Endoskopi nedir?
Endoskopi mide ve bağırsak gibi içi boş organların hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Kolonoskopi, rektoskopi ve ERCP de endoskopik işlemler olsa da endoskopi yemek borusu, mide ve duodenumun incelenmesine olanak sağlayan bir yöntemi ifade eder. Üst endoskopi ve özofagogastroduodenoskopi olarak da bilinir.
Endoskopi sırasında yemek borusu, mide ve duodenum resimde ucunda ışık ve kamera bulunan ince silindirik bir cihazla incelenir.
Endoskopi işlemini kim yapmalı?
Endoskopi gastroenteroloji uzmanları tarafından yapılmalıdır. Ülkemizde gastroenteroloji uzmanı olabilmek için tıp fakültesinden mezun olduktan sonra 4 yıl dahiliye uzmanlığı, ardından 3 yıl gastroenteroloji uzmanlığı eğitimi almak gerekmektedir. Gastroenteroloji uzun süreli eğitim gerektiren ileri bir uzmanlık alanıdır. Endoskopi ekibinde gastroenteroloji uzmanlarının yanı sıra hemşireler, endoskopi teknikerleri ve anestezistler de yer alıyor.
Endoskopide kalite
Endoskopiden beklenen faydayı en üst düzeye çıkarmak için belirli kalite standartlarının karşılanması gerekir. Bu nedenle:
Endikasyonların (endoskopi yapılma nedenleri) doğru olması gerekmektedir.
İşlemin gastroenteroloji uzmanları tarafından yapılması ve yeterli destek ekibinin (eğitimli hemşire, anestezist veya teknisyen vb.) bulunması gerekmektedir.
Hastalar işlem öncesinde bilgilendirilmelidir.
Hastalar işlem öncesinde uygun şekilde hazırlanmalıdır.
Riskleri azaltmak için işlem sırasında uygun izlem yapılmalıdır.
Hastaya uygun sedasyon/analjezi veya anestezi uygulaması mevcut olmalıdır.
İncelenen organların tam bir değerlendirmesi yapılmalı ve standartlara uygun bir rapor yazılmalıdır.
Gerekiyorsa uygun doku örnekleri (biyopsiler) alınmalıdır.
Endoskopi işlemi ağrılı mıdır?
İşlem ağrısızdır. Aslında yemek borusu, mide ve duodenumun endoskopik işlemlerinde herhangi bir ağrı hissedilmez. Sadece baskı ve gerginlik hissi olabilir. Ancak boğazda ve yutakta ağrı hissi oluştuğundan işleme başlamadan önce boğaz anestezik sprey ile uyuşturulur. Ayrıca dileyen hastalara damardan sedatif (rahatlatıcı/sakinleştirici) ilaçlar da verilebilmektedir. İşlem sırasında hastalara rahat nefes almaları, boğazlarını temizlemeye çalışmamaları, öksürme ve yutkunma yapmamaları tavsiye edilir ve bunlara uyulduğu takdirde işlem oldukça sorunsuz ilerler.
İşlem sırasında gerekirse anormal görünen bölgelerden biyopsi alınabilir. Biyopsi işlemi de ağrısızdır ve hasta tarafından hissedilmez.
İşlem sonrasında özellikle sedasyon ve anestezi alan hastalar iyileşene kadar bir süre gözlem altında kalabilirler. Boğazdaki şişliğin geçmesi ve doktorun izin vermesi durumunda yemek yenilebilir. Sedasyon veya anestezi alan hastaların o gün araba kullanmaları veya dikkat gerektiren herhangi bir aktivitede bulunmaları önerilmez.
Endoskopi Riskleri ve Komplikasyonları
Endoskopi yaygın olarak kullanılan ve oldukça güvenli bir muayene yöntemidir. En yaygın riskler genellikle sedasyon ve anestezi ile ilişkili olanlardır. Ayrıca nadir durumlarda organ delinmesi ve kanama gibi komplikasyonlar da görülebilmektedir.
Hastaların işlem öncesi doktorunu bilgilendirmesi gereken noktalar:
Kan sulandırıcı ve kanama riskini artıran ilaçların kullanılması.
Genetik kanama hastalıkları (hemofili vb.)
Kalp hastalığınız, şeker hastalığınız, hipertansiyonunuz, böbrek hastalığınız varsa bildirin.
Endoskopi öncesinde aç kalmanız gerekir. İşlemden önceki gün saat 21:00'dan sonra yemek yemeyin ve sigara içmeyin. İşlemden 4 saat önce çok az miktarda su içebilirsiniz.
