Kemoterapi alan herkeste bulantı ve kusma olmaz. Doktorunuz size bu şikâyetlerin ne kadar muhtemel olduğunu ve ne kadar şiddetli olabileceğini söyleyecektir. Kemoterapiden sonra mide bulantısı ve kusması genelde 1 veya 2 gün sonra başlar, tedaviyle veya zamanla genellikle 1 ila 2 gün içinde de şikâyetleri azalarak geçer. Ancak bazı kişilerde kemoterapiden 3 ila 4 gün sonrasına kadar semptomlar devam edebilir. Bu durum kemoterapi ilaçlarının tipine, dozuna, hastalığın kendisine ve tedavi planına bağlı olabilir. Işın tedavisi (Radyoterapi) de bulantı ve kusmaya neden olabilir. Radyoterapi alan herkeste bulantı ve kusma olmayabilir. Vücudun tedavi edilen kısmına, radyasyon dozuna ve kişinin aynı anda kemoterapi alıp almadığına bağlı farklılıklar olacaktır.
Bulantı ve Kusmanın Nedenleri
Kemoterapi ilaçlarının etkisi: Kemoterapi ilaçları, mide ve bağırsaklardaki sinirleri uyararak bulantı ve kusmaya neden olabilir.
Radyoterapi: Özellikle karın bölgesine uygulanan radyoterapi, sindirim sistemi üzerindeki etkileri nedeniyle bulantı ve kusmaya yol açabilir.
Tümörün kendisi: Bazı tümörler, beyindeki belirli bölgeleri etkileyerek bulantı ve kusmaya neden olabilir.
İlaçların yan etkileri: Ağrı kesiciler gibi bazı ilaçlar da bulantı ve kusmaya yol açabilir.
Bulantı ve Kusmanın Tedavisi
Bulantı ve kusma, tedavi edilebilen bir yan etkidir. Doktorunuz, bu belirtileri yönetmek için çeşitli ilaçlar ve yöntemler önerebilir. Bulantı ve kusma tedavinizden hemen önce size önleyici ilaçlarla önlenebilir. Bu amaçla tedavi sonrası evde kullanılmak için hap, iğne veya dilin altında eriyen bir tablet verilebilir. Bazı ilaç dışı tedbirlerle de bulantıyı azaltmak mümkündür. Bazı durumlarda ise sağlık kuruluşuna başvurmak gerekli olabilir.
İlaçlar:
o Bulantı kesiciler (Anti-emetik ilaçlar): Bulantı ve kusmayı önlemek veya azaltmak için kullanılan ilaçlardır.
o Steroidler (kortizon türü ilaçlar): Bulantı ve kusmanın yanı sıra iltihabı da azaltmaya yardımcı olurlar.
o Benzodiazepinler: Anksiyeteyi (kaygıyı) azaltarak bulantıyı hafifletebilirler.
Beslenme:
o Küçük ve sık öğünler: Büyük öğünler yerine küçük ve sık öğünler tüketmek daha iyintolere edilebilir. Kemoterapiden sonraki gün, özellikle mide bulantısı varsa, 3 büyükmöğün yerine 5 veya 6 küçük öğün önerilir.
o Yumuşak ve kolay sindirilebilir besinler: Sindirimi zor yiyeceklerden kaçınmakmönemlidir.
o Soğuk yiyecekler ve içecekler: Sıcak yiyecekler ve kokular bulantıyı tetikleyebilir.
Mide bulantısı varsa, baharatlı, yağlı veya ağır yiyeceklerden kaçınmak, bunlarınnyerine kraker, pirinç patlağı, galeta ve kızarmış ekmek gibi hafif yiyecekler önerilir.
Diğer iyi yemek seçenekleri çorba et suyu, sade soda, çay, muz, tavuk (haşlanmış veya fırınlanmış, kızartılmamış), yulaf ezmesi, sade yoğurt, sade makarna gibisindirimi kolay yiyeceklerdir.
o Bol sıvı tüketimi: Dehidrasyon, vücudun çok fazla su kaybetmesi halidir. İdrarın koyu sarı olmasına ve ağız-dudak kuruluğuna, yorgunluk, bitkinlik, ayağa kalkınca baş dönmesi veya kafa karışıklığı gibi belirtiler olabilir.
o Tedavinizden sonra yemek yemeden veya içmeden önce en az 1 saat beklemesi önerilir.
Diğer yöntemler:
o Aromaterapi: Lavanta veya zencefil gibi bazı kokular bulantıyı azaltabilir.
o Akupunktur: Bazı hastalarda akupunktur, bulantıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
o Psikolojik destek: Psikolog veya bir destek grubundan destek almak, bulantı venkusmayla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Bulantı ve kusmamı yönetmek için ilaçlar haricinde neler yapılabilir?
● Kendinizi iyi hissetseniz bile bulantı ve kusmayı önlemek için doktorunuzun verdiği ilaçlarımalınız. Bulantı ve kusmayı yönetmenin en iyi yolu, olmasını önlemektir.
●Tedavilerden önce ne kadar yemeniz veya içmeniz gerektiğini öğrenin. Bazı insanlar tedavidenönce az miktarda yiyip içtiklerinde kendilerini daha iyi hissederler. Diğer insanlar tedaviden önce herhangi bir yiyecek veya içecek almazlarsa kendilerini daha iyi hissederler.
Bulantı ve kusma önlenebilir mi?
Evet. Kemoterapiniz bulantı ve kusmaya neden olabilecek tipteyse, doktorunuz tedavinizdenmhemen önce size önleyici ilaçlar verecektir. Bu ilaçlar bulantı ve kusmayımönleyebilir. Doktorunuzun kullanabileceği farklı ilaçlar vardır ve bunlar farklı şekillerdemgelir. Bazen hap, iğne veya dilin altında eriyen bir tablet olarak verilebilir. Hangi ilacın daha etkilimolduğu kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.mKemoterapiden veya radyoterapiden sonraki birkaç gün mide bulantısı ve kusmanız varsa, bumilaçlardan bazılarını tedaviden sonra 2 ila 4 gün boyunca evde de devam etmeniz önerilebilir.
Önemli Noktalar
Erken müdahale: Bulantı ve kusma başladığında hemen size önerilen ilacı almak önemlidir.
Kişiselleştirilmiş tedavi: Tedavi planı, hastanın genel durumuna ve bulantı ve kusmanınmşiddetine göre belirlenir.
Beslenme uzmanından destek almak: Bir beslenme uzmanından destek alarak dengeli vemsağlıklı beslenebilirsiniz.
Bulantı ve kusma, kanser tedavisinin zorlu yanlarından biri olsa da, bu sorunların yönetimi için birçokmtedavi seçeneği bulunmaktadır. Doktorunuzla birlikte bu yan etkileri en aza indirerek tedavi sürecini
daha kolay atlatabilirsiniz.
Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve bir doktor tavsiyesi yerine geçmez.mHer hasta farklı olduğu için tedavi planı kişiye özel olarak belirlenmelidir. Daha fazla bilgi için doktorunuza bizzat başvurmanız önerilir.
