ÇİKOLATA KİSTİ ( ENDOMETRİOMA ) NEDİR
Rahim içerisindeki endometrium denilen doku tabakasının , genellikle karın içerisinde başka dokulara yerleşmesine endometriozis denir. En çok yerleşim yeri yumurtalıklardır. Yumurtalıklarda endometriozis varsa buna endometrioma çikolata kisti denir. Endometrium doku tabakası adet döngüsü sırasında her ay kalınlaşan ve belirli bir sürede kanayarak, dışarı atılan hücrelerden oluşur. Bu hücrelerin yumurtalıklarda yerleşmesi durumunda, aylık adet döngüsü esnasında dokunun buralarda kalınlaşmasının ardından, rahimde olduğu gibi kanama olur ancak dışarı atılamadığı için de kanamalı kistik yapıya dönüşür. Kistin içindeki sıvının çikolatakıvamı nedeniyle, çikolata kisti de denir
Çikolata Kisti Kimlerde Daha Sık Görülür?
Endometriozis, her yaş grubunda görülmesine rağmen en sık üreme çağındaki kadınlarda görülmektedir. Endometriozis toplumdaki kadınların %5’inde görülebilir. Dünya genelinde 176 milyon kadını etkileyen yaygın bir hastalık olmasına rağmen bilinirlik düşüktür. Ailesinde, birinci derecedeki yakınlarında endometriozis tanısı olan kadınlar ise, bu konuda 7 kat daha fazla risk altındadır. Endometriozis %40 oranında kısırlık nedeni olabilir.
Endometriozis (çikolata kisti) nedenleri nelerdir?
Hastalığın nedeninin ne olduğunu tam olarak bilinmemektedir. Fakat nedene yönelik bazı teoriler vardır:
Genetik faktörler: Kişinin ailesinde endometriozis hastalığı olan birisi varsa, bu kişide hastalığın görülme riski normal popülasyona göre 7 kat daha yüksektir.
Ters yöne adet kanmasının olması olması: Adet kanamasıyla birlikte rahmi döşeyen endometrium dokusu vajina yoluyla vücuttan atılır. Eğer geriye doğru kanama olursa endometrial doku fallop tüplerinden karın boşluğuna akarak buradaki organlara yerleşip endometriozise neden olur.
Bağışıklık sistemi ile ilgili bir problem nedeniyle vücudun hastalık ve enfeksiyona karşı doğal savunmasında sorunlar olması endometriozis gelişiminde etken olabilir.
Kan dolaşımı veya lenfatik sistem yoluyla endometrium hücrelerinin vücudun çeşitli yerlerine yayılması ve çeşitli organlara yerleşmesi. Lenfatik sistem, bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve bir dizi tüp ve salgı bezinden oluşur.
Bu teorilerin hiçbiri endometriozisin neden oluştuğunu tam olarak açıklayamamaktadır. Durum, farklı faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanıyor olabilir
Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?
Sancılı adet görme
Kronik pelvik ağrı
Kısırlık ve dış gebelik
Cinsel ilişkide ağrı
Bel ve sırt ağrısı
Bacaklara vuran ağrı
Makata vuran ağrı
Karın ağrısı, kabızlık ve ishal
Kanlı dışkı, makatta kanama ve idrarda kan
Sık idrara çıkma ve idrarda yanma
Yan ağrısı
Adet kanaması sırasında burun kanaması ya da vücutta morarma ve kanama
Endometriozis ve İnfertilite (Kısırlık )
Hastalık infertil grupta daha fazla görülür Fertil grupta %5-10 arasında görülürken İnfertil grupta bu oran %25-50 arasındadır Endometriozisli hastaların %30-50sinde infertilite saptanmaktadır
Çikolata Kisti Tanısı Nasıl Konur?
Çikolata kistinde tanı için en önemli tetkik ultrasonografi gelir. Bazen pelvik BT yada MR tetkikleri ayırıcı tanı için gerekli olabilir. Fakat bu tetkik yumurtalıklardaki lezyonların değerlendirilmesinde etkin iken, pelvik bölgesindeki lezyonlarda yetersiz kalabilir
Ultrasonografi tetkikinde çikolata kistinden şüphe duyulduğunda, hastanın kan örneğinde CA 125 incelemesi yapılır ve tanı desteklenmeye çalışılır. Bu tümör belirteci yumurtalıktan köken almış kanserlerde arttığı gibi, endometriozis hastalığında da artabilir
Çikolata kistinin tedavisi nasıldır ?
Çikolata kisti 4-5 cm altında ise, ilaç tedavisi başlanır. Östrojen seviyesini düşürücü tedaviler, aylık iğneler ya da endometriozis hücrelerini baskılayıcı ilaçlar verilebilir. Çikolata kisti fazla büyükse cerrahi müdahale ya da farklı tedaviler gündeme gelebilir. Çikolata kistine zamanında müdahale edilmez ise;
• Yumurtalık kapasitesi giderek azalır.
• Yumurtlama ve yumurta kalitesi bozulur.
• Tüp ile yumurtanın ilişkisi kesilir.
• Gebe kalma oranları düşer.
Cerrahi Operasyon
Çikolata kisti, ağrı şikayetlerinin yanı sıra gebelik planlayan kadınlar için bir risktir. Eğer ilaçla tedavi edilemiyorsa, çikolata kisti 4-5 santimden büyük ve birden fazla yerde görülüyorsa cerrahi müdahale gerekmektedir. Operasyon laparoskopik yada açık Cerrahi olarak Yapılmaktadır