Böbrek reflüsü, idrar böbrekte yapıldıktan sonra üreter borucukları yoluyla idrar kesesine gelir. Burada 400-500 cc olduktan sonra üretra borucuklarıyla dışarıya atılır.
İdrar kesesine gelen idrar normalde ureter borucuklarının en alt 2-3 cm lik kısmı mesane zarı altında seyrettiği için ve buradaki kas yapısının özelliğinden dolayı böbreklere tekrar gidemez.
Yani işlevsel bir kapakçık sistemi vardır. Böbrek reflüsü ya da vezikoüreteral reflü (VUR) mesanedeki idrarın böbreklere doğru ureter borucuklarından geriye gitmesidir.
Yani idrar kesesinden böbreğe gitmemesi gereken idrarın gitmesi yani idrar kaçağı anlamına gelir .
Vezikoüreteral reflü ya üreter borucuklarının mesaneye giriş kısmındaki doğuştan hasarına bağlı ya da aşağı idrar yollarının doğuştan uretral valv gibi nedenlere bağlı tıkanması sonucu mesane basıncının yükselmesine bağlı olarak oluşur.
Ayrıca nörojen mesane gibi mesane basıncının arttığı durumlarda, üreter borucuklarının mesaneye giriş kısmındaki mesane kaslarının doğuştan hasarına bağlı da gelişebilmektedir.
İdrar kesesindeki idrar böbreğe kaçak yaptığı zaman yani VUR olduğunda idrar kesesi içindeki bakterilerde böbreğe geçer ve pyelonefrit dediğimiz böbrek iltihabına neden olur.
Bu iltihap da böbreğin işlevsel kısmını bozar ve böbrek yetmezliğine neden olur. Bu nedenle bu hastalar çok yakından takip edilmelidir.
Yenidoğanların yaklaşık %1-3’ünde VUR görülebilmektedir. Yenidoğanlarda erkeklerde daha sık görülürken 3 yaşın üstünde kızlarda daha sık görülmektedir.
Erişkinlerdeki böbrek yetmezliklerinin ülkemizde %32’si VUR’a bağlıdır. İdrar yolu infeksiyonu geçiren 5 yaş altı çocukların %35-40’ında VUR görülebilmektedir.
Bu nedenle erken teşhisi çok önemlidir. Eğer bir çocuk idrar yolu infeksiyonu geçiriyor ise böbrek reflüsü olabileceği düşünülmelidir.
Teşhis için Voidin sistoüretrografi (VCUG) testi yapılır. Yani bir sonda ile idrar kesesine görüntüleme maddesi verilir ve sonra işerken film çekilir.
Reflü var ise derecesi belirlenir. Buna göre 1 en hafif 5 en ağır olmak üzere 5 derecesi vardır.
Ek olarak böbrekleri değerlendirmek için ultrasonografi ve sintigrafi gerekli olabilir.
