Doktorunuz Size Neler Anlatmalı?
Doktorunuz sizi hastalığınız hakkında ilk defa duyuyormuşsunuz gibi ve bütün açıklığıyla bilgilendirmeli.
Cerrahi ve ya cerrahi dışı bütün tedavi seçeneklerini ve sonuçlarını sizinle paylaşmalı (İlaç- takip-cerrahi,balon-stent-baypas).
Cerrahi müdahale planlanıyorsa çeşitli seçenekleri ve sizin için uygun gördüğünü açıklamalı (Kapak onarımı-değişimi, mekanik-biyolojik protez kapaklar, robotik-küçük kesi-açık cerrahi),(Baypas olacaksanız kullanılacak damarlar, ek cerrahi müdahaleler).
Ameliyat öncesinden başlayarak süreci ve riskleri sizinle paylaşmalı.
Ameliyata hazırlık
Baypas Ameliyatı
Koroner anjio sonrası kardiyolog ve kalp cerrahlarının oluşturduğu bir konseyde karar verilmeli.
Eğer kalp krizi sonrası anjio olduysanız ameliyat zamanlaması tahlillerin sonucuna göre planlanacaktır (Erken olabilir-bir süre beklemek önerilebilir).
Genelde ameliyat günü öncesi bir günlük hastane yatışında yapılması gereken rutin tetkikler vardır. Bu tetkikler ameliyatta risk oluşturabilecek durumlar ve bunlara karşı tedbir almak için yapılır (Detaylı bir kan tahlili, ekokardiyografi, Şah damarı ultrasonu, Akciğer filmi-gerekirse tomografi, solunum testi).
Kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız 5-7 gün önce kesmeniz gereklidir (Asprin’i kesmenize gerek yoktur), diğer ilaçlarınız doktorunuz tarafından ayarlanacaktır.
Tüm vücudun traşı hastane görevlilerince yapılacaktır (Kendiniz yapmayınız, görevliler planlanan ameliyata göre ve özel aletlerle yapacaklardır), hemşireniz size özel bir sabunla nasıl banyo yapmanız gerektiğini anlatacaktır.
Ameliyattan bir gece önce doktorunuz uygun görürse yatıştırıcı bir ilaç verilecek ve iyi bir uyku uyumanız sağlanacaktır.
Ameliyata giderken damardan verilen bir ilacın etkisiyle uyanık olmanıza rağmen ameliyathaneye girdiğinizi hatırlamayacaksınız.
Kapak Ameliyatları
Ekokardiyografi sonucuna göre ameliyat önerildiyse kalp damarlarınızı da ameliyat öncesi değerlendirmek için anjiografi yapılacaktır.
Baypas ameliyatı öncesi yapılan tüm hazırlıklara ek olarak diş hekiminden alacağınız sağlıklı raporu gereklidir (Dişte oluşabilecek bir enfeksiyon yapılacak kapak ameliyatını erken dönemde riske eder. Ameliyat sonrası kan sulandırıcılar kullanırken diş işlemleri sorunlu olacağından, öncesinde tedavi daha güvenlidir.).
İdrar ve burun deliğinden alınan numuneyle ameliyat öncesi enfeksiyon taraması yapılır (Kültür sonuçları 3-4 gün içerisinde çıkacağından bunların hastane yatışından önce yapılması gerekir).
Ameliyat Sırasında
Kalp ameliyatları genel anestezi ile yapılır. Anestezi işlemi cerrahi öncesi 45-50 dakika sürer.
Sırtınıza ameliyat boyunca kalp ritminizi moniterize etmek için elektrotlar yerleştirilir.Kolunuza küçük bir damar yolu takılır. El bileğinize ameliyat ve yoğun bakım süresince her an tansiyonunuzu moniterize etmek için özel bir atardamar kanülü yerleştirilir.Buraya kadarki işlemler ameliyathaneye inmeden önce yapılan yatıştırıcı iğnenin etkisiyle ağrısızdır ve hatırlanmayacaktır.
Genel anestezi damardan verilen ilaçlarla gerçekleştirilir. Tam anestezi sağlandıktan sonra soluk borunuza bir tüp yerleştirilir ve solunumunuz makineler ile idame ettirilir.
Boynunuzdan ameliyat ve yoğun bakım süsince ilaç ve serum verilmesi için kolunuzdakinden daha büyük bir kanül yerleştirilir (Bu damar yolundan kan da alınabilir, böylece bu süreçte her seferinde kan almak için canınız yanmayacaktır).idrar sondası takılır.
Ameliyat boyunca kalbi incelemek, özellikle kapak ameliyatlarından sonra kapak fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla ekokardiyografi yapabilmek için yemek borunuza özel bir kanül yerleştirilir.
Vücudunuza ameliyat için uygun pozisyon verilir, gerekli bölgeler özel antiseptik solüsyonlarla temizlenir.
Ameliyat başlamıştır…Bu andan itibaren cerrahınıza iki cerrah daha eşlik eder. Biri steril giyinmiş diğeri odada hazır bekleyen iki hemşire vardır. Anestezi doktoru ve bir teknisyen her en başınızdadır. Ameliyat boyunca kalbinizin ve akciğerinizin görevini üstlenecek kalp-akciğer makinesini kumanda eden iki perfüzyonist görev başındadır.
Yoğun Bakım
Ameliyat sona erdikten sonra anestezi altında solunum aletine bağlı olarak yoğun bakım ünitesine transfer edilirsiniz.
Ameliyathanede uyanmayacaksınız. Genel gidişatınıza göre ameliyattan 4-6 saat sonra (daha geç te olabilir) yoğun bakımda yavaş, güvenli ve konforlu olarak uyandırılacaksınız.
Ağrı duymayacaksınız. Ağrı kontrolü için anestezi kesilirken başlanan ve dozları ayarlanan ilaçlar yoğun bakım doktorunca planlanacaktır.
Yoğun bakımda en çok şikayet edilen susuzluktur. Damardan verilen serumlarla sıvı dengeniz özenle takip edilir. Ancak anesteziden yeni uyandığınız için kana kana su içmenize izin verilmeyecektir, biraz sabır…
Rutin bir ameliyat sonrası 24. Saattte servisteki odanıza çıkarılırsınız (duruma göre bu süre uzayabilir).
Hastane odasında
Odaya çıktığınızda kendi kişisel bakımınızı yapacak, yürüyecek durumdasınızdır. Yatak istirahati gerekli değildir, aksine oturmanız , nefes egzersizleri yapmanız gereklidir.
-5. günde tüm vücut banyo yapabilirsiniz.
5 günlük yatış süresince belli kan ve radyolojik testlerle takip edilirsiniz.
Çıkış zamanınız geldiğinde kullanacağınız ilaçlar saatleriyle belirten bir çizelgeyle birlikte size anlatılacaktır.
Evde
Evde hastane düzeni bir ortam yaratmayın. Sabah her zamanki saatte kalkıp, ev içinde bol yürüyüş gereklidir. Ziyaretçi kabul edebilirsiniz, ancak enfeksiyonlu kişilerden uzak durun.
Başlangıçta kısa süreli ve yavaş bir dışarı yürüyüşüyle başlayın. Her gün yürünen mesafeyi ve temponuzu artırarak kondisyonlanın.
Ameliyat sonrası ilk haftanızdan itibaren cinsel ilişkiye girebilirsiniz.
Hastaneden çıktıktan bir hafta sonra poliklinik kontrolünüz olacaktır. Bu kontrolde cerrahi bölgeler ve ilaç tedaviniz gözden geçirilir. Bir haftalık düzenli yürüyüşler sonrası 3. haftada işinize başlayabilirsiniz.
BYPASS CERRAHİSİ NEDİR?
Kalp bütün vücuda kan pompalayan, kastan yapılmış bir organdır. Bütün organlarımızı besleyen damarlar olduğu gibi kalbimizi besleyen de damarlar vardır. Bu damarlarda tıkanıklık olursa özellikle efor durumunda kalp adelesine yeterli miktarda kan gidemediği için göğüs ağrısı olur. Kalp damarları tıkandığında ise kalp krizi geçirilir. Kalple uğraşan bütün hekimlerin amacı kalp krizi geçirmeden erken teşhisle hayat kurtarmaktır. Çünkü kalp krizi geçiren her dört hastadan bir ikisi (%30-50 ölüm riski) hayatını kaybeder.
Hayatta kalanların büyük kısmında da kalp adelesinde geri dönüşümsüz hasar oluşmasına bağlı kalp yetmezliği gelişir. Kalp damarlarını gösteren koroner anjiyo sonrası damarlarda kritik darlık tespit edilirse bir kalp krizine sebebiyet vermemek için bu damarlar açılmalıdır. Damarları açmanın ilaçla bir yolu yoktur. Eğer yapısal olarak uygunsa damarlar anjiyo ile açılır. Uygun olmayan damarlar içinse koroner baypas ameliyatı gereklidir. Tedavinin seçimine kardiyolog (anjiyo işlemini yapan doktor) ve kalp cerrahı birlikte karar vermelidir. Tedavi seçeneklerinizi değerlendirirken mutlaka bir kalp cerrahından bilgi alınız.
Baypas mı, stent mi olmalıyım?
Anjiyo ile damarın açılması ile baypas ameliyatı birbirinden farklı işlemlerdir. Anjioda damarın tıkalı olan kısmı ince bir balonla şişirilerek açılır ve tekrar tıkanmasın diye bir metal stent (kafes) yerleştirilir. Bu işlem damarın hastalıklı kısmı ile ilgili olduğu ve damar içi yüzeyini bozduğu için işlem öncesi kan sulandırıcı ilaçlar verilir ve 6-12 ay kan sulandırıcı ilaç tedavisine devam edilir. Baypas cerrahisinde damarın tıkalı kısmına dokunulmaz. Tıkanıklığın ileri bir yerinde damarın sağlam bir yerine yeni bir damar dikilir ve darlık köprülenmiş (baypas) olur. Damarın sağlıklı bir yeriyle işlem yapıldığı ve damar içi yüzeyini bozmadığı için daha uzun ömürlü bir işlemdir. Genelde kalp damarı darlıkları birden fazladır (özellikle şeker hastalarında), damar yan dallarında, ayrım yerlerinde (çatal yaptığı yerlerde) ve birden fazla damarda (kalbi besleyen 3 ana damar sistemi vardır) darlık olduğu zaman baypas cerrahisi stentten üstündür. Daha uzun hayatta kalma ve tekrar anjiyo veya kalp krizi olmama üstünlüğü vardır. “İdare ettiği kadar stentle gideyim, sonra baypas olurum” düşüncesi de yanlıştır.
Elbette uygun damarda özellikle kalp krizinin ilk saatlerinde yapılan stentler hayat kurtarıcıdır ve uzun ömürlüdür. Ancak birden fazla damara, birden fazla ve uzun stentler konulması uzun ömürlü olmaz kısa süre sonra damarın tekrar tıkanmasıyla sonuçlanır. Ayrıca ileride gerekecek bir baypas ameliyatında damarın sağlıklı bir bölgesinin olmaması dolayısıyla cerrahiyi de riske eder. Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki, hiç stent konulmamış bir damara yapılan bir baypas ameliyatı, daha önce stent konulmuş ve tıkanmış bir damara yapılan ameliyata göre daha başarılı ve uzun ömürlüdür. Bu nedenle ilk planlamada kardiyologla cerrahın birlikte kararı çok önemlidir.
Baypas Ameliyatı Olurken Neler Bilmeliyim?
Baypas ameliyatı tekrar tekrar olacağınız bir ameliyat olmamalıdır, o nedenle ilk ameliyatta doğru bir planlama ve iyi bir cerrahi olmalıdır. İkinci, üçüncü ameliyatlar daha riskli işlemlerdir. Ameliyat olacağınız merkez tam teşekküllü ve her türlü tenik ve tedavi desteğinin hazır bulunduğu bir hastane olmalıdır. Baypas ameliyatı sadece kalbi ilgilendiren bir işlem değildir, o nedenle ameliyattan önce bütün vücut organ sistemlerini ilgilendiren detaylı tetkiklerden geçmelisiniz.
Böylece riskler azaltılmış ve tedbirler alınmış olur. Baypas cerrahisi sırasında hangi damarla baypas yapılacağı önemlidir. Bacaktan alınan damar en yaygın kullanılanıdır. Bu damar bacaktaki yüzeyel toplar damardır (büyük safen toplardamarı). Diğer bir kullanılan damar göğüs duvarını (kaburgaları) besleyen, göğüs kemiğinin her iki yanında olan atardamardır (internal torasik-mamaryan arter). Kol atardamarı (radyal arter) da bir diğeridir.
Göğüs duvarı atardamarı en uzun süre açık kalan damardır (%98 10 yılda, %96 20 yılda açık kalım). Bacaktan alınan damarların uzun dönemde tıkanma olasılığı yüksektir (10 yılda %60 açık kalım). Kol atardamarı, bacak damarından daha iyi olmakla beraber, göğüs damarından daha kötüdür. Uygun hastalarda her iki göğüs atardamarının kullanımı baypas cerrahisinin uzun ömürlü olması için önemlidir. Baypas cerrahisi çalışan (atan) kalpte ve ya kalp dolaşım aleti yardımıyla (kalbi durdurarak) yapılabilir. Çalışan kalpte baypas cerrahisi yan hastalıkları fazla olan (önceden felç geçirmiş, aort damarı ileri derecede kireçli, dialize giren) hastalarda, daha uygun bir seçenek olabilmektedir.
Cerrahınız her iki yöntemi de kullanabilmeli ve size uygun olanı paylaşmalıdır. Baypas operasyonu robotik olarak, göğüs kemiği açılmadan, kapalı olarak yapılabilir. Bütün hastalar bu yöntem için uygun değildir. Kalbin önduvarındaki damar dalıklarına robotik olarak ulaşılabilir. Bu tekniği kullanabilen bir cerrah, size uygun olan ameliyat seçeneğini bildirir.
