KEMİK NOKSANLIKLARININ İLİZAROV YÖNTEMİ İLE TEDAVİSİ
Kemik noksanlıklarının cerrahi yöntemle tedavisi oldukça güç, sorunun halledilmesi bilgi ve becerinin yanında büyük ölçüde sabır da gerektiren bir konudur. Noksanlıklar daha çok yüksek enerjili travma, osteomiyelit (kemik enfeksiyonu), tümöral dokunun çıkarılması ve konjenital nedenlerle oluşmakta ve eşlik eden eklem, kas, tendon gibi yumuşak doku hasarları bu noksanlığın tedavisine ilave olarak uygulanacak tedavinin zorluğunu ve fonksiyonel sonuçları da önemli ölçüde etkilemektedir.
Kemik noksanlıklarının tedavisinde geçmişten günümüze çeşitli yöntemler uygulanmıştır. Bunlar içinde spongiyoz kemik grefti, papineau yöntemi, allogreftler, vasküler pediküllü serbest kemik greftleri (fibula veya iliak kanat), tibiofibular sinostoz, interkalar protez ve human bone morfojenik protein uygulaması sayılabilir.
Kemik noksanlıklarının, kemik transport(kaydırma) ile kapatılması yöntemi, Ilizararovun en popüler yöntemlerinden birisidir. Bu yöntemle, herhangi bir uzunluktaki kemik doku kaybı, kemik greft ihtiyacı olmadan kapatılabilmektedir.
Kemik parçanın kaydırılması işlemi, çapraz gergin tellerin bağlandığı halkalarla tüm bacak yada kol boyunca hedef kemiğe doğru yapılır.
Eğer parça kemiğin kaydırılma işlemi halka ile yapılacaksa, bu işlem sırasında rotasyonunu önlemek için kemik parça en az iki tel ile tespit edilmelidir. Kemik kaydırma esnasında tellerin yavaş yavaş keserek ilerlediği cilt doksu da hafif iz bırakarak iyileşir.
İlizarov sistemi ile kemik noksanlıklarının giderilmesi işlemi doğumsal, travmatik, tümör cerrahisi, yada kemik enfeksiyonu sonrası oluşan tüm kemik noksanlıklarında tekrarlayan ameliyatlar neticesinde kaynamayan kemiklerin tedavisinde uygulanabilir.
Bu yöntemde önce dikkatli ve özenli bir planlama gereklidir. Planlamanın ardından kemik noksanlık sebebine ve yerine bağlı olarak ilizarov sistemi bacağa /kola uygulanır ve kemiğin uzamaya elverişli olan kısmından kemik tıbbi yöntemler işle kırılır. Ameliyattan sonraki 5-7-nci günde uzatma işlemine başlanır. Günde 1 mm hızı ile uzatma en ideal hızdır. Dolayısı ile uzatma işlemi süresi noksanlığın miktarına göre değişir. ( ör: 5 cm kısalık için 50 gün uzatma gereklidir.) Uzatmanın ardından sıra uzatılan kemiğin vücuttaki diğer kemiklerin kalitesine gelmesi için bekleme süresi başlar. Bu sürede yaklaşık uzatma süresinin 2-2.5 katıdır.
Hasta ameliyattan sonra ki gün (ameliyat yerine ve kemik noksanlığının sebebine de bağlı olmak kaydı ile) bacak üzerine kısmi yük vermek kaydı ile ayağa kaldırılır. Uzatma süresine bacağa tam yük verilmez, kısmi yük verilir. Ancak uzatma bittiği andan itibaren özellikle hastanın tam yük vererek yürümesi istenir ki buda kaynama ve yeni kemik oluşumunu hızlandıran bir etkendir.
Bu arada kemik oluşumunu yavaşlatan bazı etkenler de vardır ki bunların içinde poliomyelit hastalığı, sigara, uzatmanın hasta tarafından hızlı ve kontrolsüz yapılması örnek verilebilir
Uzun kemik noksanlıklarının ve kaynama yokluklarının tedavisinde İlizarov yöntemi günümüzde başarıyla uygulanmaktadır. Özenli bir planlama, dikkatli bir cerrahi, tecrübe ve sıkı bir takip ile pek çok sorunlu vakanın tedavisi başarılı bir şekilde yapılmış ve yapılmaktadır.
