Tıp dilinde jinekomasti denilen yani erkek memelerinin normalden fazla aşırı derecede büyümesi ve kadınsı bir vücut görünümüne neden olan durumdur. Yaz aylarının gelmesiyle bu sıkıntı erkekler için daha da gün yüzüne çıkmaktadır.
Jinekomasti erkeklerin kendine yakıştıramadığı, layık görmediği, kabul edemediği bir sorundur. Sadece şişmanlamakla memelerin büyümesi söz konusu değildir. Genellikle gizlemeye çalıştıkları rahat spor yapamadığı, rahat havuza denize giremediği, güneşlenemediği görünüm problemidir.
Erkeklerde ve kadınlarda meme dokusunun hormonlara yanıtı bakımından birfarklılık yoktur. Bununla birlikte meme dokusundaki gelişme cinsel farklılaşmanın bir belirtisidir. Bu nedenle kadınlarda meme dokusunun görünür hale gelmesi ergenliğin bir bulgusu olarak kabul edilirken, erkeklerde bir "bozukluk" olarak kabul edilmektedir. Jinekomasti, erkeklerde meme dokusunun kadın tipi iyi huylu büyümesi olarak tanımlanabilir.
Sıklık...
Bebeklik ve ileri yaşlarda da görülmekle birlikte en sık ergenlik döneminde görülür . İki sınıfa ayırabiliriz. Ergenlik ve erişkin jinekomastisi. Çeşitli toplum çalışmalarında ergenlik jinekomasti sıklığı %30-60 arasında bildirilmektedir. Ülkemizde 9-17 yaş arasında jinekomasti sıklığı %7 dir. Genellikle 10-12 yaşlar arasında başlamakta, en yüksek sıklığa 13-14 yaş arasında ulaşmakta; 16-17 yaş arasında ise sıklıkla tam olarak gerilemektedir. Bazılarında gerilemeyerek erişkin jinekomastisine neden olur. Erişkin her 10 erkekten birinde bu durum mevcuttur.
Neden olur?
Meme dokusu, genetik olarak belirlenen çeşitli hormonlar ve biyolojik etmenlerin etkisiyle gelişmektedir. Başta östrojen ve progesteron olmak üzere hormonlar meme dokusunun karmaşık biyolojik denetimini yönetmektedirler. Erkeklik hormonları ise östrojenin meme dokusu üzerindeki etkilerini engellemektedir. Ergenlik jinekomastisinin temelinde bu hormonların meme dokusuna etkisi arasındaki dengesizlik yatmaktadır. Çocukluk ve ergenlik dönemindeki jinekomasti, çeşitli tümörler, hipertiroidizm, ilaçlar gibi nedenlere bağlı olabilir. Bununla birlikte erişkin jinekomastinin büyük çoğunluğunda belirli bir neden yoktur. Erişkin erkeklerde, meme kanseri olasılığı hatırlanmalıdır. Ayrıca, jinekomastiye yol açan bazı özel durumlar da vardır. Bunlar arasında: Hepatit, siroz, akciğer kanseri, akciğer hastalıkları, tiroid bezi hastalıkları, testis hastalıkları, uyuşturucu kullanımı, kilo almak veya kas yapmak için steroid kullanımı, gibi sebepler sayılabilir.
Değerlendirme...
Jinekomasti gelişiminin başlangıç döneminde (ilk 6 ay) meme dokusunda ağrı ve duyarlılık olmaktadır. Jinekomasti gelişiminden bir yıl sonra ise "fibrotik" dönem olarak isimlendirilen gelişme olmaktadır. Hastaların yarısında başlangıçta tek taraflı meme büyümesi saptanmaktadır. Çocuk nedenleri bakımından incelenmeli, 6 ay ara ile takibe alınmalıdır. Jinekomasti sürüyor ve kötüleşiyorsa serum hCG, estradiol, LH ve estrone gibi hormon düzeyleri ölçülerek diğer jinekomasti nedenleri bakımından incelenmelidir.
Tedavi...
Erkek çocukların büyük çoğunluğunda bu durum kendiliğinden bir yıl içinde geçer. Geçmeyen durumlarda en iyi tedavi erken tedavidir. Başlangıç döneminde ilaçlar ile tedavi edilebilir. 4 yıldan daha fazla zaman geçmiş ise cerrahi tedavi tercih edilmelidir. İlaçlar tatmin edici düzeyde olmasa da meme dokusunda küçülme sağlamakta, fakat tam düzelme sağlayamamaktadır.
Cerrahi Tedavi...
Erişkin erkelerde ise tedavi sadece cerrahidir. Plastik cerrahın veya hastanın seçimine bağlı olarak genel veya lokal anestezi altında günlük cerrahi ameliyat olarak uygulanan basit bir girişimdir. Hastanede kalmayı gerektirmez. Ameliyatta liposuction denilen yağları azaltma ve konturları düzeltme uygulandıktan sonra gereken hastalarda meme ucundan yapılan 1-2 cm lik kesiden girilerek aşırı derecede büyümüş meme dokusu çıkarılır. Bazı zayıf hastalarda liposuction uygulanmaz sadece meme dokusu çıkarılır. Gereken hastalarda deri de toplanarak fazlası çıkarılır. İşlem 20-60 dakika kadar sürer. Hastanede kalmayı gerektirmez. Geçici morluklar ve ağrı, şişlik, ameliyat bölgesinde uyuşukluk ameliyattan sonra hemen her hastada görülen rahatsızlıklardır. Büyük bir kısmı ilaçlarla hemen kontrol altına alınır, bir kısmı da zaman içinde kendiliğinden geçer. Hasta 1-2 gün içinde normal hayatına dönebilir. Ameliyattan sonra göğüsler tekrar büyümez.
Meme dokusunun alınmasının hiçbir zararı veya yan etkisi yoktur. Tam tersine erkekte de görülebilen kadından daha habis seyreden meme kanserinin de oluşması engellenmiş olur.
