Kelimenin aslı Yunanca kökenlidir ve iki kısımdan oluşur, Odino (odyno) yani ağrı ve faji (phagia) yani yutkunma anlamındadır. Odinofaji ise ağrılı yutkunma anlamına gelir.
Aslında odinofaji başlı başına bir hastalıktan ziyade bir çok hastalığın ortak bulgusudur. Ağrılı yutkunma ile zor yutkunma veya yutkunma güçlüğü (Disfaji = Dysphagia) karıştırılmaması gereken iki ayrı bulgudur. Bazen ikisi de aynı anda olabilir, bazen de disfaji olmadan sadece odinofaji durumu tek başına ortaya çıkabilir.
Sebepleri
Yutkunma esnasındaki ağrılar yutkunma mekanizmasının üç ana bölgesindeki patolojiden kaynaklanabilir. Bu üç ana bölge ise ağız boşluğu, yutak veya boğaz (farinks) ve yemek borusudur. Bu bölgelerde oluşan yara ve enfeksiyonlar (örneğin aft, stomatit, tonsillit, faranjit, oral kandida, herpes), yabancı cisimler (örneğin balık kılçığı), sıcak veya yakıcı sıvı içecekler ve diğer hastalıklar ağrılı yutkunmaya neden olabilir.
Özellikle Sabahları kahvaltı esnasında ortaya çıkan ağrılı yutkunama durumu ise asit reflüsü (gastroözofageal reflü) olayının bir göstergesi olabilir. Ağrılı yutkunma ile nefes darlığı (dyspnea) aynı anda olması ise solunum yolu (gırtlak=larynx, nefes borusu=trachea) ile ilgili bir patolojinin göstergesi olabilir. (örneğin akalazi, Zenker divertikülü, özofajit, özofagus ülseri veya yırtılması)
Ağız , boğaz, gırtlak, tiroid, boyun ve yemek borusu kanserleri de Odinofaji yapabilir. Bu durum özellikle yüksek risk grubuna sahip hastalarda göz önünde bulundurulmalıdır örneğin sigara veya nargile içen kişiler, yuktunma güçlüğü (dysphagia) ve kontrolsüz kilo kaybı yaşayan hastalar.
Tanı ve Tedavi
Genellikle hastaların hikayesi ve gelişme süreci detaylı bir şekilde ele alındığında çoğu hastada Odinofajinin sebebi kolaylıkla teşhis edilip tedavi edilmektedir. Sebebi belli olmayan Odinofaji durumlarında (%5-10) ileri tetkik yöntemleri kullanılabilir. Bunlardan en önemlisi ise Endoskopi ve renkli (baryumlu) özefagus grafisidir. Bunların yanında endoskopik trans-özofageal ultrasonografi, özofagus manometrisi ve 24 saat özofagus alt ucu pH monitorizasyon testleridir.
