Kolonun divertiküler hastalığı kas tabakasındaki bazı yetersizlikler nedeniyle mukozanın dışa doğru balonlaşmasıdır.
Divertiküler Hastalık Neden Oluşur?
Düşük lif içerikli diyet, düşük hacimli ve daha az su tutan gayta oluşumuna ve gastrointestinal sistem çalışmasında yavaşlamaya neden olur. Fiziksel inaktivite, konstipasyon, obezite, sigara içiciliği ve nonsteroidal antiinflamatuvar ilaç (NSAİİ) kullanımının da divertiküler hastalık gelişme riski ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Tüm bu faktörler de kolon içi basıncı arttırır ve kolon içeriğinin dışarı atılımını zorlaştırır.
Kaç tip Divertikül Vardır?
Divertiküller gerçek divertikül ve psödo (yalancı( divertikül olmak üzere iki sınıfa ayrılabilir. Gerçek divertiküllerde barsağın tüm tabakaları yani mukoza, kas tabakası ve dış zar keseleşirken, psödo divertiküllerde sadece mukoza ve submukoza dışarı doğru keseleşir. Özellikle sanayileşmiş batı ülkelerinde yaşlı hasta nüfusunun artması ve yeni tanı yöntemlerinin de bulunması ile giderek daha sık görülmektedir. Hastalığın başlama yaşı sıklıkla 60, 70 ya da 80 li yıllarda olmaktadır. Prevalansı 40 yaş altındaki kişilerde %10’un altında iken, 80 yaş ve üstü hastalarda %50 ile %66 arasında değişmektedir.
Divertiküler Hastalık Tanısı Nasıl Konulur?
Divertikülü olan hastaların pek çoğu semptom vermez. Ancak bazı hastalarda karın ağrısı, şişkinlik ve kabızlık gibi semptomlar olabilir. Uzun yıllar divertikülozis tanısında standart yöntem olarak Baryumlu grafi kullanılmıştır. Baryumlu grafi divertiküllerin yeri ve sayısı konusunda bilgi vermekle birlikte klinik önemleri ile ilgili herhangi bir bulgu vermez. Günümüzde divertiküllere genellikle kolonoskopi sırasında rastlantısal olarak tanı konmaktadır. Komplikasyonların tanısında Bilgisayarlı Tomografi ya da Magnetik Rezonans Görüntüleme de gerekli olabilir.
Divertiküler Hastalık Tedavisi Nasıldır?
Divertiküler hastalıkta tedavinin amacı; semptomların giderilmesi, komplike olmamış hastalarda semptomların tekrarının önlenmesi ve komplikasyonların engellenmesidir. Günümüze kadar yüksek lif içerikli diyet, spasmolitikler, probiyotikler, antibiyotikler ve mesalazine (5-ASA) gibi pek çok tedavi yöntemi önerilmiştir. Özellikle meyve ve sebzelerde bulunan çözünmeyen liflerin divertiküler hastalık konusunda daha da koruyucu olduğu bildirilmiştir. Bu nedenle asemptomatik divertiküler hastalığı olanlara meyve ve sebze tüketimini arttırmaları önerilmektedir. Probiyotiklerin tedavideki rolü de tam olarak bilinmemektedir. İntestinal mikrofloranın lifleri azaltmada ve gaz oluşumunda etkili oldukları düşüncesi ile divertiküler hastalıkta antibiyotik tedavisi denenmiş ve Rifaximin gibi geniş spektrumlu antibiyotiklerin divertiküler hastalıkta semptomların tedavisinde ve komplikasyonların azaltılmasında etkili olduğu gösterilmiştir. Ayrıca inflamasyonu azaltan Mesalazin gibi anti-inflamatuvar ilaçların kullanılması ile divertiküler hastalığı olan hastalarda semptomların tedavisi ve tekrarlamasının önlenmesi konusunda faydalı olduğu da gösterilmiştir.
Divertikülit Nedir?
Divertikülit, divertiküler hastalığı olanların %10-25’inde görülen en sık komplikasyonlardan biridir. Divertikülitin patogenezi tam olarak bilinmemekle birlikte divertikül boynundaki staz ya da obstrüksiyon sonucu gelişen bakteriyel aşırı çoğalma ya da lokal doku iskemisinin patogenezde rol oynadığı düşünülmektedir. Divertikülit, akut ya da sürekli, genellikle sol alt kadranda lokalize karın ağrısı ile kendini gösterir. İştahsızlık, bulantı, kusma eşlik edebilir. Ateş ve lökositoz genellikle mevcuttur. Fizik muayenede sol alt kadranda lokalize hassasiyet ile birlikte defans ya da rebound hassasiyet de bulunabilir. Abse ya da flegmon varsa, fistül ya da yapışıklık oluşursa, barsak obstrüksiyonu ya da peritonit gelişirse komplike divertikülitten bahsedilir. Görüntüleme yöntemleri içinde divertikülit tanısında en yararlı olan kontrastlı bilgisayarlı tomografidir (BT). Akut divertikülit tanısında delinme riski nedeniyle kolonoskopik görüntülemeden kaçınılmalıdır. Ancak hastalık tablosu yatıştıktan 6 hafta sonra kolonoskopi yapılması önerilmektedir.
Divertikülit Tedavisi Nedir?
Divertikülit olduğu belirlenen hastanın genel durumu, yaşı ve hastalığın evresi dikkate alınarak ya ağızdan antibiyotik ve ağrı kesici ile eve gönderilir yada hastaneye yatırılır. Seyrek de olsa ciddi vakalarda cerrahi girişim gerekebilir.
