Bir çocukta ateşli dönemde nöbet ortaya çıktıysa 3 durumu gözden geçirmek gerekir:
1. Menenjit veya ensefailt gibi bir sinir sistemi enfeksiyonu olabilir,
2.Altta bir nöbet bozukluğu vardır ve ilk epileptik nöbet ateşe bağlı stres ile tetiklenmiştir ve ateşsiz nöbetler ile devam edebilir,
3.Basit febril konvülsiyon olabilir.
Ateşli nöbet geçiren bir çocukta nöbet sonrası bilinci açılmadı, sürekli uyuklama hali var, kol bacak hareketlerinde asimetri var, bir yaşın altında ve pnömokok aşısı (menenjit aşısı) yapılmamış ise menenjit gibi beyin enfeksiyonları mutlaka dikkate alınmalıdır.
Neye bağlı ortaya çıkar?
Küçük yaşlarda ateş en önemli tetikleyici nedendir. Ateş nedeni sıklıkla üst solunum yolu enfeksiyonu, orta kulak iltihabı, tonsillit, İYE, gastroenterit gibi enfeksiyonlardır. Aşılama sonrası ortaya çıkan konvülsiyonlar da febril konvülsiyon benzeri özellik gösterir. Ailede febril konvülsiyon öyküsü ilk ve tekrarlayan febril konvülsiyonlar için önemli bir risk faktörüdür.
Çeşitleri var mı?
Klinik olarak iki grupta değerlendirilir:
1.Basit tip febril konvülsiyonlar (%80-85);
-Nöbetler jeneralizedir
-15 dakikadan az sürelidir
-Aynı gün içinde tekrarlamaz
-Ailede febril konvülsiyon öyküsü vardır
-Ateş 38°C’ nin üstündedir
-Nörolojik defisit ve nöbet sonrası bulgu yoktur
2.Komplike tip febril konvülsiyonlar (%15-20);
-Ateş hafif yüksek iken konvülsiyon ortaya çıkar
-Nöbet süresi 15 dakikadan uzundur
-Fokal nöbet ve postiktal nörolojik defisit gözlenebilir
-24 saat içinde birden fazla nöbet tekrarı olabilir
3 aydan küçük, 6 yaşından büyük çocukta ortaya çıkabilir.
İlk febril konvülsiyon için risk faktörleri nelerdir?
-Birinci veya ikinci derece akrabada febril konvülsiyon öyküsü
-Yenidoğan odasında 30 gün üzerinde bakım almış olmak
-Nörolojik gelişim geriliği
-Gün içi bakım için hastaneye gidilmesi
-Yuvaya devam etme
Bu faktörlerden en az ikisi varsa çocukta İlk FK için riski %28’dir
Febril konvülsiyon tekrarlar mı?
İlk ateşli nöbetten sonra hastaların %70’inde ilk ve son nöbet olarak kalabilir. Ancak bazı çocuklarda tekrarlama riski vardır. İkinci tekrar % 50 oranında ilk 6 ay içindedir. İlk nöbet bir yaşın altında geçirilmiş ise tekrar riski % 50’nin üstündedir
Tekrar riskini arttıran faktörler şunlardır:
-Ailede febril konvülsiyon öyküsü
-Başlangıç yaşının 18 ay altında olması olması
-Ateşin derecesi
-Ateşin nöbet öncesi süresi
-Ailede epilepsi hikayesi
-Üç veya daha fazla f0ebril konvülsiyon geçirenlerde rekürrens riski daha fazladır
Febril konvülsiyon epilepsiye dönüşür mü?
Febril konvülsiyon geçiren çocukların % 2-4 gibi kısmında takiplerde ateşsiz dönemde ortaya çıkan epilepsi nöbetleri gelişme riski vardır. Ancak tek basit ateşli nöbet sonrasında epilepsi gelişme riski normal populasyonla aynıdır. Dravet sendromu gibi çocukluk çağı epileptik sendromları erken yaşta ateşli nöbetlerle başlayıp sonrasında dirençli epileptik nöbetler ve gelişim geriliği ile devam edebilir.
Epilepsi gelişimi için risk faktörleri şunlardır:
-Çocukta nörogelişimsel bozukluklar
-Kompleks febril nöbetlerin varlığı
-Ailede epilepsi öyküsü
-Ateşin febril konvülsiyondan önceki süresi
Febril konvülsiyonda ilaç tedavisi gerekli mi?
Febril konvülsiyonda antinöbet ilaç tedavisi tartışmalıdır. Basit fabril nöbette devamlı profilaksi önerilmemektedir. Tekrar riskini arttıran çok sayıda risk faktörü var ise uzun süreli tedavi önerilmektedir. Burada tedavinin amacı nöbetin uzun sürmesini ya da sık tekrarlanmasını önlemektir. Uzun süreli tedavi rekürrensi önler ancak sonradan epilepsi gelişme riskini azaltmaz
Aşağıdaki risk faktörlerinden iki ve ya daha fazlası var ise nöbet önleyici ilaç tedavisi başlanabilir:
-İlk nöbetin 1 yaş altında geçirilmesi
-Kompleks febril nöbet özelliği göstermesi
-Ailede febril konvülsiyon ve ya afebril konvülsiyon öyküsü
-Öncesinde nörolojik bulgu ya da nöromotor gelişim geriliği
-Sık tekrarlama (3 den fazla).
Tedavi aralıklı ilaç tedavisi veya devamlı ilaç tedavisi olmak üzere iki şekilde uygulanabilir ve her hasta için ayrı planlama yapılmalıdır. Tedavinin amacı nöbetin uzun sürmesini ya da sık tekrarlanmasını önlemektir. Bu nöbetler iyi huyludur ve 5 yaşından sonra gelişmez. Uzun süreli tedavi tekrarları önler ancak sonradan epilepsi gelişme riskini azaltmaz. Anne babanın kaygı durumu, hastaneye ulaşılabilirlik önemlidir. Anne babanın bilinçli ve bu konuda eğitilmiş olması gereklidir. Ateş düşürücü ilaçlar ve ılık kompresle ateş düşürülerek çocuk rahatlatılmalı ve ateşe bağlı dehidratasyon önlenmelidir. Ateşli hastalık sırasında aralıklı ateş düşürücü verilmesi hastanın konforunu arttırabilir ancak febril konvülsiyonun tekrarını önlemez. Geçirilmiş tek bir nöbet hastada gelişimsel gerilik ve ya engellilik hali oluşturmaz.
