Serebral palsi ya da kısaca CP gelişmekte olan beynin hasarına bağlı ilerleyici olmayan kalıcı hareket ve duruş bozukluğudur. CP sıklığı 1000 canlı doğumda 2-3’dür.
CP nin nedenleri nelerdir?
CP doğum öncesi ( anne yaşının küçük veya ileri olması, çoğul gebelikler, genetik hastalıklar, travmalar, annenin hastalıkları ), doğum sırası ( erken doğum, düşük doğum ağırlığı, uzamış doğum, anormal geliş ve enfeksiyonlar ) ve doğum sonrası ( sarılık, enfeksiyonlar, travma, kafa içi kanamalar ) nedenlerle meydana gelebilir.
CP nin tipleri nelerdir?
Hasarın yeri ve şiddetine göre çeşitli derecelerde ve görünümde CP tabloları oluşmaktadır
Spastik tip:
Spastik tip Serebral palsi’nin en yaygın tipidir. Spastisite, en genel anlamda, kas sertliği ya da pasif harekete direnç olarak tanımlanabilir. Kasların normal yapısındaki değişiklik ve sertlik hareketlerin de etkilenmesine ve zor yapılmasına neden olur. Aşırı spastisite zamanla iskelet yapı üzerinde bozukluklara ve duruşun bozulmasına yol açar. Bunun yanı sıra oturma, ellerin kullanılması, yürüme gibi fonksiyonel aktiviteleri de olumsuz etkiler.
Spastik çocuk, Serebral palsi teşhisi altında etkilenen vücut kısmına göre tanımlanır.
Hemipleji: Bu tipte vücudun bir tarafındaki kol, gövde ve bacak etkilenir.Hemiparezik çocuklarda emekleme asimetriktir veya hiç emekleme yoktur. Rehabilitasyonla çoğu hasta günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız hale gelir ve ambulatuvar olurlar.
Dipleji: Bu tipte her iki bacak spastisitesi kollardan daha fazladır. Diplejik hastalar gevşek bir dönemden sonra spastik hale gelirler. Ayakta durma ve yürüme gecikir. İki yaşına kadar oturma dengesini kazanan çocuklar yürüyebilir hale gelebilir.Bacaklar birbirine sıkışıktır. Parmak ucuna basma sık görülür.
Tetrapleji: Bu tipte ise tüm vücut etkilenmiştir. Baş kontrolünün yetersizliği, ellerin yumruk şeklinde bacakların çapraz tarzda durması yaygın bir görüntüdür.Tetraplejik CP’li çocukların 1/4’ünde hastalık hafif seyreder ve bu hastalar ambulatuvar hale gelip günlük yaşam aktivitelerini hafif kısıtlamayla yapabilirler. Yarısında hastalık orta derecede seyreder ve bu çocuklar tam bağımsız olamazlar ancak yeterli fonksiyonel kapasiteye ulaşabilirler. Geriye kalan 1/4’ünde ise hastalık ağır seyreder ve bu çocuklar hayat boyu bakıma muhtaçtırlar.
Atetoid Tip
Kontrolsüz hareket olarak tanımlanabilir. Çocuğun bacak, kol, el veya yüzünde istemsiz hareketler oluşur. Bu tipte kaslarda ani değişiklikler oluşur. Kaslar çok gevşek durumdan çok sert bir duruma geçebilirler. Bu da hareketlerin koordineli yapılmasını engeller.
Ataksik Tip
Dengeyi korumada bozukluk vardır. Baş kontrolünün zayıf olması, gövde dengesinin sağlanamaması nedeniyle gelişim yavaştır ve yürüme çok geç sağlanır.
Karma Tip
Kas tonusu bazı kaslarda aşırı düşük, bazılarında ise aşırı yüksek olduğunda serebral palsinin tipi, karma olarak adlandırılır.
CP nin belirti ve bulguları nelerdir?
Vücudun bir tarafında hareket ile ilgili sorunlar
Sert kaslar
Aşırı veya gevşek refleksler
İstemsiz hareketler veya titreme
Koordinasyon ve denge eksikliği
Salya
Yutma veya emme problemleri
Konuşma (dizartri) ile ilgili zorluk
Nöbetler
Gecikmiş motor becerileri
İnkontinans
Gastrointestinal problemler
Gelişmekte olan bir beynin hasar görmesi, serebral palsi ile ilişkili hareket problemleri dışındaki sorunlara neden olabilir. Serebral palsinin yanında mevcut olabilecek diğer durumlar şunlardır:
Görme veya işitme engeli
Öğrenme bozuklukları
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
Konuşma yoluyla iletişim kuramama
