Hemoroid veya basur, dünya genelinde makat bölgesine ait en sık rastlanılan sorundur. Makat bölgesi yakınmaları nedeni ile başvuran hastaların ortalama olarak % 50’sinde hemoroid belirlenir.
Her sağlıklı insanda makat bölgesinde yastıkçıklar bulunur. Ancak, sürekli kabızlık veya ishal, aşırı ıkınma, yanlış tuvalet alışkanlıkları veya hamilelik nedeniyle bu yastıkçıklar sarkarak, hemoroid şeklini alır.
Yer aldıkları bölgeye göre hemoroid veya basur iç ve dış olarak ikiye ayrılır.
Dış hemoroid (basur): Makat bölgesinin en hassas ve ağrıya duyarlı olan bölgesinde yerleşirler. Buradaki damar pıhtılaşırsa aşırı ağrılı bir şişlik oluşturlar (tromboze hemoroid).
İç hemoroid (basur): En sık rastlanan belirtisi ağrısız olarak makattan dışarıya sarkan şişliktir. Çoğunlukla hastalar tarafından dışkılama sonrasında temizlik işlemi sırasında tesadüfen fark edilirler. Bu hemoroid veya basurun dışarıya tam olarak sarkması veya fıtıklaşması ve içeri itilememesi durumunda şiddetli ağrıya neden olabilir.
Hemoroid veya basur oluşumunu kolaylaştıran faktörler nelerdir?
· Uzun süre oturmayı gerektiren meslekler: sekreterlik, memurluk, mimarlık, mühendislik, bankacılık, vb.
· Bazı sporlar: vücut geliştirme, bisiklete binme, motosiklete binme, ata binme
· İleri yaş
· Kronik kabızlık
· Kronik İshal
· Dışkılama güçlüğü
· Gebelik
· Lohusalık
· Kalıtım
· Dışkılama sırasında aşırı ıkınma
· Fazla laksatif (dışkı yumuşatıcı) veya lavman kullanımı
· Tuvalette uzun süre oturma alışkanlığı, tuvalette kitap okuma
Hemoroid veya basur kesin tanısı ise klinik muayenenin yanı sıra anoskopi, rektoskopi, sigmoidoskopi veya kolonoskopi ile konulur. Rahatsızlıktan kısa süren, acısız yöntemlerle kurtulmak mümkündür.
Hemoroid (basur) belirtileri nelerdir?
· Ikınma sırasında makattan kan gelmesi
· Ikınma sırasında makattan dışarıya sarkma olması
· Makat bölgesinde kaşıntı
· Makatta ağrı (sıklıkla basur pıhtılaşması nedeni ile)
· Makat bölgesinde ele gelen ağrılı şişlik
Hemoroid (basur) hastalığı seyri nasıldır?
Hastalığın başlangıç döneminde sadece makattan kanama yakınması varken, daha sonraki dönemlerde kanamaya dışkılama sırasında makatta oluşan şişlikler eşlik eder. Hemoroid (basur) ilerledikçe bu şişlikler artık içeriye girmez hale gelir. Özellikle ilerlemiş olduğu dönemlerde hemoroid (basur) memelerinin dışarı çıkmış olması nedeniyle makat devamlı ıslak hale gelir. Makat ıslaklığı nedeniyle kaşıntı da diğer yakınmalara eklenir. İç hemoroidler (basur memeleri) dışarıya çıkar, içeriye giremez ve şişer. İçleri kanla dolar. Bu dönemde makatta büyük, şişkin bir kitle oluşur ve bu safha çok ağrılıdır.
Hemoroid (basur) hastalığı evreleri nelerdir?
I. Evre hemoroid: kanamaya yol açan ve makat dışına çıkmayan iç basur
II. Evre hemoroid: makat dışına çıkan, ancak kendiliğinden içeri giren iç basur
III. Evre hemoroid: makat dışına çıkan ve kişinin elle içeri itebildiği basur
IV: Evre hemoroid: makat dışına çıkan ve kişinin elle içeri itemediği basur
Hemoroid’den veya basurdan korunmak için neler yapılmalıdır?
1. Posadan zengin bir beslenme tarzını benimsemek (meyve, sebze, baklagiller,.)
2. Tuvalette uzun zaman geçirme, tuvalette gazete okuma veya bulmaca çözme, aşırı ıkınma gibi alışkanlıkları terk etmek. Çocuklara tuvalete ihtiyaç duydukları anda gitmeleri ve orada uzun zaman geçirmemeleri gerektiğini öğretmek ( ideali 3 dakika)
3. Spor ve düzenli egzersiz yapmak
4. At, motosiklet veya bisiklete binmenin hemoroid açısından olumsuz etkilerinin olduğunu bilmek
5. Halter ve güreş gibi ağır sporların zorlanma nedeniyle olumsuz etkilerinin olduğunu bilmek