Gece uyurken altını ıslatan çocuğunuza kızıp, sorunu onda aramayın. Çünkü bilimsel araştırmalar; genellikle altını ıslatan çocukların anne babalarının da aynı problemi ebeveynlerine yaşatmış olduğunu gösteriyor. Böbrek ve idrar yolu enfeksiyonları, şeker hastalığı gibi etkenler de çocukların alt ıslatmasında önemli rol oynayabiliyor ancak uzmanlar alt ıslatan çocukların takibi ve tedavisi konusunda hassas olunması gerektiği konusunda uyarıyor.
Çocuğunuz kuru yatağa hasret kaldıysa…
Çocuğunuzun mahcup bakışlarıyla size “günaydın” demesi, her sabah çamaşır makinesinde çarşaf yıkamanız, yatağı havalandırmak için balkona çıkarmanız, bir anne veya baba olarak sizin için olağan bir sabah olabilir; çünkü çocuğunuz yine yatağına altını ıslatmış.
Gece idrar kaçırma (Enuresis nocturna) çocukluk döneminde çok sık rastlanılan şikayetlerden biridir. Anne babalar genellikle çocuklarının alt ıslatma sorunundan daha çok ruhsal bir sıkıntılarının olup olmadığından endişe ederler. Oysaki psikolojik sorunlar idrar kaçırmada neden olarak kabul edilmemektedir. Ancak enüresisin yarattığı stresli durumlar nedeniyle ileride anksiyete ve kendine güven sorunu gibi idrar kaçırma kaynaklı sorunlar görülebilmektedir .
Gece alt ıslatma iki şekilde görülür:
Birincil: Çocuk doğduğundan beri yatağını geceleri ıslatmaktadır.
İkincil: Çocuk arada en az 6 ay süren tamamen kuru dönemlerin olmasına rağmen tekrar ıslatmaya başlamıştır.
Enürezisde birçok faktörler araştırılmış ve çeşitli teoriler öne sürülmüştür. Genetik faktörler, uyanma bozuklukları, hormonal faktörler, mesane ile ilişkili faktörler .
Vakaların %97-98’inde organik bir neden yoktur. Ancak %2-3’ünde organik bozukluklar rol oynar ( işeme bozuklukları , idrar yolu enfeksiyonları , idrar yollarında anatomik bozukluklar , şeker hastalığı vs ) . Araştırmalara göre gece birincil gece alt ıslatmanın en önemli nedeni kalıtsaldır. Eğer tek ebeveyn çocukken aynı durumu yaşadıysa, çocuğunda olma olasılığı %46; her iki ebeveyn de bu durumu yaşadıysa çocukta olma olasılığı %77 olarak saptanmıştır. Yani çocuğunuz altını bu şekilde ıslatıyorsa ona kızmayın; çünkü bu durum büyük ihtimalle sizin ona verdiğiniz genlerle ilgilidir. Genetik çalışmalarda enürezisle ilgili 10’un üzerinde kromozom tespit edilmiştir . Üstelik ona kızmamak için bir neden daha vardır. Bu genler nedeniyle o da kendi çocuğundan dolayı aynı durumda kalıp, sizin ne yaşadığınızı bire bir öğrenecektir. Çocuklarda alt ıslatmayı ilgilendiren ENUR 1 ve ENUR 2 adında iki gen tespit edilmiştir. Bu genlerden ilki 13. kromozomda, diğeri de 12. kromozomda bulunmaktadır. Bu genleri taşıyan çocuklarda gece alt ıslatma olasılığını yaşama bu genleri taşımayanlara kıyasla daha çoktur. Anne veya baba çocukken gece altını ıslatmadıysa çocuklarında bunu yaşama olasılıkları %15’dir.
Geceleri çocukların alt ıslatmalarının 3 nedeni vardır:
Uyanma bozukluğu . Bu çocukların çoğu kendiliğinden uyanamazlar , ancak yatağı ıslattıktan sonra uyanabilirler . Bunun nedeni mesane doluluk ve kontraksiyonlarının algılanması ve inhibisyonunda gelişimsel bir gecikme olmasıdır . Çoğu çocukta uyanma yeteneği santral sinir sisteminin gelişimini tamamlaması ile düzelir .
Geceleri mesane kapasitesinde azalma ve mesane adalesinde aşırı uyarılma .
Geceleri normal boyuttaki mesanelerinin tutabileceği idrardan daha fazlası üretilebilmektedir. Bunun nedeni:
Yatmadan 2 saat önceki dönem içinde çok sıvı tüketiyor olabilir.
Çocuk başka bir hastalığı nedeniyle idrar sökücü kullanıyor olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu veya şeker hastalığı olabilir.
Hormonal dengesizlik olabilir.
Genlerimiz sorunluysa tedavide de sorumlu olmalıyız
Tedavi yaşı okula başlama yaşıdır
5 yaşından önce genellikle tedaviye başlanmaz . Sonrasında sosyal ve psikolojik problemler aile ve çocuk için sorun yaratmaya başlar .
Çocuğa ve aileye hastalık ve alınması gerekli önlemler ayrıntılı bir şekilde anlatılmalı . Destekleyici tedavi ( beslenme , sıvı tüketimi , tuvalet alışkanlığı gibi önlemlerle başlanmalı , cezalandırılma yerine kuru gecelerinde ödüllendirilmeli ) aile tarafından çok dikkatli ve bilinçli bir şekilde uygulanmalı , gerektiğinde doktor yardımı almalıdırlar
Özgün tedavi olarak da alarm tedavisi , ilaç tedavisi ile devam edilmelidir .
Sonuç olarak genelde çocuklar anne-babalarının geceleri altını ıslatmayı durdurduğu yaşa kadar altlarını ıslatmaya devam edebilirler. Bu durumun önüne geçmek için kullanılan yöntemler konusunda mutlaka doktora başvurmanız gerekmektedir.
