Çapraşık dişlerin tedavi edilmesi, yüz, çene ve diş uyumsuzlukları var ise bunların giderilmesini amaçlayan bilim dalı Ortodonti olarak isimlendirilmektedir. Ordotonti uzmanının işi çene kemiğinin ve bu kemik üzerinde sıralanan dişlerin konumunun doğruluğundan emin olur. Diş çarpıklığının tedavisi estetik açıdan görünümü düzeltmenin yanı sıra aynı zamanda diş sağlığı açısından da çok önemildir. Tedavi sonrasında dişlerin birbirleri ile kapanışları ile çene kapanışları daha uyumlu olacağı için çiğneme fonksiyonları da düzeltilmiş olur.
Ortodonti Tedavisi Süresince Dişlerin Hareketi Nasıl Gerçekleşir?
Ortodonti tedavisi süresince dişler üzerine yerleştirilen braket ve bu braketlerin arasında gerilen teller ile büyük bir kuvvete maruz kalır. Diş yüzeyine uygulanan bu kuvvet doğrultusunda dişler hareket eder ve tedavi süreci başlamış olur. Bu süreçte hareket haline geçen dişin hemen önünde bir süre kemik dokusu yıkılmış olurken arkasında ise yeni diş dokusu oluşur. Bu sayede dişler yeni yerlerine oturduğu zaman etraflarını yeni bir kemik yuvası oluşmuş olur.
Yetişkinler İçin Ortodonti Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Ortodonti tedavisi her yaş grubuna uygulanabilmektedir. Ortodonti tedavisi için aranılan tek şart dişin etrafını saran kemik dokusunun sağlıklı olmasıdır. Günümüzde geliştirilen renksiz braket sistemleri sayesinde artık yetişkinlerde de ortodonti tedavisi çok daha kolay bir şekilde yapılabilmektedir.
Ortodonti Tedavisi Neden Uygulanmaktadır?
Çarpık dişler görsel açıdan kötü bir görünüme neden olurken aynı zamanda dişlerin arası açık olduğu için ağız hijyeninin sağlanmasını da zorlaştırmaktadır.
Yine çiğneme problemleri yaşandığı için bir süre sonra sindirim sisteminde de sıkıntılar yaşanmaya başlanır.
Alt ve üst dişlerin birbirleri ile uyumlu bir kapanışa sahip olmadığı durumlarda tek bir dişe ya da çene eklemlerine yoğun baskı oluşacağı için ciddi sağlık sorunları oluşma riski yükselir.
Ortodontik braket kullanılarak yapılan tedavilerde hem estetik açıdan son derece başarılı sonuçlar elde edilir hem de gülüş düzenlenerek ağız sağlığı güvence altına alınmış olur.
Kullanılan Tedavi Seçenekleri
Invisalign
Diş çarpıklığının çok az olduğu kişilerde tedavi şeffaf yapıya sahip olan kalıplar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bu kalıplar yaklaşık 14 günlük periyodlarda değiştirilir ve hasta aldığı her yeni kalıbı günde en az 20 saat takmak zorundadır. Tedavinin tamamında alt ve üst çeneler için üretilen 60 çift şeffaf kalıp kullanılmış olur. Süre olarak kıyaslandığında şeffaf kalıp ile braket kullanma süresi hemen hemen aynıdır. Tedavi uygulanacak olan kişinin diş yapısına bağlı olarak en az 6 en fazla 24 ay sürmesi beklenir.
Sabitlenen Ortodontik Aparey Nedir?
Dişin yüzeyine yapıştırılan bu sayede sabitlenen braketler ile çarpık diş tedavisi yapılır. Bu tedavi için kullanılan braketler porselen ya da metal olarak tercih edilebilir. Estetik kaygısı olan yetişkinlerde daha ziyade diş ile aynı renge sahip olan porselen braketler tercih edilmektedir.
Hareketli Ortodontik Aparey Nedir?
Dişlerin çarpıklık seviyesinin daha düşük olduğu hastalarda kullanılır ve hasta tarafından diş hekiminin önerileri doğrultusunda takılıp çıkarılabilir.
Çene Ortopedisi Nedir?
Alt ve üst çene kapanışlarında yaşanan sorunların tedavi edilmesi amacı ile çocukluk döneminde yüze takılan ve bu amaç için özel olarak üretilen bir aparey kullanılarak yapılan tedavidir. Çenelerin uyumu ortopedik tedavi ile sağlanırken dişlerin kapanış uyumunun sağlanması için ise ortodontik tedavi uygulanmaktadır.
Ortognatik Cerrahi Nedir?
Yukarıda yapılan tedavilere rağmen düzeltilemeyen rahatsızlıklar için ortognatik cerrahi uygulanmaktadır. Doğuştan gelen ya da yaşanan bir kaza sonucunda oluşan çene ve yüz bozuklukları hem sağlık açısından sıkıntılar yaşanmasına hem de görsel açıdan hoş olmayan görüntülerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ortognatik cerrahi alanında yaşanan üstün teknolojik gelişmeler ile beraber artık ortaya çıkan bu tip ciddi sorunlar dahi tedavi edilebilmektedir.
Ortodontik Problemler Neden Oluşur?
Beslenme Bozukluğu
Yeteri kadar beslenemeyen kişilerde yüz ve çene yapısı boyutsal olarak küçüldüğü için dişler yeteri kadar yer bulamadıkları için gömüklük, çarpıklaşma ve dönme gibi sorunların oluşması kaçınılmazdır.
Ağızdan Sürekli Olarak Nefes Alma
Çeşitli nedenlere bağlı olarak bademciğin büyümesine bağlı olarak solunum yollarında daralma meydana gelir. Yaşanan bu sorun kişinin nefes alması sıkıntısı çekmesine neden olurken yaşanan bu sorun sonucunda çocuklar daha rahat nefes alabilmek için dilini ve alt çenesini öne doğru çıkarma ihtiyacı duyar. Uzun süre bu durumun devam etmesi halinde ise çene konumu öne doğru konumlanır. Burundan nefes alamama sonucunda üst çenenin büyümesi de olumsuz etkilenir.
Parmak Emme
Bebekler doğar doğmaz dünyaya çok güçlü bir emme refleksi ile merhaba derler. Bu refleksin tatmini çok önemlidir. Çünkü emme ihtiyacı tam olarak karşılanamayan bir bebek kendisini tatmin etmek için farklı arayışlara yönelerek parmak emme gibi davranışlar gösterir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde genelde bu tip davranışlar gözlemlenmez. Parmak emme alışkanlıkları daha ziyade beslenme yetersizliği çeken bebeklerde oluşur. İlerleyen yaşlarda ise parmak emme farklı psikolojik nedenlere bağlı olarak ta gelişebilir.
Yine diş çıkarma döneminde bebek açığa çıkan ağrıyı bu şekilde bastırmaya da çalışabilir. Ancak ilerleyen yaşlar ile parmak emme azalır. Parmak emmenin nedenleri olarak bebeğin aniden biberondan ya da memeden kesilmesi, bebeğin kısa süreli olarak emzirilmesi ve beslenme aralıklarının uzatılması ilk akla gelenler arasındadır. Parmak emme tedavisi için erken dönemde müdahale kesinlikle önerilmemekle beraber 3.5 yaşını geçmesine rağmen çocuğun parmağını emmeye devam etmesi halinde müdahale edilmesi gerekir. Müdahale edilmemesi durumunda ise kapanış düzensizlikleri yaşanması kaçınılmaz bir hal alır.
Yalancı Emzik
Özel olarak hazırlanan emziklerin 18 ayına kadar bebeklerin kullanmasının diş yapısına bir zararı yoktur. Parmak emme gibi dişlere zarar veren alışkanlıkları önlemesi yönünden hatta diş hekimleri tarafından yararlı bile bulunmaktadır. Ancak 1.5 yaşından sonra çocuğun emzik emmeye devam etmesi durumunda emziğin etkilediği bölümlerde bazı kapanış bozuklukları ve düzensizliklerin oluşmasına neden olur.
Yatış Pozisyonu
Yatış pozisyonu alt çenenin konumunu etkilemektedir. En kısa süren gece uykusunun 8 saat devam ettiği düşünülürse alt çenenin konumu hakkında bilgi edinilmesi açısından önemli bir verinin elde edilmesi sağlanır. Sürekli olarak aynı tarafa yatılması ve uyku pozisyonu için elini yastık ile yüzün arasına konması gibi nedenlere bağlı olarak ortodontik sorunlar ortaya çıkabilir.
Ortodontik Sorunların Diğer Nedenleri İse:
Kalem ya da dudak ısırma, tırnak yeme ve diş sıkma gibi zararlı alışkanlıklar.
Süt dişlerinin altından gerçek dişler gelmeden düşmesi.
Dişeti sorunları sonucunda meydana gelen diş düzensizlikleri
Diş kaybı sonucu oluşan düzensizlikler
20 yaş dişlerinin önünde bulunan dişleri sıkıştırması sonucu oluşan düzensizlikler.
Hormonal sorunlar, genetik yatkınlıklar ve sistemik hastalıklar.
Ortodontik Tedavi Esnasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ortodonti tedavi esnasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta diş braketlerinin temizliğidir.
Diş temizliğinde mümkünse ortodontik fırçalar ile yapılmalı ya da orta yumuşaklığa sahip diş fırçaları kullanılmalıdır.
Dişler fırçalandıktan sonra diş ipi ile tam hijyen sağlanmalıdır.
Ağız gargarası tamamlayıcı olarak kullanılmalı, diş ipi ile diş fırçalamanın yerine kullanılmamalıdır.
Havuç ve elma gibi sert olan yiyecekler diş braketlerinin kırılmaması için bıçakla kesilerek yenmelidir.
İçerisinde karamel gibi son derece yapışkan olan gıdalar hem brakete takılarak zor temizleneceği hem de braketlerin kırılması gibi sorunlara yol açacağı için tüketilmemelidir.
Diş eti sağlığı açısından rutin kontroller aksatılmadan yapılmalıdır.
