Bademcik (tonsil) olarak isimlendirilen dokular lenf hücrelerinden oluşmuştur. Lenf yapımında rolü vardır. 4-5 yaşlarda daha sık olmak üzere enfeksiyonlara bağlı olarak büyürler. Ergenlik çağı ile birlikte küçülme eğilimi gösterirler. Bu çocuklarda ağız kokusu, horlama, uyku apnesi, ağızdan soluma, gece öksürükleri, iştahsızlık ve büyüyememe gözlenmektedir. Bademcik büyümeleri üst solunum yolunu daraltacak boyuta ulaştığında horlama ve apne dediğimiz uykuda nefessiz kalma gibi ciddi sorunlar başlatır.
Romatizmal ateş olarak bilinen hastalık, A grubu beta hemolitik streptokoklara karşı oluşturulan antikorların yol açtığı bir komplikasyondur. Kalp kapakçıklarında ve eklemlerde ciddi hastalıklara yol açabilmektedir.
Bademcikler hangi durumlarda alınmalıdır?
Bademcik ameliyatı, kulak burun boğaz hekimlerinin en sık yaptığı ameliyattır. İlaç tedavisinden fayda görmeyen bademcik sorunlarında bademcikler ameliyatla alınmaktadır. Bu ameliyata karar vermek için kullanılan kesin ve göreceli kriterler vardır.
Kesin bademcik ameliyatını gerektiren durumlar:
Üst solunum ve sindirim yolunun bademcik büyüklüğüne bağlı olarak tıkanması (çene yapısının bozulması, yutma güçlüğü, horlama ve uyku apnesi)
Bademcik etrafında apse (Peritonsiller apse)
Kötü huylu tümör şüphesi
Göreceli durumlar:
Sık tekrar eden bademcik enfeksiyonları: Bademcik ameliyatlarının %40’ı bu nedenle yapılmaktadır. Yılda 5 veya daha fazla, ateşli bademcik iltihabı geçirilmesi, bademciklerin alınması gerektiğini düşündürmektedir.
Difteri (Kuş palazı) mikrobu taşıyıcıları
Kalp kapak hastalığı olan kişiler
Ağız kokusu
Göreceli durumlarda, kronik bademcik iltihaplanması vardır. Çözümünde cerrahi tedavi önerilir.
Bademcik ameliyatı hangi yaşta yapılır?
Bademcik ameliyatı için yaş kısıtlaması yoktur. Gerekli olduğunda her yaşta yapılabilir. Ancak, zorunlu haller dışında, komplikasyonların sıklığı ve komplikasyonların tedavi edilmesinin güçlüğü nedeniyle 3 yaşın altında bademcik ameliyatı yapılmaması tavsiye edilmektedir. Bademcik hastalıkları çocuk yaş grubu sorunu olarak bilinmekle birlikte erişkin de aynı kurallar geçerlidir. Ameliyata engel oluşturacak herhangi bir ciddi sağlık problemi olmayan erişkinlerde de bademcik ameliyat uygulanmaktadır. Üst yaş sınırı yoktur. Genel olarak ileri yaşlarda bu hastalığın görülme oranı düşüktür ve çoğu zaman basit çözümler tercih edilmektedir.
Bademcik ameliyatı ne kadar risklidir?
Bademcik ameliyatı riski oldukça düşüktür. Ancak, bademcik ameliyatı basit bir ameliyat değildir. Sonundaki “-cik” eki ameliyatın küçümsenmesine neden olmamalıdır. İstatistiklerde 40.000 ameliyattan birinde anesteziye veya cerrahiye bağlı ciddi komplikasyon bildirilmektedir. Ameliyat sonrası kanama % 3-5 oranındadır. Bademcik ameliyatından sonra vücudun savunma sistemi ile ilgili birçok bilimsel çalışma yapılmış ancak net bir sonuç elde edilmemiştir. Bademcikleri alınmış insanlarda lenfositlerin bazı tiplerinin sayısında azalma gösterilmiştir. Ancak bunun klinik olarak sorun doğurduğuna rastlanılmamıştır.
Bademcik ameliyatı sonrası kronik farenjit gelişir mi?
Bademcik ameliyatından sonra daha kolay farenjit olunduğu yolunda bir inanış vardır. Bademciği alınmış yada alınmamış insanlarda farenjit görülme oranı aynı sıklıktadır. Bademciklerin alınması farenjit olma oranını artırmamaktadır. Bademcik ameliyatı sonrası farenjit olan kişide burun sorunu olma ihtimali yüksektir; bu kişide farenjit, bademcikleri alındığı için değil, burundan rahat nefes alamadığı için gelişmektedir.
Bademcikleri alınan kişi, alt solunum yolu hastalıklarına yatkın mıdır?
Bademcikler, boğazın girişinde bekçi konumunda olduklarından, alındıklarında, enfeksiyonun akciğerlere ineceği ve kişinin zatürre olacağı inancı mevcuttur. Ancak, bu konuda bilimsel kanıt yoktur. Alınan bademcikler sağlıklı değildir ve normalde yapması gereken süzme fonksiyonunu yerine getirememekte, fakat iltihap odağı görevi görmektedir. Vücut direnci her düştüğünde, bademcik içine yerleşmiş olan iltihap alevlenmekte ve hem boğazda, hem de vücudun başka yerlerinde iltihaba sebep olabilmektedir. Bu nedenle, iltihap odağı olan hasta bademciklerin alınması ile vücuttan bir enfeksiyon kaynağı uzaklaştırılmış olmaktadır.
