Çocuklarda diş bakımı nasıl olmalıdır?
Çocuklarımızın ağız diş sağlığını mükemmel, ya da hiç olmazsa mükemmele yakın bir duruma getirmeyi eminim çok isteriz. Bugünkü neslin anne babaları olarak bizler sağlığımız konusunda öyle çok da bilinçli yetiştirilmedik. Birçoğumuzun ailesi paketli gıdaların, yapışkan şekerlerin, yağlı cipslerin, asitli içeceklerin ne kadar zararlı olduğunu tasavvur edemiyordu. Kapitalist dünyanın pompaladığı tüketim çılgınlığı damarlarımıza kadar nufüz etti. Biz de bu sele kapıldık ve bunları tüketmeyi alışkanlık haline getirdik.
Artık bir yetişkin olduğumda, irademe engel olamayıp sağlıksız olduğunu bildiğim halde sırf çocuğum tutturdu diye kimi zaman bu gıdaları tüketmesine izin vermeye başladım. Zaten çocuğun yaşı büyüdükçe kontrolün ve denetimin bizim elimizden çok uzaklara kaçtığını hepimiz tecrübe ediyoruz. İnsanlık tarihine baktığımızda diş çürüklerinin ve diş eti hastalıklarının, yapışkan gıdaların ve yapay şekerlerin tüketimi arttıkça daha ileri boyutlara geldiğini görmekteyiz. İnsanlar kendi besinlerini ürettikleri dönemde çoğu zaman lifli ve protein içerikli besinler tükettiğinden diş bakımına önem vermeseler bile diş çürükleri ve kayıpları daha az yaşanıyordu. Ancak diş yüzeyine yapışan, fazla çiğnemeye gerek olmayan, özellikle de karbonhidrat içeriği zengin gıdaların tüketimi arttıkça, diş fırçalama oranı ilerlese bile diş hastalıklarının görülmesi kaçınılmaz oldu.
Peki şimdi ne yapmalıyız? Beslenme alışkanlıklarımız geri dönülemez biçimde değişti diye kaderimize razı mı olmalıyız? Açıkçası beslenme alışkanlığını tamamen doğal ve organik gıdalara çevirme gayreti içinde olan kişilerin sayısı hiç de az değil, ancak bunun tam anlamıyla başarılamadığını da gözlemlemekteyiz. Günümüz koşullarında yaşayan insanlar illa ki bu tarz gıdalara maruz kalıyorlar. Beslenme kısmını değiştiremiyorsak yapacak hiçbir şey yok mu? Tabii ki var, cevap biraz basit görünecek ancak çözüm diş fırçalamak.
E ben dişlerimi fırçalıyorum, hem de günde 3 defa dediğinizi duyar gibiyim. Ama bu soruyu lütfen kendimize tekrar soralım, dişlerimizi gerçekten fırçalıyor muyuz, yoksa fırçaladığımızı mı sanıyoruz. Yapılan bir araştırmaya göre insanların dişlerini yalnızca 28 saniye fırçaladığı belirlenmiş. Bu şekilde diş fırçalama neticesinde günde 5 defada fırçalansa istenen başarıya ulaşması pek mümkün değil. Diş fırçalama süresinin yanında bir de dişlerin nasıl fırçalandığı da önem kazanıyor. Zaten doğru teknik kullanılırsa ister istemez fırçalama süresi de artıyor.
Peki doğru fırçalama tekniği nasıl olmalıdır? Yapılması gereken en önemli işlem belli bir sıra ve sayı takip etmektir. Örneğin üst çene yanak tarafından azı dişlerinden başlanmalı, en arka 3 diş ve diş etleri yuvarlak ve titreşim hareketleri ile fırçalanmalı ve içimizden 10 a kadar saymalıyız. (Ben hastalara sevdikleri bir şarkıyı açmalarını ve onu dinlerken şarkı bitene kadar dişlerini fırçalamalarını öneriyorum). En arka 3 diş fırçalandıktan sonra bir öndeki 3 dişe geçip aynı işlemler tekrarlanmalıdır. Bu şekilde bütün yanak yüzeyleri bittikten sonra damak yüzeylerine geçerek, yine sıra takip edilmeli. En son çiğneyici yüzeyler fırçalanıp alt çeneye geçilebilir. Bu şekilde fırçalandığında zaten ister istemez, diş fırçalama süresi 2-3 dakikayı bulacaktır.
Peki ya çocuklar? Çocukların hemen bu hareketlerle dişlerini fırçalayabilmelerini beklemiyoruz. O nedenle çocukların dişleri mutlaka ebeveyn kontrolünde fırçalanmalı. Kendisi diş fırçasını alıp yine sevdiği bir şarkıyı dinlerken ya da bir kum saati eşliğinden dişlerini fırçalayabilir. Ama mutlaka bir büyük dişlerini bir kere fırçalamalı. Ağzını çalkamayı öğrenene kadar da diş macunu kullanımını önermiyoruz. Çocuklarda özbakım becerileri kural koyarak ve motive ederek sağlanır. Ben muayenehaneme gelen her çocuk hastaya mutlaka aylık diş fırçalama çizelgesi hediye ediyorum. Bu çizelgeyi banyoya asıp sabah ve akşam dişlerini fırçaladığında çizelgeyi doldurmasını istiyorum. Üç çizelgeyi dolu getirenlere de birkaç sürpriz hediyemiz oluyor. Böylece çocukta erken yaşta bir alışkanlık oluşturabiliyoruz. Dilerseniz sizler de aşağıda örneğini koyacağım çizelgeyi bastırıp banyonuza asabilirsiniz.