Duygulanımda elem tarzında çökkünlük, ilgi ve istek kaybı, olumsuz düşünceler ve davranış bozuklukları ile belirli çeşitli ruhsal ve bedensel belirtilerle kendini gösteren psikiyatrik bir hastalıktır.
Depresyon nelere sebep olur?
Yaşam kalitesini azaltır: Birey olarak yaşama sevinci azalır, günlük işlerinden, insan ilişkilerinden zevk alamaz, iştah azalır ya da artar ancak yediklerinin tadını alamaz. Depresyonda bir insan sıklıkla yoğun sıkıntı, isteksizlik, kararsızlık, yetersizlik, çaresizlik hisseder. Uyku bozuklukları, cinsel isteksizlik, iştah bozuklukları, halsizlik günlük yaşamı önemli ölçüde bozabilir.
Ekonomik ve mesleki kayıplara yol açar: Bireyin çalışma isteği kalmamıştır, çok sevdiği işi anlamsız geliyordur, işine yoğunlaşmasında güçlük vardır. Zaman zaman tabloya eklenen huzursuzluk sinirlilik ve alınganlık iş ortamında kişilerarası ilişkilerin bozulmasına neden olabilir. Buna sıklıkla ast ve üstleriyle çatışmalar eklenir.
Kişiler arası uyumun bozulmasına neden olur: Depresyondaki bir hastada sosyal çekilme, içe kapanma, yalnız kalmayı tercih etme, dost ve arkadaşlarından uzaklaşma görülebilir. Depresyon uzun sürdüğünde kişi sosyal statüsünü kaybetme ile karşılaşabilir.
Alkol ve madde kötüye kullanımı/ bağımlılığı sıklıkla eşlik eder: Depresyonda ortaya çıkan sıkıntı ve acının giderilmesi için sıklıkla alkole ya da sakinleştirici ilaçlara başvurulur. Geçici olarak ta olsa sıkıntılar azalmıştır. Ancak hem öğrenme davranışı hem de alkol ve kullanılan maddenin bağımlılık yapıcı etkisi ile kötü kullanıma geçiş çok kolay olur.
İntihara yol açabilir: Depresyonun ağırlaşması ile hasta dayanılmaz bir acı çekmeye başlar, kabul edilen en geçerli intihar sebeplerinden birisi bu acılardan kurtulmaktır. Ölüm tek kurtuluş olarak görülmektedir.
Depresyonun sıklığı nedir?
- En yaygın ruhsal hastalıklardan birisidir. (Yaşam boyu görülme oranı %20)
- Her yaş grubunda görülebilir. (15 yaş altında çocuklarda % 7-14)
- En sık 25-44 yaş arasında görülür.
- Depresyon kadınlarda erkeklerden iki kat fazla görülür (Her on erkekten biri, her beş kadından biri yaşamı boyunca major depresyon geçirecektir.)
- Depresyon 50 yaşın üzerinde ölüm hızını dört kat arttırır. (Depresyonda olan kalp hastalarında ölüm oranı, olmayanlara göre 4 kat yüksek bulunmuştur.)
- Toplumda yaygınlık oranı : erkekler için %2-3, kadınlar için % 4,5-9,3 tür. (300.000 nüfuslu Çorlu'da geçmişte depresyon geçirmiş ve halen depresyonda olan erkeklerin sayısı 4.500, kadınların sayısı da 9.000 civarındadır.
- Kalıtımsal etkenler önemlidir. Ailevi yüklülüğü olanlarda depresyon 1.5-3 kat daha fazladır.
- Yaşlı nüfusta (> 65 yaş) en sık psikiyatrik sorundur.
- Yaşlı nüfusun % 10-15'inde anlamlı derecede depressif belirti vardır.
- Depresyon görülme sıklığı ırk, kültür, ülke, coğrafi bölge farklılığına göre anlamlı olarak değişmez, hemen her yerde aynı orandadır.
Depresyon tedavisi nerede yapılmalıdır?
Hastalığın sık görülmesi nedeniyle birinci basamak sağlık kurumlarında yani sağlık ocaklarında ve aile hekimlerince yapılmalıdır. Gerektiğinde Psikiyatri uzmanı tarafından tedavi edilmelidir.
Hastalar neden hekime depresyon nedeniyle başvurmazlar?
Hastalığın inkarı ve sosyal anlamda etiketlenme korkusu
Depresyonun Sebepleri nelerdir?
Kalıtım
Nörokimyasal değişiklikler (Noradrenalin, Dopamin, serotonin)
Gelişimsel nedenler (Psikodinamik) (Erken çocukluk kayıpları, temel güven duygusunun kaybı, vb..)
Bilişsel-davranışçı kuramlar: Öğrenilmiş çaresizlik, kişinin kendisi, dünya ve geleceği ile ilgili olumsuz algılamaların olması)
Depresyonun alt tipleri:
Melankolik özellikli: Halsizlik, uykusuzluk, iştahsızlık, huzursuzluk ön plandadır.
Psikotik özellikli : Sanrı ve hallusinasyonların eşlik ettiği depresyonlardır.
Mevsimsel özellikli : Arka arkaya en az iki depresyonun yılın aynı mevsiminde ortaya çıkması. Genellikle sonbahar ve kış aylarında görülür, ilkbahar ve yaz aylarında iyileşme olur.
Doğum sonu depresyonu : Doğumu takiben ortaya çıkan depresyondur.
Distimi : En az iki yıl süren hafif şiddette depresyondur.
Depresyon belirtileri nelerdir?
Çökkün duygudurum (elem, keder)
İlgi, istek kaybı: Önceden yapmaktan zevk aldığı iş ve uğraşılardan zevk alamama.
İştah değişiklikleri: İştahda artma ya da azalma olabilir.
Cinsel ilgi azalması: Cinsel isteksizlik.
Uyku değişiklikleri: Uykuda azalma (uykuya geç dalma, gece uyanmaları ya da sabah erken uyanma), uykuda artma (Erken uyuma, geç kalkma, gündüz uyuma isteği)
Enerji kaybı, halsizlik: Günlük işleri yaparken güçlük çekme.
Bedensel belirtiler: Çarpıntı, nefes alamama, boğulacak gibi olma, uyuşma ve karıncalanmalar, bayılma hissi, bel ağrıları, baş ağrısı
Anksiyete (kaygı): Kendi başına bir hastalık olmasına karşın, bir belirti olarak depresyona eşlik eder. Kötü bir şey olacakmış hissi olarak tanımlanabilir.
Bellek ve konsantrasyon güçlükleri : Dikkatini toplamada güçlük, dalgınlık, unutkanlık, kendini bir işe verememe şeklinde görülür.
Sinirlilik: Önceden makul karşıladığı durumlara sinirlilik davranışı gösterme.
Suçluluk duyguları: Önceden yaptığı hataların anımsanması ve bu nedenle kişinin kendini suçlaması, günahkar görmesi.
Yetersizlik çaresizlik Düşünceleri: Kişi kendini yetersiz, çaresiz, değersiz görmeğe eğilimlidir.
Ölüm düşünceleri : Kişinin aklına sık sık ölüm düşünceleri gelmektedir, bazan ölsem de kurtulsam şeklinde düşündüğü olur.
DEPRESYONUN SEYRİ
Majör depresyon hecmelerle seyreder
Tedavi edilmediğinde 9-12 ay kadar bir sürede kendiliğinden iyileşir ya da kronikleşebilir.
% 5-10 u manik hecme geçirebilir.
Stres etkenleri depresyon hecmelerini tetikleyebilir.
TEDAVİ
İlaç Tedavileri
Psikoterapiler (Dinamik, Bilişsel, Davranışçı)
Diğer tedaviler (Elektrokonvulzif tedavi, ışık, uyku tedavisi)