Ertesi gün hapı; korunmasız cinsel ilişkiden sonra (doğum kontrol yöntemi olmadan, yöntem başarısızlığında veya taciz durumlarında) istenmeyen bir gebeliği önlemek amacıyla acil bir kontrasepsiyon yöntemi olarak tanımlanabilir. Aslında ertesi gün hapları yüksek dozajlı doğum kontrol haplarıdır. Cinsel ilişki sonrası gebeliği önlemek amacıyla, 72 saat içinde alınması tavsiye edilir. 3 çeşidi mevcuttur. Sadece progesteron hormonu içeren, sadece östrojen hormonu içeren veya her ikisini de içeren haplar. Türkiyede satışta olan markalar ise Preven ve Norlevo vardır.
Ertesi gün hapını korunmasız cinsel ilişkiden sonra kullanabilirsiniz. Menstürel döngünün hangi aşamasında olduğunuza bağlı olarak, ertesi gün hapı yumurtlamayı önleyebilir, erteleyebilir, döllenmeyi bloke edebilir veya döllenmiş bir yumurtanın yani embriyonun rahme yerleşmesine engel olabilir. En iyisi; cinsel ilişkiye başlamadan önce doğum kontrol yöntemi ile ilgili karar vermektir. Yine de, ertesi gün hapı şu durumlarda kullanılabilir : Korunmasız cinsel ilişki sonrasında, doğum kontrol hapını almayı unuttuysanız, veya kullandığınız doğum kontrol yöntemi başarılı olmadıysa.
Gebe kalma durumu ilişkiden hemen sonra gerçekleşmeyerek birkaç gün sonrasında oluşabilir. Cinsel ilişki ve gebe kalınması arasında geçen zamanda sperm yumurtayla karşılaşana dek fallop tüplerde yolculuk eder. Yani korunmasız ilişkiden sonra yapılan acil kontrasepsiyon kontrolü ile, hamileliği önlemek için geç kalınmış olunmaz.
Yumurtalama ve gebe kalma şansı ile ilgili bazı temel gerçekler şöyledir:
Bir kadın yaklaşık 28 günde bir yumurtlar. Yani bir kadının seçilen herhangi bir gün yumurtlama şansı % 3.57dir.
Bir kadın yumurtladığı zaman, yumurta 24 saat içinde döllenmek için uygundur.
Sperm kadın vücuduna girdiği zaman, 72 saat canlı kalır ve yumurtayı dölleyebilir.
Döllenmiş bir yumurtanın yani embriyonun rahme yerleşmesi yumurtlamadan 5-7 gün sonra gerçekleşir.
Ertesi gün hapı, RU486 olarak da bilinen ve ülkemizde satışı bulunmayan düşük hapı ile aynı şey değildir. Ertesi gün hapı hamileliği önler. Eğer zaten hamileyseniz, ertesi gün hapını aldığınızda tedavi etkili olmaz ve gelişmekte olan bebeği etkilemez. Düşük hapı ise gelişmekte olan bebeğin gelişimini sonlandırır.
Riskleri Nelerdir? Ertesi gün hapı herkes için uygun değildir. Aşağıdaki durumlarda doktorunuza danışın:
- Hapın bileşimindeki herhangi bir maddeye karşı allerjiniz varsa
- Nedeni açıklanamayan vajinal kanamanız varsa
- Ertesi gün hapının etkinliğini düşürecek başka bir ilaç kullanıyorsanız.
Diyabeti olanlar ertesi gün hapını kullanabilirler ancak hapı aldıktan sonra kan şekeri seviyelerini nasıl yönetecekleri konusunda doktorlarına danışmaları gerekir.
Eğer emziriyorsanız, yine doktorunuza danışmanızda fayda var.
Ertesi gün hapının yan etkileri şunları içerebilir :
- Mide bulantısı ve kusma
- Baş dönmesi
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Göğüslerde hassasiyet
- Ara kanama veya şiddetli adet kanaması
- Pelvik ağrı veya kramp
- İshal
Bu yan etkiler genelde birkaç gün içinde geçmektedir. Ertesi gün hapı kullandığınız zaman, adetiniz bir hafta kadar gecikebilir. Eğer adet gecikmeniz bir haftadan uzun sürdüyse, gebelik testi yaptırmanızda fayda var. Eğer hapı aldıktan sonra; bir haftadan uzun süren kanamanız veya lekelenmeniz varsa veya 3 ila 5 hafta arası süren pelvik ağrınız varsa doktorunuza danışın. Bunlar düşük veya dış gebelik belirtileri olabilirler. Ertesi gün hapı korunmasız ilişkiden sonra kullanılan etkili bir yöntemdir ancak diğer doğum kontrol yöntemleri kadar etkili değildir ve rutin kullanım için uygun değildir. Ertesi gün hapını kullanan her 100 kadından 1 veya 2si hamile kalmaktadır. Ayrıca bu haplar cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumazlar.
