Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Hakkında Bilip Bilmediklerimiz

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu yaygın bir sorunmudur?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu sanıldığından daha sık görülen psikiyatrik bozukluktur. Bozukluğun okul çağı çocuklarında %5-6 ya yakın oranında görüldüğü bilinmektedir. 25-30 kişilik bir sınıf düşündüğümüzde en az 1-2 çocuğa Dikkat Eksikliği Hiperaktivite bozukluğu tanısı konulabilmektedir.

Hiperaktivite olmasa da Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı konulabilir mi?

“Hiperaktivite”, aşırı hareketlilik anlamına gelmektedir; fakat özellikle kız çocuklarında hiperaktivite belirtileri olmadan da Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu görülebilmektedir. Bu grupta en belirgin bulgular dikkat sorunları ve hatta az hareketlilik (hipoaktivite) olabilir.

Dikkat eksikliği (dağınıklığı) nasıl anlaşılır?

DEHB’li çocuklar sıkıcı buldukları ödev ya da görev gibi faaliyetlere karşı isteksizlik, dikkat verememe, çabuk sıkılma, sık hata yapma ve unutkanlık gibi belirtiler yaşarlar ama zevk aldıkları bilgisayar, televizyon veya oyun gibi faaliyetlerde dikkatleri oldukça iyi olabilir. Daha doğru bir ifade ile çocukların (gençlerin) sevdikleri alanlarda dikkatleri iyi, ödev, görev sorumluluk içeren sevmedikleri alanlarda dikkat becerileri kötüdür. Dikkati yönetme sorunu mevcuttur.

Başka ne gibi belirtiler olur?

Hiperaktivite ve dikkat sorunları kadar önemli diğer bir belirti dürtüselliktir. Dürtüsellik kişinin içinden gelen istekleri bastırmaması ve sonucunu düşünmeden hareket edilmesi olarak tanımlanabilir. Sabırsızlık, sırasını beklemede güçlük, yönergeleri takip edememe, araya girme gibi belirtiler bu grupta sayılabilir. Sonuçta kendileri ve çevreleri için zararlı olabilecek davranışlar gösterirler. Halk arasında bu tip davranışlar yanlış bir şekilde üstün zekâlı olma, şımarıklık, terbiyesizlik, tembellik ve huysuzluk gibi nitelendirilebilir.

Nedenleri nelerdir?

Ailelerin kafasını kurcalayan sorunlardan en büyüklerinden biri hastalığa kendi davranışlarının neden olup olmadığıdır. Yapılan birçok bilimsel çalışmada Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun ev ortamı veya yetiştirme biçiminden değil genetik yatkınlık ve olumsuz çevresel etkenler (özellikle anne karnında iken yaşanan sorunlar) ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Bu durum aile tutumlarının önemli olmadığı anlamına da gelmemelidir. Özellikle olumsuz aile tutumları mevcut şikâyetlerin artmasına ya da başka psikiyatrik hastalıkların eklenmesine neden olabilir.

Tanı için ne yapılmalıdır?

Tanı çocuk ve ailesi ile yapılan görüşme sonrasında konulan bir bozukluktur. Tanıya yardımcı testler olmakla birlikte karşın hiçbir test kesin tanı koydurucu değildir.  Yapılan görüşme dışında aile ve öğretmenden doldurması istenen formlar tanıya yardımcı olmaktadır.

Yaşla beraber düzelir mi?

Çocuk büyüdükçe aşırı hareketlilik ile ilişkili belirtiler azalır ancak dikkat ile ilişkili sorunlar devam etme eğilimindedir. Belirtilerin şiddeti azalabilir ya da kişiler bu yaşadıkları ile baş etmeyi daha iyi öğrenebilirler ama büyük kısmında sorunlar ileri yaşlara taşınmaktadır.

Tedavi nasıl yapılır?

Tedavide temelini ilaç tedavileri oluşturmakla birlikte aile, okul ve hekimin iş birliği yapması çok önemlidir. Bazı durumlarda dikkat testlerine başvurulabilir. Anne, babanın ve öğretmenin bilgilendirilmesi çok önemlidir. Birçok aile yeterince hastalık hakkında bilgi sahibi olmamaları ve çevreden duydukları bilimsel olmayan duyumlar nedeni ile tedaviden uzak kalmaktadır.

İlaçlar bağımlılık yapar mı?

İlaçlar uzun yıllardır kullanımda olmalarına rağmen bağımlılık yaptıkları ile ilgili bir veri yoktur. Ayrıca uzun dönemde ilaç kulanmış çocukların kullanmamış olanlara göre daha az psikiyatrik sorun yaşadığı ve bağımlılık yapıcı madde kullanımlarının daha az olduğu bildirilmiştir. Bir başka ifade ile tedavi ileride yaşanabilecek bağımlılık riskini azaltmaktadır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavi yapılmaz ise ne olur?

Hastalığın tedavisiz kalması uzun dönemde aile, arkadaş ilişkileri, okul ve iş yaşamına yönelik sorun yaşama ihtimalini artırır. Ailelerin psikiyatriye karşı ön yargılarından ve korkularından kurtulması, bilimsel bilgi için çabalamaları, kendilerinin ve çocuklarının geleceğini olumsuz etkileyebilecek bu soruna karşı duyarlı olmaları gerekmektedir.

Saygılarımla

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna ilişkin diğer yazılara ulaşabilmek için tıklayınız.

 

Bu yazının tüm hakları psikiyatricocuk.com'a aittir. "www.psikiyatricocuk.com" biçiminde açık kaynak gösterilmek kaydıyla yayınlanması için tarafımıza başvuru yapılabilir.

Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır. ©