İnsanlık tarihinin en kötü pandemilerinden biri, görülme sıklığı azalmakla birlikte devam etmektedir. COVID-19 pandemisinin ilk aşamalarında uluslar aşıları ve spesifik tedavileri beklerken, hükümetler hastalığın yayılmasını azaltmak için çeşitli halk sağlığı önlemleri aldılar. Sosyal mesafe, el hijyeni ve yüz maskesi, hastalığın bulaşmasını önlemek ve kontrol altına almak için ilk adımlar olarak kabul edildi.
Birçok uluslararası çalışmada, maske takılması ile yeni COVID-19 bulaşı, hastaneye yatış ve ölüm sayısındaki azalma arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler gösterilmiştir. Yüz maskelerinin enfeksiyonların yayılması üzerindeki etkisi uzunca süredir araştırılmaktadır. Yüz maskelerinin SARS (şiddetli akut solunum sendromu), MERS (Orta Doğu solunum sendromu) veya grip gibi önceki salgınların yayılmasını azaltmaya yardımcı olduğuna dair kanıtlar mevcuttur. Bu enfeksiyonların başlıca bulaşma yolları çoğunlukla solunum, konuşma, öksürme ve hapşırma sırasında enfekte kişilerden saçılan damlacıklar ve havadaki aerosollerdir. Yeterli sosyal mesafe hastalığın bulaşmasını azaltır ve mikroplara maruz kalınmasına rağmen risk minimuma iner. Toplu taşıma ve asansörler gibi yeterli sosyal mesafeyi korumanın mümkün olmadığı alanlarda yüz maskesi büyük olasılıkla virüs yüklü damlacıkların ve havadaki aerosollerin yayılmasını azaltır. Enfekte hastaların semptomları göstermeden birkaç gün önce veya kuluçka döneminden başlayarak mikropları diğer insanlara bulaştırabileceği tartışılmaz bir gerçektir. Her şeyden önce, yüz maskeleri hastalık bulaşmasını önleme ve kontrol altına almada önemlidir ve sadece maske takan kişiyi değil, aynı zamanda etrafındaki bireyleri de korumaktadır. COVID-19'dan korunmak için yüz maskesi takanlarda son üç yılda grip ve soğuk algınlığı bulaşma oranının önemli ölçüde azaldığını kendi hasta grubumda açıkça gözlemledim.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünyadaki tüm ölümlerin yaklaşık yarısı önlenebilir hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Milyonlarca çocuk 5 yaşına gelmeden ölmekte ve bu ölümlerin yaklaşık %65'i bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Koruyucu hekimlik ve toplum sağlığının en önemli amaçlarından biri insanların enfekte olmasını önlemektir. İnsanlığın bulaşıcı hastalıkları yenebilmesi için kişisel özgürlük anafikri ve yüz maskeleme konusundaki yanılgı veya cehaletten vazgeçmesi akılcı yaklaşım olacaktır. Grip ve COVID-19 bulaşmaması için özellikle toplu taşıma ve asansörler başta olmak üzere kalabalık yerlerde yüz maskesi takmayı en azından sonbahar ve kış mevsimlerinde kesinlikle öneriyorum.
Prof. Dr. Mustafa KAZKAYASI
