Safra kesesinin Görevi Nedir?
Safra kesesi karaciğer salgısı olan safranın depolandığı, karaciğerin altında yer alan torba biçiminde bir organdır. Safrayı depolama, yoğunlaştırma ve ihtiyaç olduğunda on iki parmak bağırsağına salgılama görevlerini yürütür.
Safra kesesi hastalıkları nelerdir?
1) Safra kesesi taşları:
Safra kesesinin içinde normalde bulunan kolesterol ya da pigmentlerin çökelti oluşturmasıyla ortaya çıkan yapılardır. Safra içinde bulunan maddelerin oranlarında oluşan bozulmalar sonucunda meydana gelirler. İlk oluştuklarında pigment birikintisi ve kolesterol kristalleri biçiminde olan yapılar, zamanla safra taşı haline gelirler. Çapları ve türleri farklılık gösterir. Safra kesesinde kolesterol yada bilirubin taşları olmak üzere iki tip taş oluşabilir Bu taşların %90 oranı kolesterol taşları, diğerleri billirubin taşlarıdır.
Safra Kesesi Taşları Kimlerde Sık Görülür?
Genellikle 20-60 yaş arası kadınlarda, erkeklere oranlara daha fazla sık rastlanır. Taşların oluşumu 30-40 yaşlarında başlar, giderek artar. Şişmanlarda, hamilelerde, fazla sayıda doğum yapmış olanlarda sıkça rastlanan bir sorundur.
Safra Kesesi Taşları Nasıl Belirti Verir?
Safra kesesi taşı bulunan kişilerin % 80 inde herhangi bir şikayet görülmeyebilir. Genellikle karın bölgesinin sağ üst bölümünde ve sırta vuran ağrılar, şişkinlik, kusma ve bulantı, gıdalara karşı tahammülsüzlük yaşanır. ,
Safra Kesesi Taşlarının Teşhisi Nasıl Konulur?
Safra taşlarının tanısı ultrasonografi ile konur. Başka hastalıkların tetkiki sırasında yapılan MR ya da bilgisayarlı tomografi yöntemlerinde de taşlar tespit edilebilir.
Safra Kesesi Taşlarının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Safra taşlarının tedavisi cerrahi yöntemle safra kesesinin alınmasıdır. Etkili başka bi,r tedavi yöntemi yoktur. Fakat ameliyat olma şansı olmayan hastalarda taşların kırılması ya da ilaçlarla eritilmesi yöntemleri kullanılabilir.
Safra kesesi ameliyatı nasıl yapılır?
Safra kesesi ameliyatı çoğunlukla laparoskopik yöntemle yapılır. Yapılan işlemlerin tamamı karın bölgesine açılan küçük kesilerden girilen aletler yardımıyla yapılır. Ameliyatta hastaların tamamen uyutulduğu genel anestezi tercih edilir. Ameliyatla safra kesesi karındaki bağlantılarından ayrılıp, içinde bulunan çamur ve taşlarla birlikte tamamen dışarı çıkartılır.
Safra kesesi ameliyatı sonrasındaki gelişmeler nelerdir?
Hastalar ameliyat sonrasında 4-6 saat içinde sulu ve yumuşak gıdalarla beslenmeye geçebilir. 24 saat sonrasında hastaneden taburcu edilebilir. Çalışan kişiler ameliyattan sonra 3-4 gün içinde işbaşı yapabilir. Bunun dışında hastaların 1-2 ay kadar kızartma ve yağlı besinlerden uzak durması gerekir.
Safra kesesinin alınması vücutta hangi değişimlere sebep olur?
Ameliyat sonrasında hastalarda, ameliyat öncesi yakınmaları bir süre daha devam edebilir. Yani bir süre daha şişkinlik ve hazımsızlık çekebilirler. Artık safra depolanmadan ince bağırsağa geçtiğinden, safra reflüsü denilen durum yaşanabilir. Bunun yanında yemek borusu ve mide iltihabı gelişebilir. İnce bağırsağa hızlı bir şekilde akan safra, hastalarda ishale ve alt karında ağrıya neden olabilir. Genellikle 1-2 ay sonra bedenimiz bu duruma uyum gösterir ve safra kesesi olmadan hayatımıza devam edebiliriz.
Safra Kesesi Ameliyatından Nasıl Beslenmek Gerekir?
Ameliyat sonrası dönemde hasta diyetine özen göstermelidir. Özellikle yağlı yiyeceklerden uzak durmalıdır. Bazı yağı fazla olan balıklar dışında balık tüketimi uygun olup, balığın zeytinyağında kızartılması önerilir. Sindirimi zor olan yağda kızarmış yiyeceklerin azaltılması ya da kısıtlanması yararlıdır. Yemek pişirirken sıvı yağlar, besinlere hayvansal yağlardan daha az geçtiğinden tercih edilmesi daha uygundur. Taze sebze ve meyve yenilmelidir. Hasta da kabızlık oluşuyorsa posalı yiyecekleri tercih etmelidir. Ayrıca hastanın bol sıvı tüketmesi de gerekir.
Safra taşı, safra kesesi kanserine neden olur mu?
Safra kesesi taşlarının görülme sıklığı toplumdan topluma, diyet alışkanlığına ve genetik yatkınlığa bağlı olarak değişiklik göstermekle beraber sık rastlanılan bir hastalıktır. Özellikle kadınlarda ileri yaşlarda sıklığı artmaktadır. Safra taşı ile safra kesesi kanseri de kısmen ilişkilidir. Safra taşı olan hastaların ortalama %5'inde safra kesesi kanseri görülebilmektedir.
2) Safra kesesi polibi:
Polipler safra kesesinde görülen iyi huylu tümörlerdir. Yaşam boyunca görülme sıklığı %1-4 arasında değişmektedir. Genellikle taramalarda, değişik yakınmalar sonrasında yapılan ultrasonografi ile teşhis edilirler. Safra kesesinde oluşan poliplerin tedavisi 10 mm çaptan daha büyük olduklarında, safra kesesinin laparoskopik yöntem uygulanarak alınmasıyla gerçekleşir. Poliplerde de taşlarda olduğu gibi ameliyat sırasında safra kesesinin tamamı alınır.
Safra kesesinde beş farklı polip görülmektedir.
- Kolesterol polipleri: Poliplerin yaklaşık olarak %60 oranını oluştururlar. Birden fazla, her biri 2-10 mm çapında olan polipler, kolesterol birikmesi sonucunda oluşur.
- Adenomlar: Poliplerin % 25 oranını meydana getirirler. Ortalama olarak 10-20 mm çapında olurlar.
- İltihabi polipler: Poliplerin % 10 u bunlardan oluşur. Ortalama olarak 5-10 mm çapındadırlar.
- Safra kesesi adenomları: Poliplerin % 4 ü bunlardır.
- Safra kesesi kanserleri: Organda oluşan poliplerin % 1 oranını bunlar oluştururlar. Kanser oluşturan adenomların çapı 12 mm den daha büyük olur. Adenom çapı 20 mm civarında olduğunda kanser olasılığı yükselmektedir.
3) Safra kesesi iltihapları:
Safra kesesi iltihapları akut ya da kronik şekilde olabilir. Akut safra kesesi (akut kolesistit) iltihabının en fazla görülen nedeni, safra kesesi ağzında olan tıkanmadır. Tıkanma çoğunlukla safra kesesi taşlarından dolayı olur. Tümörler, delinerek safraya açılan mide ülserleri, safra yollarında olan anormallikler de tıkanmaya neden olabilir. Safra kesesi ağzının tıkanması, kese içinde basıncı arttıracağından, kese duvarına daha az kan gelir. Kanlanmanın azalması, duvarda doku ölümüne, kangrene sebep olabilir. Kansızlık mikroorganizmaların yerleşmesine zemin hazırlar.
Safra Kesesi İltihabının Bekirtileri Nelerdir?
Akut kolesistitin en önemli belirtisi karın üst sağ bölümünde oluşan şiddetli batıcı ve devamlı bir ağrıdır. İki kürek kemiğine kadar uzanan ağrı, nefesle birlikte daha şiddetli yaşanır. Hastaların çoğunda kusma ve bulantı, yüksek ateş görülür. Fiziki muayenede karnın sağ üst tarafında ağrı belirlenir. Karında şişkinlik, kan ve idrar tahlillerinde iltihap bulgularına rastlanır. Safra kesesi kangreni, sarılık, hepatit, pankreas iltihabı, safra kesesi delinmesi rahatsızlığın komplikasyonları arasındadır.
Safra Kesesi İltihabının Tedavisi Nedir?
Akut kolesistit tedavisinde cerrahi yöntemle safra kesesi alınmaktadır. Ameliyat yapılamıyorsa, antibiyotik ve ağrı kesiciler kullanılır. Hastanın beslenmesinde yağsız ve sulu gıdalara geçilir.
Kronik Kolesistit Nedir?
Kronik safra kesesi iltihaplarında, akut kolesistitin iyileşmesi sonrasında kesenin içinde ve kesenin etrafında oluşan bozuklukların geliştirdiği bir durumdur. Ataklar sonrasında safra kesesi kasılma yeteneğini kaybetmiş ve büzülmüş, küçülerek yapışık bir hale gelmiştir. Hastada ataklar ve iyileşme dönemleri görülür. İltihapların çoğunda safra taşı oluşumu bulunur.
Kronik Kolesistitin tedavisi Nedir?
Hastaların beslenmesine dikkat etmesi, ameliyatla safra kesesinin alınması gereken bir durumdur.
