- Beşinci hastalık nedir?
Beşinci hastalık (eritema infeksiyozum) bulaşıcı bir viral döküntülü hastalıktır. Etken Parvo virus- B-19, bir DNA virusudur. Yüzde belirgin bir kızarıklığa neden olduğu için halk arasında “tokatlanmış yanak sendromu” olarak da adlandırılır. Her mevsimde görülebilir ancak kış mevsiminde ve ilkbahar başlangıcında sıklığı artar. Her 3-4 yılda bir hafif salgınlar yapabilir.
- Beşinci hastalık çocuklarda hangi yaş grubunda görülür?
Beşinci hastalık sıklıkla 4-10 yaş arası çocukları etkiler. Daha küçük veya büyük çocuklarda ve erişkinlerde de hastalık görülebilir. Olguların büyük kısmında belirti vermez veya hafif klinik bulgular ile seyreder.
- Bulaş hastalık nasıl bulaşır?
Bulaş, enfekte kişilerin solunum yolu sekresyonları ile (öksürük, hapşırık) ve yakın temas ile olur. Ayrıca kan yoluyla da bulaşabilir. Enfekte olan gebelerin bebeklerine de bulaşabilir.
- Beşinci hastalık belirtileri nelerdir?
Virüs vücuda alındıktan sonra belirtilerin ortaya çıkması (kuluçka dönemi) 7-14 gün sürer. Bu dönemde hafif ateş, halsizlik, baş ağrısı, karın ağrısı, burun akıntısı-tıkanıklığı, eklem ağrısı ve eklem şişliği gibi belirtiler görülebilir. Hasta bu dönemde virusu bulaştırır. Ardından yanaklarda tokat izine benzer kırmızı bir döküntü oluşur. Döküntü çıktıktan sonra bulaş riski kalmaz. Birkaç gün sonra gövde, kol, uyluk ve kalçada dantelimsi pembe bir döküntü oluşabilir. Döküntü hafif kabarıktır ve basmakla solar. Döküntü sıklıkla 7-10 gün içinde kaybolur. Bazen birkaç hafta boyunca sıcak, soğuk, egzersiz ve banyoda alevlenir ve tekrarlar.
- Beşinci hastalık tanısı nasıl konulur?
Beşinci hastalığın tanısı sıklıkla “tokatlamış yüz görünümü” ve diğer bulgular ile klinik olarak konulur. Bağışıklık sistemi ile ilgili önemli bir hastalığı olan, ciddi komplikasyon gelişme riski olan çocuklarda veya aile kaygısı yüksek ise, hekim tanının laboratuvar olarak kesinleştirilmesini isteyebilir. Kesin tanısı kanda serolojik olarak Parvo-virus B-19’a özgü Ig M tipinde antikorların saptanmasıyla konulur.
- Beşinci hastalık nasıl tedavi edilir?
Viral bir enfeksiyon olduğu için altıncı hastalığın etkene yönelik tedavisi yoktur. Bu yüzden tedavi destekleyicidir ve ateş düşürücü/ağrı kesici, istirahat ve yeterli sıvı alımı yeterlidir. Doktorunuz çocuğunuzun döküntüleri kaşıntılı ise kaşıntıyı azaltıcı (antihistaminik) bir ilaç reçete edebilir. Sık ılık-soğuk duş da döküntüler için rahatlatıcı etki gösterebilir.
- Beşinci hastalığın seyri nasıldır? Komplikasyonları nelerdir?
Sağlıklı çocuklarda beşinci hastalık sıklıkla çok hafif seyreder, tamamen iyileşme görülür ve hastalık sonrası ömür boyu kalıcı bağışıklık kazanılır. Hastalık büyük çocuklarda eklem iltihabına (artrit) neden olabilir. Nadiren allta yatan hastalığı olan çocuklarda kan, eklem ve sinir sistemine ait ciddi komplikasyonlar görülebilir. Kansızlıkla seyreden kronik hemolitik anemi durumlarında, bağışıklık sistemi hastalığı olan veya tedavi nedeniyle bağışıklığı baskılanmış kişilerde şiddetli kansızlığa ise şiddetli kansızlığa (aplastik kriz) yol açabilir. Gebeliğinin özellikle ilk yarısında beşinci hastalık geçiren gebelerde ise düşük, ölü doğum veya bebekte ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
- Beşinci hastalıktan korunma yöntemleri nelerdir?
Beşinci hastalığın aşısı yoktur. Her enfeksiyon hastalığında olduğu gibi sık el yıkama, burun, ağız ve göze temas etmekten kaçınma, öksürme ve hapşırma esnasında ağız ve burunu kapatma, ve ateşli veya solunum yolu enfeksiyonu geçiren çocukların kreşe gönderilmemesi gibi önlemlerin dikkate alınması bir miktar koruma sağlayabilir.
Doç Dr. Nisa Eda Çullas İlarslan
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
