Çocuklarda gastroözofageal reflü

Çocuklarda Gastroözofageal Reflü     

Yemek borusu ağıdan alınana besinlerin mideye ulaşmasını sağlayan boru şeklinde bir yapıdır ve alt ucu bir kum saati gibi daralarak mide ile birleşir. Yemek borusunun daralan kısmını çevreleyen yuvarlak kaslar yemek borusunun kapalı durmasını sağlayarak, mideye geçen besinlerin tekrar yemek borusuna kaçmasına engel olur.

Gastroözofageal reflü veya kısaca reflü mideki asit ile karışmış besinlerin ve asitin mideden yemek borusuna kaçmasıdır. Yemek borusunun alt ucundaki kapak her zaman kapalı olmadığından özellikle yemekten sonraki periodda kısa süreli reflülernormal olan bu kaçışlar çoğu zaman fark edilmez. 

Yemek borusunun alt ucundaki kapak 0-6 ay arasındaki bebeklerde tam olarak gelişmini tamamlamadığı için gevşektir. Bu aylarda tamamen sıvı gıdalarla (anne sütü veya formül mama) beslenen  bebeklerde reflü oldukça sık görülürken (%40-60), 9-12. aya doğru katı gıdaların daha fazla tüketilmesi, bebeğin oturmaya başlaması ile birlikte azalır ve 1 yaşında geçer. 

Eğer reflü atakları sık oluyorsa, reflü sindirim sistemiyle veya solunum sistemi ile ilgili yakınmalara neden oluyorsa daha ciddi olan bu duruma “Reflü Hastalığı” denir. Mideden yemek borusuna kaçan asit, yemek borusunda tahrişe ve iltihaba neden olabilir. 

Bazı özel durumlarda ve hastalıklarda reflü hastalığı görülme riski artar örneğin, beyin ve omurilik hastalıklarında, serebral palside, kistik fibroz hastalığında, astımı olanlarda ve obez olanlarda olduğu gibi.  

Çocuklarda reflü hangi yakınmalara neden olur?

Çocuklarda reflü yakınmaları çocuğun yaşı ile ilişkili olarak farklılık gösterir: 

Okul öncesi çocuklarda:                      Büyük çocuk ve ergenlerde:

- kusma, mide bulantısı                            - ağızda veya boğazda asit tadı

- iştahsızlık                                             - karın ağrısı, bulantı

- ağız kokusu                                          - göğüste yanma

- kilo kaybı                                              - yutkunmada güçlük

- geceleri artan öksürük nöbetleri              - lokmanın boğazda takılması

Bu yakınmaların nadir olarak herkesde görülebilir ancak bunların haftada bir kaç kez tekrarlaması ve çocuğun günlük aktivitesini etkilemesi “reflü hastalığı”na işaret edebileceğinden doktora danışmak gerekebilir. Ciddi kabızlığı olan çocuklarda yukarıda belirtilen yakınmaların bazıları görülebilir. Bu durumda öncelikle kabızlığın tedavi edilerek düzeltilmesi gerekir. Kabızlık geçtiği halde yakınmalar devam ediyorsa doktora danışmak gerekir.

Bu sık görülen yakınmaların yanı sıra sık tekrarlayan veya uzun süren (kronik) bazı yakınmalarda reflü araştırması gerekebilir.

Bunlar:

Kuru öksürük, boğazda takılma hissi ve ses kısıklığı (larenjit)

Boğaz ağrısı

Hıçkırık

Gece öksük atakları ve hışıltı

Orta kulakta sıvı birikmesi (seröz otit)

Reflü hastalığı tanısında hangi testler kullanılır?

Çoğu zaman hastadan alınan öykü yeterli olabilir ancak doktorunuz çocuğunuzun yakınmalarının süresi ve şiddetine gore daha ileri bir inceleme gerekip gerekmediğine karar verecektir.

Bu amaçla kullanılan testler:

ilaç içirilerek yemek borusu-mide filminin çekilmesi (baryumlu yemek borusu-mide filmi)

 endoskopi ve biopsi

24 saat yemek borusu pH incelemesi

Bu süre içinde çocuğun yakınmalarını hafifletmek için neler yapılabilir?    

-           Yakınmaları arttıran besinlerden uzak durulmalıdır (çikolata ve kakao, yağlı gıdalar, cips, patates kızartması, gazlı içecekler).

-           Yatağın baş ucunu yerden 20-25 cm yükseltilmelidir. 

-           Kilosu fazla ise çocuğun beslenmesini düzenleyerek kilosu kontrol altına alınmalıdır.

-           Yemekten sonra en az 1-1.5 saat yatar pozisyondan kaçınılmalıdır.

-           Gece sütü verilmemelidir.

-           Çocuğunuzun sigara dumanına maruz kalmasına engel olmalısınız.

Prof. Dr. Deniz ERTEM