Myomlar Nasıl ve Ne Zaman Ameliyat Edilmelidir?

Myomektomi üreme yıllarında oluşan rahimdeki iyi huylu (kanser olmayan) kitlelerin yani myomların çıkarıldığı cerrahi bir işlemdir. İşlem esnasında cerrahın amacı myomları alarak rahmi yeniden düzenlemektir. Tüm rahmin alındığı histerektominin tersine myomektomi sadece myomların alınması ve rahmin bırakılması esasına dayanır. Deneyimli bir cerrahın ellerinde myomektomi son derece güvenli ve etkili bir yöntemdir.

Neden Yapılır?
Doktorunuz problem yaratan myomlarda yani normal aktivitelerinize müdehale eden veya zayıflatan durumlarda myomektomi önerebilir;
- Çocuk yapma planınız varsa
- Myomlarınız infertiliteye sebep oluyorsa
- Rahminizin alınmasını istemiyorsanız

Başarılı Bir Hamilelik Şansınızı Arttırmak İçin
Myomların tam olarak nasıl infertiliteye etkisi olduğu veya hamilelikle ilişkisi henüz net değildir. Myomu olan birçok kadın hamile kalmakta zorluk yaşamazlar ve komplikasyonsuz bir hamilelik yaşarlar. Ancak sizde myom varsa ve hamile kalamıyorsanız veya birçok kez düşük yaptıysanız, doktorunuz sizi diğer potansiyel problemler konusunda dikkatlice değerlendirdikten sonra myomlar için bir tedavi düşünebilir.

Submukozal myomların rahim boşluğunu bozduğu, infertiliteye sebep olduğu ve alınması gerektiği konusunda kanıtlar mevcuttur. Ancak rahim duvarının içinde gelişen veya rahmin dışına doğru şişkinlik yapan intramural (duvar içi myomlar) ve subserosal (rahim dışına doğru büyüyen) myomlar konusuda ne yapmak gerektiği daha az nettir. Myomektomi sonrası birçok kadın hamile kalabilmektedir. Yine de, operasyon sonrası bildirilen doğurganlık oranları geniş bir şekilde değişkenlik gösterir. Yapılan birçok çalışmaya göre myomektomi sonrası gebe kalmaya çalışan kadınların çoğu başarılı olmaktadır.

Riskler
Myomektominin çok düşük bir komplikasyon oranı vardır. Yine de operasyonu yapan cerrah çok önemlidir. Myomektominin içerdiği riskler şöyledir :
- Aşırı kan kaybı : Rahimde kan damarları ağı mevcuttur ve myomlar kendilerine kan akışı sağlamak için yeni damarların büyümelerini stimule ederler. Yani myomektomi esnasında, aşırı kanama riski karşısında ekstra önlemler alınmalıdır. Bu önlemler arasında rahim damarlarından akışı bloke etmek ve myomların çevresine ilaç enjekte ederek kan damarlarının sıkışmasını sağlamaktır.
- Yara Dokusu : Myomları almak için rahme yapılan kesiler adezyonlara (operasyon sonrası gelişebilen yapışıklıklar) sebep olabilir. Adezyonlar rahim içerisinde döllenmiş yumurtanın gelişimini bloke edebilir, ancak bu durum nadiren gelişir. Rahim dışında ise yakınlardaki yapılara karışarak bloke olmuş tüpler veya bağırsak düğümlenmesi ile sonuçlanabilirler.
- Yeni Myomların Gelişimi : Myomektomi yeni myomların gelişimine engel olmaz. Operasyon esnasında görülmeyen minik urlar büyüyerek semptomlara sebep olabilirler. Yeni myomların da gelişmesi mümkündür. Sadece bir myomu olan kadınların yeni myom geliştirme oranı birden çok myomu olanlara göre daha azdır. Eğer myomlar yeniden oluşursa, myomektomi tekrarı, histerektomi veya başka prosedürler yapılabilir.
- Doğum Komplikasyonları : Myomektomi geçirmiş olmak doğumda bazı komplikasyonlara sebep olabilir. Eğer operasyon esnasında cerrahınız rahim duvarına derin bir kesi yapmak durumunda kalmışsa, doğumu gerçekleştiren doktor doğum esnasında rahmin çatlamasını önlemek amacıyla sezeryan yapmak durumunda kalabilir.
- Rahmin Yapısını Yeniden Düzenleme Olanaksızlığı : Myomları alabilmek için cerrahınız bir boşluk bırakarak kas duvarını kesmek durumunda kalabilir. Bunu kapatmak için kat kat dikiş gerekir. Nadiren eğer kanama ciddiyse veya rahmi yeniden düzenleyemediyse, rahmin alınması gerekebilir.

Olası Operatif Komplikasyonlara Hazırlanma Stratejileri 
Myomektomi risklerini minimize etmek için doktorunuz şunları önerebilir;
- Demir Takviyeleri ve Multivitaminler : Eğer adet kanamalarınızın şiddeti nedeniyle demir eksikliğiniz varsa ameliyat öncesi doktorunuz demir takviyesi almanızı önerebilir.
- Hormon Tedavisi : Anemiyi düzeltmenin başka bir stratejisi de ameliyat öncesi hormon tedavisidir. Doktorunuz menstürel kanamayı durdurmak veya azaltmak için Gn-RH agonist, doğum kontrol hapı veya diğer hormon tedavilerini kullanmanızı önerebilir. Terapi şeklinde verildiği zaman Gn-RH agonistleri östrojen ve progesteron üretimini bloke ederler, menstürasyonu durdururlar ve böylece hemoglobin ve demir depolamanızı sağlarlar.
- Myomları Küçültme Amaçlı Tedavi : Gn-RH terapisi gibi bazı hormonal tedaviler myomların ve rahmin küçülmesini sağlarlar, böylece cerrahın minimal invazif bir cerrahi yaklaşım (dikey bir kesi yerine, daha küçük yatay bir kesi veya açık ameliyat yerine laparoskopi) kullanmasına izin verilir. Gn-RH agonistleri çoğu kadında menopoz semptomları yaratırlar. (sıcak basmaları, gece terlemeleri ve vajinal kuruluk gibi) Ancak bu rahatsızlıklar ilaç kullanımının bitmesiyle beraber son bulur.

Nasıl Hazırlanacaksınız?
Operasyondan 8 saat önce hiçbirşey yemeyin ve içmeyin, midenizin boş olduğundan emin olun. Eğer ilaç kullanıyorsanız, operasyon öncesi ve sonrası bunlara devam etme konusunu doktorunuza danışın. Değerli eşyalarınızı evde bırakın, operasyona giderken oje sürmeyin. Hastaneye vardığınız zaman yetkili kişiler hazırlanmanıza yardımcı olacaklardır. Gözlüklerinizi, lenslerinizi, saç tokalarınızı çıkarmanız gerekecektir. Operayon öncesi hastane geceliği giyersiniz ve bacaklarınızdaki damarlarda kan pıhtılaşmasını önlemek için özel bir çorap giymeniz istenebilir. Bir hemşire karın bölgenizi temizler ve traş eder. Operasyon odasına gitmeden önce anestezi verilebilir.

Ne Beklemeniz Lazım?
Myomun büyüklüğü ve tipine bağlı olarak cerrahınız aşağıdaki cerrahi yaklaşımlardan birini seçebilir :
- Abdominal Myomektomi : Açık abdominal kesi ile rahme ulaşılarak myomlar alınır.
- Laparoskopik Myomektomi : Birkaç küçücük kesi yapılarak ve özel ekipmanlar kullanılarak myomlar alınır.
- Histeroskopik Myomektomi : Özel aletler ile vajinadan içeri girilerek rahim ağzına ve rahme ulaşılır, myomlar alınır.

Abdominal Myomektomi (Laparotomi)
Abdominal myomektomi genel anestezi altında yapılır. Bir veya iki kesi yerinden rahim boşluğuna ulaşılır:
- Dikey kesi : Karnın ortasından başlayarak göbeğin altındaki kasık kemiğine kadar uzayan bir kesidir. Dikey kesi cerraha rahme ulaşması konusunda daha büyük olanak sağlar ve kanamayı azaltır. Bazı cerrahlar eğer rahim 16 haftalık bir gebelik taşıyormuş gibi genişlemiş gibiyse dikey kesinin kullanılmasını önerirler. Bu kesi aynı zamanda myom rahim ve pelvik duvar arasında bir bağ dokusunduysa kullanışlıdır.
- Yatay kesi : Kasık kemiğinin üstünde bir kesidir. Doğal cilt çizgilerini takip ettiğinden dolayı, daha ince bir yara, daha az ağrıya sebep olur. Ancak pelvise ulaşım olanağı daha azdır; bu durum da rahim büyükse veya bozulmuşsa önemli bir konudur.
Operasyon esnasında cerrah rahmi görsel olarak, myomları da el yardımıyla inceler. Rahimde myom seviyesine kadar bir kesi açar, myomu aletlerle tutar ve onu normal rahim dokularından çekerek alır. Daha sonra da rahmi onarır.

Operasyon sonrası medikal ekip üyeleri hasta odasında durumunuzu gözlem altında tutarlar. Anestezinin etkileri geçtiğinde de gözlem için odanıza geçersiniz.
Ağrıyı kontrol altında tutmak için morfin ve benzeri ilaçlar verebilir. Artık birçok hastanede kendi denetiminizde olan ağrınız olduğunda bir düğmeye bastığınız ve damarınıza yatıştırıcı gönderilen sistemler mevcuttur.

Genellikle ertesi gün damar yolundan alınan ilaçlar yerine ağızdan alınan ilaçlara geçiş yaparsınız. Sıvı alabilene dek serum takılabilir ve hemen katı gıdalar tüketmeye başlayamazsınız. Medikal ekip üyeleri bir an önce yürümeye başlamanız konusunda sizi teşvik ederler çünkü bu sayede post operatif komplikasyon riski azalır.
Hastaneden taburcu olurken doktorunuz ağrı kesici reçetesi verir, kesi yerine nasıl dikkat edeceğiniz, diet listesi ve aktiviteler konusunda sizi bilgilendirir. Araba kullanma, ağır kaldırma, merdiven çıkma gibi aktivitelerden kaçınmanız gerekir. 6 haftaya kadar cinsel ilişkiden ve tampon kullanımından uzak durmanız gerekir. Yine, bu zaman dahilinde vajinal akıntınız olması doğaldır. Abdominal myomektomi 2 - 3 gün hastanede kalınmasını gerektirir. İyileşme ise 4 - 6 haftayı bulur.

Laparoskopik Myomektomi
Bu yöntemde göbek deliğine yakın ufacık bir kesi yapılır, abdomen karbondioksid gazıyla şişirilir. Pelvik boşluğa laparoskop denilen alet yerleştirilerek rahim, yumurtalıklar ve komşu pelvik organların görüntüsü alınır. Sonrasında operasyon abdominal duvara yapılan diğer küçük kesilerden yapılır. Myom rahim duvarındaki ekstra küçük kesilerden veya vajinaya açılan küçük bir kesiden çıkartılır. (Kolpotomi)

Laparoskopi laparotomiye göre daha küçük kesiler kullanır, böylece post operatif iyileşme süreci kısalır. Bazı cerrahların myom büyüklüğü ve sayısı konusunda ne zaman laparoskopi uygulanabileceğini belirlemek için belli kuralları vardır. Ancak bu konuda bir fikir birliği yoktur. Bir cerrah bu tekniği sadece rahim dışındaki ve ulaşması kolay myomlar için kullanabilir. Deneyimli bir cerrah çok büyük myomları bile laparoskopi ile çıkarabilir. Laparoskopik myomektomide genellikle hastanede yatış gerekmez, ve iyileşme süreci birkaç gün ile 2 hafta arasındadır. Açık cerrahiye göre çok önemli avantajları vardır.

Histeroskopik Myomektomi
Submukozal myomları yani rahim boşluğunda şişen ve çıkıntı yapan myomları tedavi etmek için histeroskopik myomektomi önerilebilir. Histeroskopik myomektomide genel veya spinal anestezi uygulanır. Vajinadan içeri rezektoskop denilen küçük, ışıklı bir alet sokulur, bu alet dokuları kesebilir. Aletin ekinde bir tüp vardır, bu tüp temiz bir sıvı salıverir ve rahim boşluğunu genişletir, böylece rahim duvarlarının incelenmesi mümkün olur. Takiben, rahim boşluğunun yüzeyi ile uyum sağlayana dek rezektoskop yardımıyla myom parçalanır. Alınan doku rahmi genişletmeyi sağlayan sıvı ile yıkanarak temizlenir. Histeroskopik myomektomide genellikle hastanede yatış gerekmez, iyileşme süreci bir haftadan azdır.

Sonuç
Myomektomiden sonra % 80 gibi bir oran ile kadınların çoğunluğu aşırı kanama, pelvik ağrı ve baskı gibi can sıkıcı semptomlardan kurtulurlar. Ancak myomektomi myomlar için köklü bir çözüm değildir. Yeni myomlar gelişebilir ve tedavi gerektirebilirler.
Hamile kalmayı planlayan bir kadın myomektomi sonrası yaklaşık 1 sene içerisinde hamile kalabilir. Ancak operasyondan sonra en az 3 ay hamile kalmamak için korunmalıdır.