Placenta previa ( Gebelikte kanama )
| DİKKAT: Tam placenta previa doğumun sezaryen ile gerçekleştirilmesini gerektiren çok acil bir durumdur. |
Plasenta previa ya da önde gelen placenta,bebeğin eşi denen ve rahim içindeyken beslendiği ve tüm kan alış verişlerinin yapıldığı organın önde yani doğum kanalında olması ve burayı tıkamasıdır.
PLACENTA PREVİA NEDEN OLUR?
Neden tam olarak bilinmemektedir.En yüksek ihtimal rahim içinin daha önceden hasar görmüş olmasıdır.Kürtajlar ve sezeryan operasyonları placenta previa nın en çok suçlanan nedenidir.Ayrıca myomlar, anne yaşının ileri olması, çok doğum, sigara içmek olası diğer nedenlerdir.
Daha önceden placenta previa nedeniyle sezeryan olanlarda takip eden hamilelikte aynı durumun ortaya çıkma ihtimali %5-10 dur
PLACENTA PREVİANIN KAÇ ÇEŞİDİ VARDIR?
Plasenta previa placenta ile serviks arasındaki konuma göre 4 gruba ayrılır.
1.Total placenta previa: Plasenta rahim ağzını tamamen kapatması hali
2. Kısmi placenta previa: Plasenta rahim ağzının bir kısmını kapattığı haller.
3. Marjial placenta previa: Plasenta rahim ağzına yakındır ama rahim ağzını kapatmaz
4. Alt segment yerleşimli placenta: Plasentanın kenarı rahim ağzına 2-3 santimetreden daha yakındır ama temas etmez.
Plasenta previa varsa değişik türlerinin görülme oranı şöyledir
| Tür | Görülme sıklığı | |
| Tam | %20-40 | |
| Kısmi | %30 | |
| Marjinal | %25-50 | |
Rutin gebelik takiplerinde placenta previaya oldukça sık rastlanır.Ancak 2.trimestrde rastlanan previaların % 80 kadarı doğuma kadar rahim büyümesi nedeniyle yukarıya çekilir ve previa hali düzelir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ağrısız vaginal kanama sık bir bulgudur. İlişki yada ağır kaldırma gibi fizik zorlamalar kanamayı artırır.Hatta bu kanama çok fazla olabilir.Bu durumda acilen sezeryan yapmak gerekir.
TANI
Kesin tanı ultrason ile konur.Rutin ultrason takiplerinde tanınır ve gereken tedbirler alınır.Doğum planlanarak sezeryan için gereken tedbirler alınır.
RİSKLER
En büyük risk akut kanamadır. Önceden tanı konulmamış ise hastaların %30'undan fazlasında kan verilmesini gerektirecek kadar kanama olmaktadır. Ayrıca olguların %9-10'unda placenta rahim duvarının içine kadar ilerler.Bunun adı placenta accretadır.Bazen placenta rahim yatağını delerek çevre dokulara girer ve mesaneye invaze olur. Bu durum son derece ciddi olup anneyi kurtarabilmek çoğu kere mümkün olmamaktadır.
Placenta previa gebeliklerinde bebeğin sezeryanla da olsa rahimden çıkarılması başlı başına bir sorundur.Bebek hayatını tehdit eden en önemli risk kanamadır. Bebeği rahim içinden çıkartmak çok zordur. Bebek ciddi kan kayıplarına uğrar. Bazen bebekte ölebilmektedir.
TEDAVİ
İkinci trimesterda yapılan 2.düzey detaylı ultrasonografide placenta previa tespit edilmesi durumunda hasta kanama konusunda uyarılır ve ilave bir girişime bulunmadan beklenir. Vakaların %90'ında durum zaman içerisinde düzelir. Bu dönem içinde kanamayı tetikleyebileceğinden dolayı aşırı fiziksel aktivitede bulunmaması gerekir. Daha sonra 28-30. haftalarda placenta yeniden değerlendirilir. Previa durumu hala devam ediyorsa ise yine gerekli tavsiyeler yapılır. Herhangi bir girişimde bulunmaz ve takibe devam edilir. Kanama varsa anne adayının hastaneye yatırılarak takip edilmesi gereklidir.
Plasenta previa varlığında vajinal muayene yapılmaz.Akut bol kanamayı başlatabilir.Sezeryan şartları her ihtimale karşı hazır tutulmalıdır.
Placentanın 32-34 haftanın sonunda konumu değişmemişse ve previa durumunu muhafaza ediyorsa bundan sonra yukarıya doğru çekilmesi artık beklenemez. Sık sık kontrol edilerek sezeryan tarihi tespit edilir ve en uygun zaman için planlanır. Rahim kasılmalarının başlamasına fırsat verilmez.Aktif kanama varsa anne adayı açısından en uygun yaklaşım zaman kaybetmeden doğumu gerçekleştirmek ve sezeryan yapmaktır. Gebelik 36 haftayı geçiyorsa, bol kanama varsa,bebek 2500 gramdan fazlaysa,bebek sıkıntıdaysa,rahim kasılmaları başlamışsa hiç vakit kaybedilmez sezeryan yapılır. Eğer acreta veya percreta durumu varsa çok ciddi hayati tehlike var demektir. Öldürücü kanamalara çoğu kere engel olunamaz ve anne ve bebek çoğu kere kaybedilir.
ÖNERİLER
Plasenta previa varlığında aşırı fiziksel zorlanmalardan kaçının
Az yada çok bir kanama varlığında hiç zaman kaybetmeden doktorunuzu haberdar edin.
Acil bir durumuda göz önünde bulundurarak tam teşekküllü bir hastane seçin.Bu hastanenin kan bankası ve erişkin ve bebek yoğun bakım ünitesinin olduğundan emin olun.
Kan grubunuzu mutlaka nceden öğrenin
Acil bir durumda kan verebilecek yakınlarınızın listesini çıkartın. Bu isimleri ve ulaşılabilecek telefon numaralarını yanınızda taşıyın ve listenin bir kopyasını da doktorunuza iletin.