Çocuğunuz iletişim kurmaktan kaçınıyorsa,
İsmine dönüp bakmıyorsa,
İşine geleni anlıyor işine geleni anlamıyor gibi bir izlenim veriyorsa
Basit komutlara uymuyor/ uymak istemiyorsa
18 aylık olmasına rağmen anlaşılır sözcük yoksa, 2yaş yaklaşık 50 kelime kazanılmamışsa
4 yaşında konuşmaların %70 i yabancılar tarafından anlaşılmıyorsa,
Dil gelişimi sosyal iletişiminde bir sorun olup olmadığı çocuk ve ergen psikiyatristince değerlendirilip olası nedenler arasında ayırıcı tanı yapıldıktan sonra uygun eğitim ve terapiye başlanabilir. Erken müdahale çok önemlidir.
Dil gelişimi için aileler neler yapabilir?
Her yaptığınız aktivite ile ilgili konuşun. ‘‘selin yemeğini yiyor, şimdi kaşıkla çorbasını içiyor’’
Geçmiş veya gelecekle ilgili konuşun. ’’selin bugün banyo yaptı’’
Konuşurken yüzünüze ve ağzınıza baktığından emin olun. Özellikle yeni sözcük söylerken sizi izlemesini sağlayın.
Konuşması için fırsat yaratın.
Özellikle o anda ilgilenmediği bir şeyi söyletmeye çalışmayın. Bu ne? Diye sormaktan vazgeçin. Farklı sorular ile söyletmeye çalışın. Örneğin köpeği göstererek ‘’Aaa ben bu hayvanın adını biliyorum. Hmm…. Kedi miydi? Yok bu kedi değildi….’’ Deyip bekleyin. Kendisi söylerse ödüllendirin, söylemezse ‘’köpekti değil mi? Köpek!’’ diyerek tekrarlayın.
Yaşına uygun hikaye kitapları ve oyuncaklar alın küçük çocuklar için bol resimli, kalın, kolay yırtılmayan kitaplar alınabilir. Kitaptaki resimler gösterilerek basit kelimelerle, çoşkulu bir şekilde anlatılabilir. Çocuğunuzun kitaplara ilgisiz olduğunu düşünüyorsanız çocuk psikiyatristinden ne tür kitaplar alınabileceği yardım alınabilir.
İşaretle diliyle anlattığı şeyi anlayıp hiçbir şey söylemeden hemen yapmayın, hiçbir iletişim kurmadan ihtiyacını anlar yaparsınız konuşma ihtiyacı olmaz. Ancak anlamamazlıktan gelip söylemesi için israr etmekte çocuğun hırçınlaşmasına sebep olur. Bunun yerine söylemek istediği şeyi sözelleştirerek model olun. ‘’ su mu istiyorsun? Anne su ver. Su istediğimizde ne diyeceğiz anne su ver.’’ Diye tekrarlayın ve bunu her defasında yapın, sonra suyu verin.
Her şey hakkında da konuşun( mutfak eşyaları, banyo eşyaları) . Böylece sözcük dağarcığı gelişir.
Birlikte şarkı söyleyin, parmak oyunları oynayın (buraya bir kuş konmuş……..gibi)
Taklit becerilerini geliştirin. ’hadi benim gibi yap diyerek taklit etmesini isteyin. Ses taklitleri (möö-havhav-düüt-düt,)yaptırın
3 yaşından büyük çocuklarda olay anlatan resimli kitaplardaki hikayeyi anlatın ve onun size anlatmasını isteyin. Dr Deniz Tirit Karaca
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi
