Birçok aile için, bir erkek bebeğin doğumu ile hissedilen tarifsiz mutluluğun yanında en önemli kaygı cinsel organlarının normal olup olmadığıdır. Testis (yumurta) erkek üreme organıdır, vücutta iki adet bulunur ve yerleşim yeri skrotumdur (torba, haya). İşte bu noktada inmemiş testis tanımı anlam kazanır. Doktorunuz inmemiş testis tanısını koyduğu anda aklınıza takılan sorular ve tabi ki cevapları
Testisin inişi nasıl ve ne zaman olur?
Testis gebeliğin 7. ayına kadar bebekte karın içinde bulunur. Yedinci aydan, 9. aya, yani bebek doğana kadar kasık bölgesinde bulunan kanal içinden periton denilen zarla sarılmış olarak geçer ve skrotumdaki yerini alır. Bu iniş, Testosteron hormonu etkisi ile ve özel bir düz kas yapısı kılavuzluğunda olur. Eğer bu iniş tamamlanamaz ve testis iniş yolu üzerinde herhangi bir noktada kalırsa inmemiş testis ortaya çıkar.
Testisler neden skrotumda bulunur?
Testisler vücut ısısından korunmak için 2-2.5 derece daha düşük ısıdaki skrotumda yerleşmiştir. Normal vücut ısısı testislere zararlıdır.
İnmemiş testis tanısı nasıl konur?
Tanı sadece muayene ile konur. Muayene ile skrotum içinde testis ele gelmiyorsa inmemiş testisten söz edilir. Testis, kasık kanalı içinde herhangi bir yerde olabileceği gibi halen karın içinde de olabilir.
İnmemiş testis hangi tarafta görülür?
Her iki tarafta da görülebilir, ancak sağda daha sıktır (%60), solda %30 oranında görülür, iki taraflı inmemiş testis görülme oranı ise % 10dur.
Tanı için ilave tetkik gerekir mi?
İnmemiş testis tanısı alan hastada kanal içindeki testisin boyutunu değerlendirmek ya da karın içinde ise testisin varlığını ve yerini göstermek için Skrotal ya da Pelvik Ultrasonografiden faydalanılır. Bazı akademik çalışmalar içim MRI denilen ileri radyolojik tetkikler yapılabilir. Ama muayenede ele gelen bir doku var ise ek ileri tetkiklere genelde gerek duyulmaz.
İnmemiş testis tanısı ile karışan durumlar nelerdir?
Testis, Cramester adı verilen özel bir çizgili kasın kasılması ile bazı durumlarda normal yerinden yukarıda bulunabilir, retraktil testis (yoyo testis, utangaç testis ) adı verilen bu durumda testisler sürekli olarak kasıkta kanal içinde bulunmaz, zaman zaman skrotuma iner, ve bu durum aile tarafından en iyi banyo yaptırılırken gözlemlenir. Ne yazık ki gereksiz cerrahi müdahale ve ilaç tedavisine maruz kalan da bu grup hastalardır. Bazen de deneyimsiz kişilerce yapılan muayenede testis skrotumda saptanamamış olabilir.
İnmemiş testis genetik midir?
Genetik değildir, hamilelik sırasındaki anneye ait bir sorundan da kaynaklanmaz.
İnmemiş testis tanısı alan hasta nasıl takip ve tedavi edilir?
Tanı konulduktan sonra 1 yaşın altındaki hastada 1 yaş dolana kadar inişin tamamlanması için zaman tanınır, yani beklenir. Eğer 1 yaşını doldurmuş hastada inmemiş testis tanısı konmuş ise beklemeksizin testis cerrahi olarak indirilir.
1 yaş altı hastada bekleme süresince dikkat edilmesi gereken durumlar nelerdir?
Testis skrotuma indiği zaman bulunduğu yere sabitlenir, oysa inmemiş testiste bu sabitlenme olmadığı için nadir de olsa testisin kendi etrafında dönmesi sonucu testis torsiyonu dediğimiz testisin kan dolaşımının bozulduğu ve saatler içinde gangrene kadar gidebilen bir durum ortaya çıkabilir. Bu konuda aile bilgilendirilmeli ve dikkat edilmesi gereken bulgulara karşı uyarılmalıdır.
İnmemiş testis ameliyat edilmez ise ne olur?
Normal yerinde olmayan testis yüksek vücut ısısına maruz kalır, ayrıca normalden fazla kan akımı nedeniyle oluşan metabolik artıkların etkisi ile zaman ilerledikçe normal yapısını kaybeder, küçülür, atrofiye uğrar. Ayrıca bu süreç sadece inmemiş olan tarafı değil skrotumda bulunan sağlıklı testisi de etkiler, çünkü normal taraftaki testisin kan dolaşımı da artmaktadır.
İnmemiş testis kısırlık yapar mı?
Eğer her iki testis de karın içinde yerleşik ise ya da inguinal kanalda ise; zamanla yüksek ısı, fazla kan akımı ve artmış metabolik artıklar testis fonksiyonlarına zarar verir ve testisin yapısı bozulur, boyutu küçülür ve sperm üretimi olmaz, sonuçta infertilite yani kısırlık sorunu ortaya çıkar. Ayrıca tek taraflı inmemiş testis varlığında karşı testisin fonksiyonları da etkilendiği için yine bu hasta grubu da risk altındadır.
İnmemiş testis tedavisinde tek yol cerrahi girişim midir?
1 yaşına kadar izlenmiş ancak skrotuma inmemiş testis varlığında tek tedavi yolu cerrahi girişimdir. Eğer testis yüksek skrotal pozisyonda ve genital yapılar normalden küçük ise (mikropenis varlığı ya da skrotal hipoplazi durumlarında) hormonl tedavisinden hasta yarar görebilir, ancak inguinal kanalda ya da karın içinde bulunan testise bir etkisi yoktur, ilaç tedavisi ile bu tür olgularda sonuç alınamaz.
Ameliyattan sonra testisin çalışacağını garanti eder misiniz?
Hayır. Testisin çalışacağını tam olarak bilebilmemiz için adölesan çağa kadar beklemek zorundayız. İnmemiş testiste sorun testisten mi yoksa kanalda beklemesi yüzünden mi olduğunu tam bilmiyoruz. Bazılarına göre, testisin yapısı bozuk olduğu için inmiyor. Bazıları ise inmediği için fonksiyonu bozulur der. Çocuğunuzun testisi sadece fonksiyon görsün diye ameliyat edilmez. Sonraki takip döneminde de kolay ulaşılır bir yerde bulunması hem doktoru hemde hasta için önemlidir. Ameliyat ile testisin bulunduğu yer değiştirilir. Testise ek fonksiyon kazandıracak bir ameliyat değildir.
İnmemiş testis ameliyatı için ne gibi bir ön hazırlık gerekir?
İnmemiş testis ameliyatı genel anestezi altında yapılmaktadır, bu nedenle girişim öncesinde 6 saatlik bir açlık süresi gerekmektedir, başka bir ön hazırlığa gereksinim yoktur.
Nasıl bir ameliyat uygulanıyor?
İnmemiş testis eğer inguinal kanalda ise kasık bölgesinden yapılan bir kesi ile kanal içindeki testise ulaşılıyor ve skrotumda yapılan diğer bir kesi ile hazırlanan yuvaya testis indirilir. Eğer testis karın içinde ise; bu durumda kasıktan karın içine açık cerrahi teknik ya da laparoskopik yani kapalı yöntemle ulaşılarak testis başarı ile indirilir. Nadir de olsa geç dönemde başvuran hastalarda karın içindeki ya da inguinal kanal içindeki testis körelmiş, atrofiye uğramış olabilir, bu durumda aileye bilgi verilerek fonksiyonunu kaybetmiş testis çıkartılır.
Ameliyattan sonra hastanede kalış süresi nedir?
Kasıktan yapılan ameliyatta hasta aynı gün evine gönderilir. Ancak karın içinde bulunan testise yönelik girişimlerde 1 gün hastanede izlem gerekebilir.
İnmemiş testis fonksiyon görmeyecek kadar körelmiş ise çıkartmak mutlaka gerekli mi?
Fonksiyonsuz ve boyutu normalden küçük, yapısı bozuk testisin vücutta bırakılması halinde bu bozulmuş yapıdan kaynaklanan kötü huylu tümörler gelişebilir.
Bu çocukta psikolojik sorun yaratır mı?
Özellikle adölesan çağda psikolojik sorunlara neden olabilmektedir, bu hastalarda protez testis kullanılabilmektedir, silikon yapıdaki bu protezler hastaya uygun boyutta seçilerek cerrahi olarak yerleştirilmektedir.
İnmemiş testis sonradan ortaya çıkan bir hastalık değil, erkek bebek doğduğu sırada yapılacak genital muayene ile saptanabilecek bir sorundur. Bir (1) yaşını doldurmuş çocukta Çocuk Cerrahisi Uzman tarafından yapılacak cerrahi girişim ile geç kalınmadan çözülmelidir.
