Artrit ve Romatizma Nedir?
Romatizma oldukça genel bir terimdir ve kemik, kas ve eklemlerin etrafındaki ağrı veya acıyı ifade etmek için kullanılır. Romatizma deyince tek bir hastalık anlaşılmaz. 100\'den fazla hastalığı içerir. Artritin kelime anlamı vücuttaki bir veya daha fazla eklemde görülen yangıdır. Artrit çocuklar da dahil olmak üzere herkesi her yaşda etkileyebilir, bununla beraber kadınlarda erkeklere göre bu hastalıklara yakalanma şansı daha fazladır.
Kaç Tip Romatizma Vardır?
Temel olarak 2 tip romatizma vardır:
İltihabı olanlar
İltihabı olmayanlar.
1) İltihabı olanlar: Romatizmal iltihap 3 çeşittir:
a) Mikropların eklemde oturmasıyla ortaya çıkan mikrobik romatizmalar: Stafilokok, streptokok ve tüberküloz basili gibi çeşitli mikroplar bu romatizmaya neden olur.
b) Bağışıklık sisteminin bozuk oluşu sonucu gelişen mikropsuz iltihap: Bu tip iltihabın neden olduğu romatizmaların en önemlileri romatoid artrit (RA), ankilozan spondilit (AS) ve yaygın bağ doku iltihabı yapan hastalıklar (kollajen hastalıklar)'dır. Bu son grubun en iyi bilinen örneği de sistemik lupus eritematozus (SLE)'dur.
c) Diğer bir iltihap tipi de başta ürik asit olmak üzere diğer kristallerin eklemlerde ve çeşitli dokularda oturarak yaptığı tahriş sonucu ortaya çıkan iltihaptır. Gut ve yalancı gut hastalığında bu tip iltihap vardır.
2) İltihabı olmayan romatizmalar: Bu romatizmaların en önemlisi artroz (kireçlenme)'dur. Artrozda eklemde iltihap yoktur. Buna karşılık aşınma vardır. Eklemin içindeki kıkırdak incelir ve kaybolur, eklemlerin kenarlarında kemik çıkıntıları oluşur. Travmalar (kaza, darbe) mekanik nedenler, metabolik ve psikolojik bozukluklar iltihabı olmayan romatizmaların en önemli nedenleridir.
Sık Görülen Romatizmal Hastalıklar Şunlardır
Artroz (Kireçlenme)
Yumuşak doku romatizmaları (Fibromyalji, bel, boyun ağrıları)
Romatoid artrit
Spondiloartropatiler ve ankilozan spondilit
Vaskülitler ve Behçet hastalığı
Gut Hastalığı
Ailevi Akdeniz ateşi
Akut eklem romatizması
Reaktif artritler
Kristal artritleri
İnfeksiyöz artritler
Bağ dokusu hastalıkları; SLE, polimiyozit- dermatomiyozit, skleroderma, mixt bağ dokusu hastalığı
Juvenil artrit
Bursitis, tendinitis
Artrit ve Romatizmanın Bulguları Nelerdir?
Bulgular büyük oranda sizin sahip olduğunuz artrit veya romatizmanın çeşidine bağlı olarak değişmektedir. Bununla beraber genellikle aşağıdaki bulgular sizin artrit veya romatizmaya sahip olduğunuzu düşündürebilir:
-Bir veya daha fazla eklemde şişlik,
-Eklemler etrafında katılık,
-Eklemlerde kızarıklık ve sıcaklık artışı,
-Eklemlerde sürekli veya tekrarlayan ağrı
-Eklemi hareket ettirmede veya kullanmada zorluk.
Vücuttaki herhangi bir eklem etkilenebileceği gibi en çok dizler, parmaklar ve kalçalar tutulurlar. Eğer ROMATOID ARTRITINIZ 'niz var ise hafif derecede ateş, iştah kaybı ve halsizliğiniz de olabilir. Artrit bulguları sabahları, bazen soğuk ve nemli havalarda kötüleşmeye meyillidir.
Artrtit ve Romatizmanın Nedeni Nedir?
Romatizmal hastalıkların önemli bir bölümünün kesin nedeni bilinmemektedir. Çoğunlukla bulaşıcı-mikrobik değildir. Kalıtsal özellikler (genetik yatkınlık) bazılarında önem taşır.
Artrit ve Romatizmaya Yakalanma Riskim Nedir?
Herhangi bir yaştaki, cinsiyetteki ve ırkdaki kişi romatizmal hastalığa yakalanabilir. Bilim adamları tam olarak neden ortaya çıktığı konusunda bilgiye sahip değillerdir. Bununla beraber aşağıdaki durumlarda daha fazla riske sahipsiniz:
Kadın olmak,
Ailenizde romatizmalı bir bireyin bulunması,
Spora veya işinizle ilgili aktivitelerden dolayı tekrarlayan yaralanmalara maruz kalmanız.
Artrit ve Romatizma'ya Yakalanmayı Önleyebilir miyim?
Artrit ve romatizmaya yakalanmayı önleyemezsiniz ama sağlıklı beslenmeli ve düzenli egzersiz yapmalısınız. Bu kilo almanızı engelleyecek ve dolayısı ile eklemlerinize aşırı yük binmemiş olacakdır. Ayrıca damar yapısını bozan sigara kullanımı gibi dış etkenlerin engellenmesi romatizmalı hastalar için yararlıdır.
Artrit ve Romatizma Nasıl Teşhis Edilir?
Ne çeşit bir artrite sahip olduğunuzu ortaya koymak için kan testleri gerekebilir. Genellikle etkilenmiş bölgenin radyografi görüntülenmesi tanının doğrulanmasında yardımcı olacakdır.
Artrit ve Romatizma Bulgularım Olduğunda Kime Başvurabilirim?
100 yılı aşkın süredir ülkemizde romatizmal hastalıkların tedavisini başarı ile yapan, deneyim sahibi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon (FTR) uzmanlarına başvurabileceğiniz gibi, şikayetlerinizin niteliği ve yerine göre Romatoloji uzmanına da başvurabilirsiniz.
Artrit ve Romatizma Nasıl Tedavi Edilir?
Çoğu artritin tamamıyla hastalığı geçirici bir tedavisi yoktur, bununla beraber normal olarak hayatın sürdürülebilmesine yardımcı çok sayıda tedavi seçeneği mevcuttur. Size verilecek olan tedavi sahip olduğunuz artritin çeşidine ve şikayetlerinizin ciddiyetine göre değişecekdir. Bazı kişilerde sadece günlük basit bir egzersiz programı ağrıları hafifletip, eklem harekletlerini artırır. Eğer tenisçi dirseği veya bel ağrısı gibi yumuşak doku romatizmanız var ise ağrınız kısa süreli olabilir ve herhangi bir tedaviye gereksinim duymadan geçebilir.
Eğer eklemleriniz çok ağrılı ise eklem etrafındaki ağrıyı hafifletmek, yangıyı azaltmak için çok çeşitli ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçları 3 kategoride toplayabiliriz:
Analjezikler (Ağrı kesiciler) (Parasetamol vb.)
Steroid Olmayan Anti İnflamatuar İlaçlar : Bu ilaçlar genellikle birkaç saat içinde etkili olup ağrı ve yangıyı etkili bir şekilde azaltırlar. Eğer uzun dönem alınılırlarsa mide problemlerine yol açabilirler.
Steroidler (Kortizon): Tablet şeklinde ağızdan alınabilirler veya direkt enjektabl formları etkilenen ekleme uygulanabilir. Uzun dönem alınılırlarsa ciddi yan etkileri olabilir bu nedenle genellikle ciddi artritlerin kontrol altına alınmasında kullanılır.
Eğer RA'niz varsa hastalığınızın ilerlemesini önlemek ve yangıyı azaltmak için size Hastalık Modifiye Edici İlaçlar verilebilir.
Eğer artrit teşhisi konmuşsa düzenli egzersiz yapmanız ve doktorunuza hangi tip egzersizin daha uygun olacağını sormanız önemlidir. Yüzme genellikle artritli hastalar için en ideal egzersizdir. Hastalığnızın özelliğine göre FTR uzmanının denetiminde fizik tedavi ajanlarından da faydalanabilirsiniz. Genel olarak iltihaplı eklem romatizmalarına kaplıca ve sıcak tedavi iyi gelmezken, kireçlenmeler, yumuşak doku romatizmalarında faydası vardır. Kaplıcaya gitmeye karar vermeden önce mutlaka FTR uzmanı ile görüşünüz.
