Emdr(göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme) nedir?

EMDR-( Eye Movement Desensitization and Reprocessing)Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme

Bilişsel, davranışsal ve psikodinamik terapi teknik yaklaşımların farklı yönlerini biraraya getiren farklı 8 aşamadan oluşan bir tedavi yaklaşımıdır.Çift yönlü uyarım (göz hareketleri, dokunma,ses) EMDR in önemli unsurudur. Anı ağlarından hareketle geçmiş,bugün ve gelecek eksenleri üzerinde işlem yapılır. Yapılan işlemse duyarsızlaştırma ardından yeniden işlemedir.

1989’da Shapiro ilk olarak “parkta yürüyüş”ü sırasında, gözlerinin yaptığı spontane hareketlerin, rahatsız edici bir olayı düşünürken yarattığı etki ile yola çıkmıştı. Göz hareketlerinin, hızı, sayısı, hatta bilateral diğer uyarımlar pek çok çalışmanın araştırma konusu oldu. TSSB tedavisinde, her türlü çift taraflı uyarımın etkili olduğu sonucu görüldü.

Genellikle tek travma mağdurlarında travma sonrası stres bozukluğu(TSSB) belirtilerinin 3-6 seans EMDR sonrasında %77-100 oranında hafiflediği araştırmalar sonunda gösterilmiştir.TSSB , anıların başarısız biçimde işlenmesine ya da işlenememesine dayanır.

Travmatik anıların, uzun süre ve uygunsuz biçimde belirgin epizodik hafıza alanlarında sıkışması ile oluşur.

Hangi durumlarda kullanılır?

- Deprem,sel gibi doğal afetlerde, savaş ve terör saldırıları mağdurlarında,ölüm-kaza vb sebebiyet verilen durumlarda yoğun suçluluk duygularında, çocuk ya da erişkin dönem taciz, tecavüz mağdurlarında ve kişi için travma sayılabilecek pek çok durumda kullanılabilir.(TSSB)

-Panik bozukluk

-Fobiler

-Obsesif Kompulsif bozukluk ve diğer anksiyete(kaygı bozukluklarında)

-Somatizasyon bozukluğu ve kronik ağrılar

-Cinsel sorunlar

-Performans ve sınav kaygısı

-Depresyon

-Yeme bozuklukları

-Bağımlılıklar

EMDR’ın aşağıda belirtilen psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde etkinliği, yapılan çalışmalarla desteklenmiştir.

1) Körfez Savaşı, Vietnam, Kore ve 2.Dünya Savaşı’nda savaşmış TSSB semptomları gösteren ve tedaviye dirençli askerlerle yapılan çalışmalarda EMDR seanslarından sonra danışanların TSSB’na bağlı yaşadıkları flashback’lerin (olaya geri dönme), kabusların ve diğer TSSB semptomlarının kaybolduğu görüldü.

2) Fobi, Panik Bozukluk yaşayan kişilerin EMDR’dan sonra korkuları ve belirtilerinde hızla azalma olduğu görüldü.

3) Suç mağdurları, polisler ve saha çalışanları gibi saldırıya maruz kalan ve/veya işlerinin yarattığı yoğun stres etkilerinin, EMDR’den sonra bunlara bağlı rahatsızlıklarının kaybolduğu görüldü.

4) Bir yakının kaybına bağlı olarak yoğun üzüntü ve yas yaşayan kişilerde EMDR seanslarından sonra patolojik yas sürecini daha rahat atlattıkları gözlemlendi.

5) Çocuklar ve ergenlerin yaşamış oldukları travmalar nedeniyle gelişen belirtilerinde iyileşme görülmüştür.

6) Cinsel saldırı mağdurları EMDR seansları sonrasında normal hayatlarına geri dönebilmekte ve sağlıklı duygusal ilişkiler kurabildikleri görülmüştür.

7) Doğal afet veya insan eliyle oluşturulan felaket mağdurları normal hayatlarını sürdürebilmektedirler.

9) Aile, evlilik sorunları ve cinsel sorunlar yaşayan kişilerin sağlıklı ilişkiler kurabilmesini sağlamada etkili bir teknik olduğu görülmüştür.

10) Madde ve seks bağımlılığı olan kişilerin ve patolojik kumarbazların EMDR’la çalıştıktan sonra daha istikrarlı bir iyileşme süreci yaşadığı ve bağımlılığın tekrarlama riskinin düşürülmesinde etkin olduğu görülmüştür.

11) Disosiyatif Bozukluğu olan kişilerin iyileşme sürecinin EMDR ile, geleneksel tedavi metotlarına nazaran, daha kısa sürede gerçekleştiği görülmüştür.

12) Performans kaygısı yaşayan, ya da okulda, işte, sanat ve spor dallarıyla uğraşırken eksiklik yaşayan bireylerin performansının arttırılmasında etkili bir şekilde kullanılmaktadır.

13) Somatik/Somatoform bozukluk, migren ağrısı, kronik ağrı, kronik egzama, gastrointestinal(sindirim sistemi) problemler, olumsuz beden imajı yaşayan kişilerin tedavisinde kullanılmaktadır.

14) Travma kaynaklı kişilik sorunlarının tedavisinde bilinen en etkili psikoterapi tekniklerinden biridir.

Nasıl uygulanır?

Klinik değerlendirme ardından 8 basamaklı çalışma süreci belirlenir. Belirtilere yönelik veya kapsamlı bir tedavi için danışanla belirlenen anı ya da travmalardan biri veya birkaçı için çalışma yapılır. Anı ya da anıların verdiği şu anki rahatsızlık (duygu,duyum,görüntü, algısal) düzeyinden değerlendirme yapılarak devam edilir.

1) Birinci basamak danışanın geçmişiyle ilgili bilgi alınır. Terapist danışanın EMDR için uygunluğunu belirler. Terapi sürecinde uygun zamanda yapılması da önemlidir. Hedef anılar tespit edilir.

2) Terapist danışana EMDR sürecini açıklar ve danışanı hazırlar.

3) EMDR ile çalışılacak anı belirlenir ve EMDR prosedürü kullanılarak işlenmeye başlanır. Danışan çalışmak istediği anıyı en iyi anlatan resim- görüntüyü seçer. Bu resime baktığında kendisiyle ilgili olumsuz inancı belirler. Yine o resme baktığında kendisiyle ilgili neye inanmak istediği belirlenir ve su anda resme baktığında kendisiyle ilgili olumlu inancın ne kadar geçerli olduğunu 1 ile 7 arasında değerlendirir. O resimle ilgili duyguları ve 0 ile 10 arasında rahatsızlık derecesi , bu resmi düşündüğünde bedeninde oluşan sıkıntıları belirledikten sonra bir sonraki adım olan duyarsızlaştırmaya geçilir.

4) Duyarsızlaştırma aşamasında danışan çalışmak istediği resimle beraber, terapistin yaptığı çift taraflı uyarıma (göz hareketleri, ses ya da küçük dokunuşlara) odaklanır.

5) Yerleştirme aşamasında danışanın kendisiyle ilgili belirlediği olumlu inanç çift taraflı uyarımla yerleştirilir. (Yeniden işleme ve olumlu bilişsel bilgi ağlarının ilişkilerini artırma)

6) Beden tarama aşamasında danışan bedeninde herhangi bir rahatsızlık olup olmadığını belirler.

7) Kapanış aşamasında terapist bir sonraki seansa dek kendisinde olanları, değişiklikleri ve rüyaları not almasını ister.

8)Yeniden değerlendirme

Bir sonraki seans değerlendirme aşamasıyla başlar. Bir öncesi seans ve daha sonrasında ortaya çıkan değişimler değerlendirilir. EMDR seanslarından sonra danışanlar genellikle çalışılan anıya bağlı duygusal rahatsızlığın ortadan kalktığını ya da büyük bir ölçüde azaldığını ve önemli bir ölçüde içgörü kazandıklarını belirtmektedirler.

EMDR seanslarından sonra danışanlar genellikle çalışılan anıya bağlı duygusal rahatsızlığın ortadan kalktığını ya da büyük bir ölçüde azaldığını belirtirler.

EMDR uygulayıcıları tarafından kısa sürede benimsenip terapi teknikleri arasında yerini bulmuştur.