli yaklaştırma cerrahisi yapılmaktadır.
Ses teli polipleri
Ses tellerinin herhangi bir kısmında yer alabilen kabarıklıklardır. Genelde sesini hor kullanan kişilerde gözlenmektedir. Ses kısıklığı, ses çatallanması ve boğazda takılma hissine neden olur. Ses terapisi ve cerrahi ile tedavi edilmektedir.
Ses teli kistleri
Ses telleri boyunca gelişen içi mukusla dolu baloncuklardır. Ses tellerinin kayganlığından sorumlu olan tükürük bezleri kanallarının kapanması sonucunda ortaya çıkarlar. Ses kısıklığı ve seste çatallanmaya neden oolurlar. Tedavisi cerrahi ile kistlerin çıkarılmasıdır.
Gırtlak kanseri
Gırtlağın herhangi bir yeri kaynaklı ortaya çıkabilir. Genellikle uzun süreli sigara tüketimi olan hastalarda görülmektedir. Yoğun alkol tüketimi ve reflü varlığı ortaya çıkma sıklığını artırır. Ses kısıklığı, boğazda takılma hissi ve yutkunma zorluğuna neden olabilirler. Tedavisinde hastalığın evresine göre, lazer ile gerçekleştirilen kapalı yöntem, açık cerrahi ve radyoterapi uygulanır.
Ses teli içine kanama
Ses teli içine kanama, genelde kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerde yoğun ses kullanımı sonrasında ortaya çıkar. Diğer sık görülen hasta grubu ise premenstruel (adet öncesi) dönemdeki kadınlardır. Genelde sesin hor kullanımı sonrasına ani gelişen ses kısıklığı ortaya çıkar ve yaklaşık 5-7 gün boyunca devam eder. Tedavisinde ses istirahati önerilir. Yoğun kanama durumunda ses teli içindeki birikmiş pıhtılaşmış kan boşaltılmaktadır.
