Genç, aktif hastalarda ameliyat gerekir. Ameliyat sonrasındaki rehabilitasyon programına uyum önemlidir, bu programa adapte olamayacak hastalarda ve 40 yaş üstü, aktivite düzeyi düşük hastalarda ameliyat planlaması yapılmamalıdır.
Aktif sporla uğraşan profesyonel sporcularda, hobi olarak sporla uğraşan ve düzenli olarak spor yapanlarda, diz ekleminin ağır kullanımını gerektiren işlerde çalışanlarda, normal günlük işlerde şikayeti olmayan ancak örneğin merdiven inişlerde sorun yaşayanlarda, diz içerisine sık sık kanama olanlarda ve 6 aylık konservatif tedaviye rağmen dizde şikayetleri geçmeyen hastalarda ameliyat gereksinimi vardır.
Çapraz bağ yaralanması sonrasında ameliyat düşünülen hastalarda eklem içi kanama geçtikten sonra ameliyat planlanlanıp yapılmalıdır. Özellikle erken dönemde yapılan ÖÇB rekonstrüksiyon ameliyatları dizde hareket kısıtlılığı oluşturan bazı sorunları karşımıza getirebilmektedir. Ameliyat planlandıktan sonra ameliyata kadar geçecek süre içerisinde diz çevresi kasların egzersizleri başlanarak eklem hareket açıklığı tam olarak sağlanmalı, güçlenecek kaslarla ameliyat sonrası rehablitasyona yardımcı olunmalıdır.
Ameliyat Yöntemleri Nelerdir?
ÖÇB ameliyatlarında farklı teknikler vardır. Yöntem cerrahtan cerraha ve hastadan hastaya değişim gösterebilmektedir.
Çapraz bağın uç uca dikilmesi daha önceleri kullanılmış fakat sonuçlarının kötü olduğu görülünce terk edilmiştir. Günümüzde ÖÇB’ın yeniden yapılandırıldığı yöntemler tercih edilmektedir.
ÖÇB yeniden yapılandırılmasında hastanın kendisinden alınacak kemik uzantılı diz kapağı tendonu veya arka uyluk kaslarının tendonları kullanılabileceği gibi kadavradan alınmış benzer dokular da kullanılabilir.
Kamera sistemlerini kullanıldığı dizin büyük cerrahi kesilerle açılmadığı kapalı yöntemler kullanılan günümüz ÖÇB rekonstrüksiyon ameliyatlarında tercihen hastanın kendi dokusu daha uyumlu olacağı için genelde bahsedilen tendonlar kullanılır.
Alınan bu dokuların uyluk ve kaval kemikleri içinde açılacak tüneller içerisinde tutturulması için de farklı yöntemler vardır. Titanyum vidalar, çelik U çiviler, vücutta emilebilir materyallerden imal edilmiş vida veya çiviler tercih edilebilir.
- Kemik-tendon-kemik greftler: Diz önünden diz kapağı ile kaval kemiği üstü kısmından alınan kemikler ve aradaki tendondan oluşur
Fiksasyon çok kuvvetlidir. Yeniden yapılandırılan ÖÇB orjinali kadar ya da daha kuvvetlidir. Diz önü ağrısı olabilir.
- Uyluk arka kısım kaslarından alınan Hamstring grefti: Hastanın kendi Semitendinozus ve grasilis tendonları dizin iç tarafından alınır. Diz önü ağrısı olmaz. Rehablitasyonu daha kolaydır. Kemik-tendon iyileşme hızı, kemik-kemik iyileşme hızına göre daha yavaştır ve daha uzun süre alır.
- Uyluk ön yüzünden alınan kuadriceps kasının tendonu kullanılabilir.
- Allogreft: Kadavradan alınan diz kapağı tendonu, Uyluk arka kısım kaslarının tendonu ya da aşil tendonu kullanılabilir.Fiksasyon için benzer malzemeler kullanılır. Greft alınmadığı için alınmaya bağlı riskler ve komplikasyonlar olmaz. Ameliyat süresi daha kısadır. Çok düşükte olsa enfeksiyon bulaşma riski vardır. Vücut tarafından kabul edilmeme, alerjik reaksiyonlar yapma riski mevcuttur.
Ameliyatta Karşılaşılabilecek Riskler ve Komplikasyonlar Nelerdir?
- Bacaktaki derin toplardamarlarda pıhtı oluşmasıdır
- Enfeksiyon:
- Eklem Sertliği:
- Greft Sıkışması:
- Greft yerinin uygun olmaması
Ameliyat Sonrası Süreç Nasıldır?
Hastanın ameliyat sonrasında 2 gün hastanede tutulması özellikle ağrı kontrolü ve enfeksiyon açısından önemlidir.Dikişleri 2-3 hafta içinde alınana kadar diz hareket açıklığı egzersizleri önemlidir. Önceleri daha sıklıkla kullanılan açı ayarlı dizlikler günümüzde pek kullanılmamaktadır. Ameliyat sonrasında 1. gün drenleri çekilen hasta koltuk değneği yardımıyla hastanın ağrı durumuna göre tam bastırılıp yürütülebilinir. Özellikle dikişler alındıktan sonra hasta profesyonel sporcu ise bir rehablitasyon merkezinin takibine girmesi daha uygun olacaktır. 3 aylık dönemde koşması yasaklanmalı, 6. aydan sonra kontak sporlarına izin verilmelidir
Masa başı işte çalışanlar ameliyat sonrası birinci haftada işe gidebilirler ancak ayakta durmayı gerektiren işlerde 4-6 haftadan önce çalışma tavsiye edilmez. Eğer ağır iş yapılması gerekiyorsa işe dönüş zamanı 3-4 aydan önce olmamalıdır.
- Son olarak belirtmek gerekirse;
ÖÇB diz eklem stabilitesinin %90’nı sağlar.
ÖÇB tamiri oldukça sık yapılır ve rutin ameliyatlardandır. Amerikada her yıl 100000 erişkinden 60’ında yeni ÖÇB yırtığı sebebiyle ameliyat uygulanmaktadır. Ülkemizde bu tür bir istatistik yoktur.
- ÖÇB tamiri oldukça başarılı bir ameliyattır. Sporcuların yaklaşık %90’ı altı ay içerisinde aktif spora dönerler.
