Makat kısmından girilerek latince "kolon" denilen kalın bağırsakların görüntülenmesi için kullanılan yönteme kolonoskopi denir. Gastroskopinin bir miktar daha uzun olan çeşididir. Ucu aydınlatıcı bir aletle kalın bağırsağın içine girerek kolonun iç yüzünün durumunu, tümör yada bağırsaklarda herhangi anormal bir durum olup olmadığının teşhisinde kullanılır. Son barsak, kalın barsak ve kalın barsakla ince barsağın birleşim bölgeleri muayene edilebilmektedir.
Kolonoskopinin önemli farkı herhangi bir tümör yada kitle varlığında görsel anlamda ilk planda iyi veya kötü huylu olup olmayacağı konusu ile ilgili fikir verebilir. Biyopsi alınmasına imkan tanır. Diğer yandan bilhassa poliplerin ameliyata ihtiyaç duyulmadan çıkarılmasında son derece yaygın kullanılan bir tekniktir.
Kolonoskopide hasta kişilere 1 gün evvelden akşam başlamak üzere ilaç alması tarif ediliyor. 1 gün evvelden saat 18.00 ve 21.00 da alınan 2 adet laksatif en az 5-6 litre su içilmesi ile beraber yeteri kadar barsak temizliğinin yapılmasına imkan tanır. Uygulamanını yapılacağı gün işlemden yarım saat önce makattan bir lavman kullanılır. Sonra uygulamaya başlanır.
Amerikan Kanser Cemiyeti yönetimi, 5 yılda bir sigmoidoskopi( Kalın barsağın sol tarafı incelenir), veya 10 yılda bir kolonoskopi yapılmasını önermektedir. Tek bir şikayet olmasa da 50 yaşının ardından kolon kanser ihtimali yükseldiği için en az bir defa kolonoskopi yapılması tavsiye edilir.
Kolonoskopi ile yapılabilecek işlemler
Biyopsi: Şüpheli bölgelerden örnek alınması işlemidir. Alınan örnek patolojik tanı için gerekmektedir.
Polipektomi: Polip alınması işlemidir.
Snear polipektomi: Geniş poliplerin alınması işlemidir.
Mukozektomi: Geniş polipler ya da erken evre kanserlerin çıkarılması işlemidir.
İşaretleme: Cerrahi olarak alınması gereken ya da sonrasında kolonoskopi ile kontrol altında tutulmaması gereken alanların mürekkep ile işaretlenmesi işlemidir.
Uygulama yaklaşık olarak 25 dakikada tamamlanır. Bu aşamadan sonra ise hasta, uyanma odasına alınır. Hasta kendine gelene kadar bu bölgede kontrol altında tutulur ve hasta istirahat eder.
Riskleri
Kolonoskopi tetkikinde sanılanın aksine komplikasyon oranı % 0.35 gibi düşük bir değerdir. Polip veya biyopsi alma sonrasında kanama veya bağırsakta delinme olabilir. Bu tür bir durumda sıklıkla karın ağrısı, bulantı, ateş ve genel durumda bozulma gibi belirtiler görülür.
Kanser şüphesi uyandırabilecek belirtiler
Barsak alışkanlıklarında değişiklik
Dışkıda kan görülmesi
İshal, kabızlık ya da barsakta doluluk hissi
Dışkının normalden daha ince olması
Kronik göz ağrıları
Kramplar
Sebebi açıklanamayan kilo kaybı
Yorgunluk
Kusma