Sağlıklı narsisizm ( özsevi )

Narsisizm(özsevi) ruh sağlığı için gereklidir. Weigert ( 1967 ) “Sağlıklı bir narsisiz, döneme özgü dileklerin doyurulmasından oluşan özsaygı (self – esteem) ile ebeveyn ve diğer yetke kişilerin koruma ve yardımına olan güven arasındaki dengeden oluşmaktadır.” diye yazmaktadır. Bir insan, yaşamla daha kolay başa çıkabilmek için kendini “ölçüyü kaçırmadan” sevebilmeli ve yeterli bir kendilik değeri duygusunu sürdürebilmelidir. Eissler, “Sağlıklı ve olgun bir insan, kendisini sürekli özsevisel boşluk tehlikesi tehdidinde duyumsamadan,neredeyse hiç ikircikli olmayan nesne ilişkilerine sahip olabilmelidir.” demiştir.

Kimlik ile narsisizm kavramı arasında yakın bir bağlantı vardır.Sağlam ve tutarlı bir kimlik,yalnızca yeterli bir özsevinin varlığında oluşabilmektedir. Kimlik insanın gelişimi sırasında farklı kaynaklardan beslenmektedir. Çok erken dönemdeki anne ve bebek arasındaki etkileşimden oluşur; erken özdeşimlerle desteklenip yapılandırılır; kendilik ve nesne tasarımlarının farklılaşması sürecindeyse daha da gelişir. Çocuk için,ödipal dönemden hemen önce ve bu dönem sırasında,birbiriyle  çelişen  özdeşimlerin daha karmaşık bir bireşimini oluşturmak gibi bir görev bulunmaktadır. Çocuğun “ikinci bireyleşme” den (Blos, 1967 ) geçtiği ergenlik dönemindeki kimlik,kalıcılık sürecinden sonra erişkin kimliğinin sağlam temellerini atmak için tekrar değiştirilir.Akhtar ( 1992), gerçek bir kimliğin yedi temel özelliğini ortaya koymaktadır.

1.Kendini her zaman kendi olduğu ve farklı kişilere karşı aynı nitelikleri taşıdığını belirten süreklilik duygusu

2.Kendilik duygusunun zamansal sürekliliği

3.Doğruluğu ve sağlamlılığı

4.Gerçekçi bir beden algısı

5.İçsel bir sağlamlık duygusu ve bununla bağlantılı dingin ve korkusuzca yalnız kalabilme gücü

6.Kendi cinsiyeti üzerine nesnel bir açıklık

7.Bir halk grubunun idealleri ile uyum,iyi içselleştirilmiş bir vicdan.

Sağlıklı bir özsevi olmadan ne ruhsal ne de bedensel alanda sağlam bir kimlik oluşabilir. Kimlikleriyle ilgili zorluklar yaşayan hastalar, Akhtar tarafından betimlendiği gibi, ya yetersiz ya da aşırı özsevi göstermektedirler.

Kimlik bozuklukları ile özsevisel bozukluklar her zaman birbirleriyle bağlantılıdır. Farklı kimselerde farklı kişilik bölümleri narsisistik yatırımlıdır. Freud, ilk yazılarında hipokondriak duyguların, bedene aşırı yönlendirilmiş özseviye dayandırılabileceğinden ; depresyonda özsevinin  üstbenliğe yatırılması gerektiğinden bahsetmiştir.

Kendilik tasarımlarının ruhsal,bedensel ve cinsiyete özgü özelliklerini kısaca belirtelim:Öncelikle, kendilik kavramı ve kendilik tasarımından ne anladığımızı netleştirmek gerekir.Betimleyici bir bakış ile “kendilik imgesi” benliğin deneyim,duyum, duygu, bedensel ve psişik algılar ve belirli bir zamandaki ve özel bir durumdaki bilinçli ve bilinçdışı düşüncelerden oluşturduğu bir yapıdır. Kendilik tasarımı kavramı,çok sayıda kendilik algısı ile sonuçlanan ve dinamik ve affektif olan ruhsal birimler bütünüdür. Bu birimler,süreklilik gösteren,görece değişmez bir yapıda (kendilik imgesi ) bütünleşirler.

Eğer bir çocuk sağlıklı bir özsevi geliştirebilmişse kendiliğini ve onun tasarımlarını sevebilir,”Sadece ailesi tarafından seviliyor duygusu olmadan da, gelişen bağımsızlığıyla birlikte başkaları tarafından reddedilse de kendisini  sevebilir.” (Weigert, 1967  ).Bununla birlikte, örselenme ya da bedensel acı gibi, sağlıklı bir özsevinin gelişmesini ve sürdürülmesini sağlayan ve aynı zamanda, bunlarla bağlantılı olarak bireyin sağlam kimliğinin gelişimini engelleyici bir şekilde etki edebilen durumlar da bulunmaktadır.

Weigert, sağlam bir kendilik değerinin, insanların birbirlerine karşı hissettikleri bağımlılık ve dayanışma gereksinimleri nedeniyle, zor ulaşılabilir bir şey olduğunu yazmıştır. Karşılıklı dayanışma duygusunda, uygunsuz ve saldırgan karşılaştırmalar ve yazgısal haksızlıklar bozucu bir tehlike yaratabilirler.Yazgı genç ve yaşlılara, kadın ve erkeklere, zengin ve yoksullara ne yazık ki eşit davranmıyor.

Kaynakça

Vamık D. Volkan & Gabriele Ast … Halime Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Vakfı Yayınları , Özsevinin Dokusu