Kelime anlamı kazıma olan kürtaj, istenmeyen gebeliğin tahliyesi anlamına gelir. İstenmeyen gebeliği sonlandırmak için yapılan işleme biz kürtaj desek de artık bu işlem vakum aspirasyonu ile yapılmaktadır.
Kürtaj işlemi istenmeyen gebelik sonlandırmada kullanıldığı gibi, gebelik dışında da uygulanabilmektedir. Rahim içindeki polip, endometrial kalınlaşma gibi anormal kanama yapan durumlarda hem kanamayı durdurmak hem de kanamanın nedeni hakkında fikir sahibi olabilmek için küretaj işlemi yapılmaktadır.
Her beş kadından biri hayatının bir döneminde istenmeyen gebelik durumu ile karşılaşabilmektedir. Bu durum sadece tıbbi bir işlem olmakla kalmayıp, aynı zamanda sosyal ve psikolojik olarak da kadın için önemli ve destek olunası bir durumdur. Doğru olan, istenmeyen bir gebelikle karşılaşıldığında kadını yargılamak değil, onu bu travmadan en az etkileneceği şekilde yardımda bulunmaktır.
1983’te yürürlüğe girmiş olan aile planlaması kanunu ile 18 yaş üstü kadınların 10 haftaya kadar istenmeyen gebeliklerinin sonlandırılması yasaldır.
Kürtaj işleminden önce tam, kapsamlı bir anmnez ve muayene şarttır. Hastanın kaçıncı gebeliği olduğu, son adet tarihi, yapmış olduğu doğum/doğumların normal doğum mu yoksa sezaryen mi olduğu, bunların dışında düşük, kürtaj, dış gebelik veya geçirilmiş rahim ameliyatı gibi bir öyküsünün olup olmadığı sorgulanmalıdır.
Ayrıca hastanın herhangi bir sistemik hastalığının olup olmadığı, kan grubu, RH uyuşmazlığının olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır. Yapılacak işlem bir cerrahi girişim olduğundan dolayı herhangi bir kanama pıhtılaşma bozukluğu varlığı, işlem sırasında ve sonrasında kullanılması planlanan ilaçlara karşı bir alerjinin olup olmadığı detaylıca sorgulanmalıdır.
Kısa süreli bir işlem olmakla beraber tüm olasılıklar, riskler hakkında hasta bilgilendirilmeli, eğer evli ise eşinin de rızası alınmalıdır. 18 yaş üstü bekar kadının sadece kendi rızası yeterli iken evli kadınlarda eş imzasının da alınması yasal bir zorunluluktur. Eğer birey reşit değilse mutlaka anne-baba onayı alınmalı, eğer 16 yaşından küçük ise de aynı zamanda kolluk kuvvetlerine bilgilendirilmelidir.
Muayene esnasında gebelik haftasının tayini çok önemlidir. Son adet tarihi gebelik haftasını hesaplamada önemlidir ancak kürtaj işlemi için mutlaka ultrasonda gebelik haftasının net ölçümü yapılmalıdır. Çünkü her zaman gebelik haftası son adet tarihi ile uyumlu olmayabilir. Yumurtlama tarihinin erken-geç-değişken olabildiği durumlarda veya kanama ile başlayan erken gebeliklerin farkedilmeyip adet sanıldığı durumlarda yasal sınırı geçmiş gebelik haftaları ile karşılaşabilmekteyiz maalesef. Bu nedenle sadece son adet tarihini referans olarak belirlemek yeterli değil, ultrason ile uyumlu olup olmadığını teyit etmek şarttır. Tabi ki aynı zamanda rahim ve yumurtalıklar da, kist-kitle, yapısal bozukluklar, enfeksiyon açısından değerlendirilmelidir.
Muayene ve bilgilendirme aşamasından sonra kürtaj işlemini planlıyoruz. İşlemi sedasyon dediğimiz kısa süreli anestezi ile vakum yöntemini kullanarak yaklaşık 5-15 dk sürecek şekilde gerçekleştiriyoruz. Tüm anestezi gerektiren müdahalelerimi hastane koşullarında gerçekleştirmekteyim. Anestezi öncesi en az 6-8 saatlik açlık gerekmekte olup, işlem bittikten iki saat sonra yeme içme kısıtlaması ortadan kalkmaktadır.
Kürtaj işlemi sırasında ve sonrasında ultrason kontrolü yapılması olası komplikasyonlardan korunmada oldukça yardımcıdır. Bazen rahime bağlı doğumsal veya geçirilmiş ameliyatlara bağlı şekil bozuklukları, işlemi zorlaştırabilmektedir. Bu durumlarda ultrason bize referans olmaktadır.İşlem bitiminde rahim içinde gebelik materyali kalıp kalmadığı da kontrol edilmeli, gerekirse hasta uyanmadan müdahale edilmeli işlem tamamlanmalıdır.
