Makatta Kanama Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Kanamanın rengi ve eşlik eden belirtiler, altta yatan nedeni belirlemede önemli ipuçları verir. Açık kırmızı renkli kanamalar genellikle anüs çevresindeki sorunlardan kaynaklanırken, koyu renkli kanamalar sindirim sisteminin üst bölümlerinden gelen ciddi bir duruma işaret edebilir. Makatta kanama sık tekrar ediyorsa, uzun süre devam ediyorsa veya karın ağrısı, kilo kaybı gibi belirtilerle birlikte görülüyorsa, zaman kaybetmeden bir proktoloji uzmanına danışmak gereklidir.
Makatta Kanama Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Makatta kanama, anüs veya rektumdan gelen kanamalar olarak tanımlanır. Kanama, dışkılama sırasında veya sonrasında tuvalet kağıdında, iç çamaşırında ya da dışkının içinde görülebilir. Bazı durumlarda gözle görülmeyen, ancak dışkı testi ile tespit edilen gizli kanamalar da olabilir.
Makatta kanamanın rengi ve miktarı, sorunun kaynağı hakkında önemli ipuçları verebilir. Açık kırmızı renkli kanamalar genellikle anüs veya rektuma yakın sorunlardan kaynaklanırken, koyu renkli veya kahverengiye yakın kanamalar sindirim sisteminin üst bölümlerinden gelebilir. Kanama tek seferlik olabileceği gibi, kronikleşip ciddi sağlık sorunlarının habercisi de olabilir.
Makatta Kanama Hangi Renklerde Olabilir? Ne Anlama Gelir?
Makatta kanamanın rengi, hangi bölgede bir problem olduğunu belirlemek için önemli bir faktördür:
Parlak kırmızı kan: Hemoroid, anal fissür veya rektumun alt kısmındaki küçük damar yırtılmaları sonucu oluşur.
Koyu kırmızı veya kahverengiye yakın kan: Kolon veya bağırsaklarda kanama olduğunu gösterebilir.
Simsiyah (melena) kan: Üst sindirim sisteminde (mide veya ince bağırsak) meydana gelen kanamalar sonucunda görülür.
Kanamanın miktarı ve beraberinde gelişen belirtiler dikkate alınarak, bir uzmana danışılması önerilir.
Makatta Kanama Neden Olur? Yaygın Sebepler
Makatta kanamanın birçok farklı nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
Hemoroid (Basur): Anüs çevresindeki damarların genişleyerek kanama yapmasıdır.
Anal Fissür: Sert dışkılama nedeniyle anüs çevresinde oluşan küçük yırtıklardır.
İltihabi Bağırsak Hastalıkları (Crohn, Ülseratif Kolit): Bağırsakta iltihaplanmaya bağlı kanamalar olabilir.
Divertiküler Hastalıklar: Bağırsak duvarındaki keseciklerin iltihaplanarak kanama yapmasıdır.
Kolon veya Rektum Kanseri: Kalın bağırsakta oluşan tümörler, dışkıda kanamaya neden olabilir.
Bağırsak Enfeksiyonları: Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar bağırsak mukozasına zarar vererek kanama yapabilir.
Hemoroid (Basur) ve Makatta Kanama Arasındaki İlişki
Hemoroid, makatta en sık görülen kanama nedenlerinden biridir. Hemoroidler iç ve dış hemoroid olarak ikiye ayrılır. İç hemoroidler genellikle ağrısız olup, parlak kırmızı kanamaya neden olurken, dış hemoroidler şişme ve ağrı ile kendini belli eder.
Hemoroid kaynaklı kanamalar genellikle dışkılama sırasında oluşur ve genellikle dışkının üstüne bulaşan parlak kırmızı kan şeklinde görülür. Kronik kabızlık veya ishal, uzun süre oturma ve ağır kaldırma hemoroid oluşumunu tetikleyebilir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Makatta Kanama Yapar mı?
Anal fissür, anüs çevresinde meydana gelen küçük yırtıklardır ve şiddetli ağrı ile birlikte kanama yapabilir. Bu kanama genellikle dışkının üstüne bulaşmış parlak kırmızı renkte olur.
Anal fissürlerin başlıca nedenleri:
Sert ve kuru dışkılama
Kronik kabızlık
Aşırı ıkınma
Doğum sonrası makatta travma
Bu tür kanamalar genellikle birkaç gün içinde düzelebilir ancak kronik hale gelirse cerrahi müdahale gerekebilir.
Kolorektal Kanser ve Makatta Kanama: Dikkat Edilmesi Gereken Belirtiler
Kolon veya rektum kanseri, makattan gelen kanamanın en ciddi nedenlerinden biridir. Kolorektal kanserlerde kanama genellikle koyu kırmızı veya kahverengi olur ve dışkıyla karışık halde bulunur.
Kanserin diğer belirtileri şunlardır:
Açıklanamayan kilo kaybı
Karın ağrısı ve şişkinlik
Kronik ishal veya kabızlık
Demir eksikliğine bağlı kansızlık
Bu tür belirtiler görüldüğünde mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Bağırsak Enfeksiyonları ve İltihabi Bağırsak Hastalıkları (IBH) Kanama Yapar mı?
İltihabi bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit) bağırsak mukozasında iltihaplanmaya neden olarak kanama yapabilir.
Belirtiler şunlardır:
Sık dışkılama
Karın ağrısı
Dışkıda mukus ve kan
Yorgunluk ve kilo kaybı
Bağırsak enfeksiyonları ise genellikle gıda zehirlenmeleri ve viral hastalıklar nedeniyle oluşur.
Makatta Kanama Hangi Durumlarda Tehlikelidir?
Makatta kanama bazen geçici ve zararsız nedenlerden kaynaklanabilir, ancak bazı durumlarda ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Şu durumlarda acilen doktora başvurulmalıdır:
Kanamanın sık ve yoğun olması
Şiddetli karın ağrısı ile birlikte olması
Açıklanamayan kilo kaybı yaşanması
Dışkıda koyu renkli veya pıhtılı kan görülmesi
Ailede kolon kanseri öyküsü bulunması
Bu belirtiler, sindirim sistemi ile ilgili ciddi hastalıkların işareti olabilir ve erken teşhis hayat kurtarıcı olabilir.
Makatta Kanama İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Makatta kanama tek seferlik ve hafif olabilir, ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora gidilmelidir:
Kanamanın 1 haftadan uzun sürmesi
Kanama ile birlikte halsizlik, baş dönmesi ve bayılma hissi olması
Kronik kabızlık veya ishal ile birlikte seyretmesi
Karın ağrısı, gaz ve dışkılama değişikliklerinin eşlik etmesi
Bu belirtiler, bağırsak hastalıkları veya ciddi enfeksiyonların göstergesi olabilir.
Kolonoskopi ve Endoskopi ile Tanı Süreci
Makatta kanamanın kaynağını belirlemek için en güvenilir yöntemlerden biri kolonoskopidir. Kolonoskopi sırasında bağırsak duvarı incelenir ve gerekirse biyopsi alınarak kesin tanı konulabilir.
Diğer tanı yöntemleri şunlardır:
Dışkıda gizli kan testi
Rektoskopi
MR ve BT görüntüleme
Makatta kanama sık yaşanıyorsa veya diğer şikayetler eşlik ediyorsa, proktoloji uzmanına danışmak gereklidir.
Makatta kanama basit nedenlerden kaynaklanabileceği gibi ciddi sağlık sorunlarının da belirtisi olabilir. Düzenli takip ve erken tanı, sağlığınızı korumanız açısından büyük önem taşır.
