İŞİTME SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIR? NASIL İŞİTİLİR?
İşitme Sistemi, beş ana bölümden oluşur:
Dış kulak, orta kulak, iç kulak, sinir yolları ve beyin.
Dış Kulak: Kulak kepçesi ve dış kulak kanalından meydana gelir. Bu yapılar sesi toplar ve kulak zarına iletir.
Orta Kulak: Zar ile iç kulak arasında bulunur. Zar ve kulak kemikçiklerini (çekiç, örs, üzengi) içerir. Kulak zarındaki titreşimler, orta kulak boşluğunda bulunan bu üç kemikçik vasıtasıyla ses dalgaları halinde iç kulağa iletilir. Bunu yaparken aynı bir transformatör gibi çalışıp sesi yükselterek aktarır.
Orta Kulakta da, aynen burunda olduğu gibi salgı bezleri, damarlar bulunur. Östaki borusu adı verilen bir boru ile genizle bağlantılıdır. Bu boru, orta kulaktaki hava basıncının dış kulak yolundaki atmosfer basıncına eşitlenmesini sağlar.
İç Kulak: İç kulak, içi sıvı ve ince sinir uçlarıyla dolu bir kemik kapsülden meydana gelmiştir. Çok ince bir zar ile kaplanmış damarlar ile kanlanmaktadır. Bu kemik kapsül içerisindeki sıvı, kemikçikler tarafından iletilen ses titreşimleriyle harekete geçirilir, böylece sinir uçları uyarılır.
Sinir Yolları: İç kulakta uyarılan sinirler, bu uyarıyı beyne taşır. Sinir, ince bir kemik kanal içerisindedir. Aynı kanalda, denge siniri ve yüz kaslarını hareket ettiren yüz siniri de bulunur. Sinirler, kemik kanal içerisinde, çok ince kan damarları ile beslenirler.
Beyin: Çok karmaşık bağlantılar ve yollar kullanılarak iç kulaktan beyindeki işitme merkezine ulaştırılan elektrik uyarıları burada anlamlı ve anlaşılır ses haline getirilir.
Sesin Ölçümü ve Değerlendirilmesi; Ses, bilimsel olarak frekansı ve şiddeti ile ölçülür. Sesin yoğunluk veya şiddeti "desibel" cinsinden ifade edilir, saniyedeki titreşim sayısı ise frekansını oluşturur.
Sesin Frekansı Nedir?
Sesin saniyedeki titreşim sayısı frekansıdır. Ses, alçak frekanslarda "kalın (pes)", yüksek frekanslarda "ince (tiz)" duyulur. İnsanlar saniyede 20 ile 20.000 titreşim arasındaki sesleri duyabilirler. Ancak insanın çıkardığı ses 300 ile 4000 frekans arasındadır ve insanlar bu aradaki sesleri diğer seslerden daha iyi duyarlar. İşitme kayıplarının pek çoğunda ilk önce yüksek frekanslar etkilenir, bu sebepledir ki kişiler öncelikle ince sesli bayan ve çocukların seslerini duymada zorlanırlar.
Sesin Şiddeti Nedir? Desibel Nedir?
Sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. "0" desibel insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul edilir. "180" dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses olarak ölçülür.
Desibeller logaritmik olarak artar ve azalır. Bu şu anlama gelir. 20 dB, 10 dB'den 10 kat daha şiddetlidir. 30 dB, 10 desibelden 100 kat daha şiddetlidir.
0 dB İnsan kulağının duyabileceği en düşük ses
20- 30 dB Fısıltı, sessiz konuşma
40- 60 dB Normal konuşma, dikiş makinası, daktilo
60- 90 dB Bağırma sesi
Aşırı yüksek seste kalmanın üst sınırları
90 -100 dB üzeri Ağır vasıta trafiği; günlük maksimum 8 saat 100-120 dB Elektrikli testere, asfalt delme makinası; günde maximum iki saat
120-140 dB Yüksek sesli roket veya rock konserleri; günde maksimum 15 dakika
140 Silah sesi, jet motoru; kulaklara koruyucu kullanmadan izin verilmez. Kulaklarda ağrı, işitme kaybı ve çınlama oluşturabilir.
