KRONİK MARJİNAL GİNGİVİTİS (Kronik dişeti iltihabı): Çocukluk döneminde en sık rastlanan dişeti hastalığı kronik marjinal gingivitistir. Dişetinde renk değişikliği, boyut değişikliği, yüzey yapısında değişiklikler görülür. Renk değişikliği, normalde soluk pembe görünen dişetinin daha kırmızı görünüm almasıdır. Boyut değişikliği dişetlerinde şişlik olmasıdır. Şişliğe bağlı olarak daha parlak bir görünümde olan dişetinde yüzey yapısında değişiklik meydana gelir. Bu durum özellikle ergenlik döneminde hormonal değişikliğe bağlı olarak sıklıkla görülür. Çoğunlukla dişeti kanaması şikayeti olmaktadır. Ergenlik dönemi sonrasında kanama şikayetlerinde azalma görülür. Özellikle bu dönemde yapılan ortodontik tedavilerde ağız bakımında eksiklik olması durumunda dişetinde şiddetli reaksiyonlar ile karşılaşılır.
Kronik dişeti iltihabının oluşumunda ana etken ağız bakım eksikliğine bağlı biriken dental plaktır. Yaş ile beraber diştaşlarının oluşumu artmaktadır. Ciarrocca ve ark.’ nın 1999 yılında yaptıkları bir çalışmada 4-6 yaş arasındaki çocuklarda %9 oranında diştaşına rastlanırken 7-9 yaş arasında bu oran %18’e 10-15 yaş arasında bu değer %33-%43 aralığına yükselmiştir.
Dişlerin sürmesi sırasında rastlanan dişeti iltihabınında sebebinin o bölgenin bakımındaki eksikliğe bağlı plak birikimi olduğu bilinmektedir. Özellikle çürümüş, kırılmış süt dişlerinin ağızda kalmaya devam etmesi, hem o bölgenin çiğnemede fazla kullanılmaması, hem de rahatsızlık duyulduğu için fazla fırçalanmamasına bağlı bölgesel dişeti iltihaplarına neden olabilmektedir.
Yine karışık dişlenme döneminde (ağızda hem süt dişlerinin hem daimi dişlerin bulunduğu dönem) dişlerde sıkışıklık bazen üst üste gelen dişlerin olması ağız bakımının zorlaşması sonucunda plak ve yemek artıklarının birikimine bağlı olarak ciddi dişeti büyümeleri, renk değişikliği, ülserasyonlar ve cep oluşumlarına neden olmaktadır.
Dişeti iltihabı aynı zamanda çenelerdeki ortodontik ve ortopedik bozukluklara bağlı olarak (ileri overbite, overjet vakaları), burunda tıkanıklık olması ve bunun sonucunda ağız solunumu olması gibi sebeplerle de artabilmektedir.
AKUT GİNGİVAL ENFEKSİYONLAR (Akut dişeti iltihabı):
Pimary Herpetic Gingivostomatit: Bu akut viral enfeksiyon ile ilk temas genellikle 1-3 yaş arasında gerçekleşmektedir. %99 vakada semptom görülmez yada diş sürmeye bağlı rahatsızlıklarla karıştırılır. Kalan % 1 lik kısımda ciddi dişeti iltihabı, dudakları ve ağız içini kaplayan ülserasyonlara rastlanır.
Kandida: Enfeksiyon antibiyotik kullanımı sonrası, yada bağışıklık sistemindeki bozukluğa bağlı olarak Candida albicansın artması ile görülür.
Nekrotizan Ülseratif Gingivitis (Akut ülseratif dişeti hastalığı): Nekrotizan ülseratif gingivitisin görülme sıklığı çok düşüktür. Ciddi hastalık kronik beslenme eksikliğine bağlı rastlanabilir. Down sendromlu çocuklarda rastlanma ihtimali daha yüksektir.
Kronik dişeti hastalıklarının tedavisinde sebep olan faktörler sıralanarak çözümler üretilir. Öncelikle doğru ağız bakımı (doğru ve yeterli diş fırçalama, doğru fırça seçimii, gerekiyorsa dişipi kullanımı…), dişetine uzman tarafından uygulanan tedviler ve sonrasında çenelerde var olan ortopedik ve ortodontik bozuklukluklar ile ilgili uzman doktorlara yönlendirmeler yapılır. Hastalar periyodik olarak takibe alınır. Akut dişeti enfeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekebilir. Uzman muayenesi sonucunda gerekli tedavi planlanacaktır.
