Akut astım atakları, çocukluk çağındaki hastane başvuruları ve yatışı için en
yaygın nedenlerden biridir. Astım atağı nedeni ile hastane başvurusu olan astımlı
hastalar gelecekteki ataklar için daha yüksek risk altındadır ve herhangi bir ciddi akut
atak yaşamı tehdit edici solunum yetmezliğine kadar ilerleyebilir. Astım ataklarının
önlenmesi hastanın akciğer fonksiyon kaybı gibi morbiditelerin engellenmesi,
kendisinin ve ailesinin yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve maddi yükün azaltılması
açısından önemlidir. Erişkin hastalardaki astım atak tetikleyicileri ile çok sayıda
çalışma bulunurken, çocukluk çağında astım atağı ile başvuran hastalarda tetikleyici
faktörler ile ilgili sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma ile çocukluk
çağında astım atağı tetikleyici faktörlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Hematoloji Onkoloji Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Alerji polikliniğinde
astım tanısı almış ve en az 1 yıldır astım tanısı ile takip edilen 2-18 yaş arasında,
hastanemiz acil ve alerji polikliniklerine akut astım atağı ile başvuran hastalar
incelenmiştir. Hastaların sosyodemografik özellikleri, yaşanılan ev koşulları, atak
öncesi durumları ve tedavi-takip uyumları sorgulandı. Başvurudaki atak şiddeti,
laboratuvar veriler ve vital bulguları kaydedildi. Çalışmamız kesitsel bir çalışmadır.
Çalışma kriterlerimize uygun 211 hasta incelenmiştir. Çalışmamıza katılan
hastaların 132’si (%62,6) erkektir. Hastaların 149’unda (%70,6) olası tetikleyici
faktör olarak solunum yolu enfeksiyonu saptanmış olup tüm yaş grupları, ırk,
mevsim ve cinsiyette en sık etkendir. Diğer tetikleyiciler incelendiğinde hastaların
55’inde (%26) irritan madde, 142’sinde (%67,2) sigara, 50’sinde (%23,6) alerjen
maruziyeti, 30’unda (%14,2) stres faktörleri saptanmıştır. Otuz yedi hastada (%17,5)
enfeksiyon ve irritan maruziyeti, 34’ünde (%16,1) enfeksiyon ve alerjen maruziyeti,
21’inde (%9,9) enfeksiyon ve stres, 102’sinde (%48,3) enfeksiyon ve sigara,
12’sinde (%5,6) alerjen ve irritan maruziyeti, 29’unda (%13,7), 38’ sinde (%18)
irritan madde ve sigara, 18’inde (%8,5) sigara ve stres, 8’inde (%3,7) stres ve alerjen
maruziyeti birlikte bulunmuştur.
Çalışmamızda orta/ağır ataklarda solunum yolu enfeksiyonunun tetikleyici
olma sıklığının hafif ataklardan daha yüksek olduğu gözlenmiştir (p:0,030). Atak
öncesi alerjen maruziyeti bulunan hastalarda ise hafif atakların daha sık olduğu
saptanmıştır (p:0,041). Astım ilaçlarını düzenli kullanmayan hastalarda alerjen
maruziyetinin daha sık etken olduğu saptanmıştır (p:0,030). Okula giden hastalarda
alerjen maruziyetinin daha fazla olduğu saptanmıştır (p:0,021).

Astım ataklarında tetikleyici faktörlerin bilinmesi gerekli önlemlerin alınarak
atakların önlenmesi, atak şiddetinin azaltılması, ilerleyen yıllarda akciğer fonksiyon
kaybı gelişiminin önlenmesi ve hasta ve ailesinin maddi/ manevi yaşam kalitesinin
artması açısından önemlidir.