Ivf (tüp bebek) tedavi protokolleri
Tüpbebek konusundaki en büyük ilerleme Louise Brown”un 1978 yılında İngiltere “de doğması ile başlamıştır. Bugün ABD da 1 milyon üzerinde bebek IVF yoluyla dünyaya gelmektedir. Başlangıcından itibaren her yıl gelişen teknolojik imkanlarla bugün tüpbebek tedavileri oldukça başarılı bir noktaya gelmiştir. IVF tedavisi önerilebilecek en başarılı infertilite tedavisidir.
IVF tedavisinin dört aşaması şu şekilde sayılabilir
• Ovulasyon indüksiyonu
• Oosit toplanması
• Oosit döllenmesi
• Embryo transferi
IVF tedavisi başlarda doğal siklusları kullanmış ve yumurta toplanmasının zamanlanması endojen LH a göre planlanmıştı .Bu tedaviyi başarılı kılan ilk modifikasyonlar multifollikuler gelişimi uyaran gonodotropinlerin kullanılması ile sağlanmaktadır.Ancak bu noktada sorun erken LH pikine bağlı erken yumurtlamanın engellenemez bir sorun olmasıydı.1980 li yıllarda GnRh analoglarının piyasa çıkması ile IVF tedavisi yeniden şekillenmiştir.
1.Uzun protokol
Hipofizer alanı Gnrh analogları ile duyarsızlaştırma protokolüdür.En sık kullanılan protokoldür.Günlük kullanılan analoglar ile beyinde hüpofüz adını verdiğimiz organın duyarsızlaştırılırak kendi kendine FSH salınması engellenmektedir.Genelde duyarsızlaşmanın meydana gelmesi için GnRh analogları 10-15 gün süre ile uygulanır.Duyarsızlaşmayı en iyi sağlamak için adetten önce doğum kontrol hapı noktasında analog başlanır.Duyarsizla;ma tamamlandiktan sonra GnRh analog dozu azaltilir ve FSH enjeksiyonları ile yumurta artırıcı tedavi başlanır ilaç dozu 150-600 U arasında kişinin ihtiyaçlarına göre belirlenir.
2.Mikrodoz protokol
Bu prokol kötü yanıt veren over rezervi azalmış kadınlarda kullanılan bir protokodür.başlangıçta doğum kontrol hapı kullanımını 3 hafta ile başlanmaktadır.Teorik olarak doğum kontrol hapı hipofizde supresyon yapar ve overleri dinlendirir.Doğum kontrol hapının bitişini takiben küçük dozlarda lucrim ve FSH günde 2 kez başlanır.Düşük doz Lucrin bu şekilde kullanıldığında FSH ve LH salgısını indükler.
3.Antagonist tedavi
Antagonistler analogların aksine anında pituiter baskılanma sağlayacaktır.FSH ve LH salınımını anlık olarak basklıayacaktır.Avantajı daha kısa zamanda etkili olacaktır ve overlerde baskılanmaya neden olmayacaktır.Bu protokolde induksiyon adetin 2. Günü başlanır ve transvajinal usg ile follikül çapı 12 mm üzerinde veya induksiyonun 5.günü antagonist başlanır.Antagonist başlanması ile kan estradiol seviyesi hafifçe düşebilir ancak bu sorun değildir nedeni antagonist uygulamalarının LH salınımını tamamen baskılamasından kaynaklanmaktadır.
4.Ultrashort Protokol
Burada lucrin isimli analog adetin 1. günü başlanmakta ve FSH hormonu ile yumurta artırma ise adetin 3. veya 4.günü sağlanmaktadır.Düşük yumurta sayısı olan hastalarda kullanılmaktadır.
Monitorizasyon (hasta takibi)
Tedavi boyunca yanıt kanda estradiol seviyelerinin takibi va transvajinal usg ile sağlanabilmektedir.Bazı klinikler sadece usg ilede takip yapabilir.Ovulasyon induksiyonun amacı en az 3 adet 17 mm ve üzerinde follikül elde edebilmektir.Bu boyutlara ulaşıldığında FSH hormonu kesilir ve çatlatma iğnesi ile (HcG) yumurta çatlatması sağlanır.Yumurta toplama işlemi HcG uygulamasından 36 saat sonra yapılacaktır.