AYAK BİLEĞİ BURKULMASI İLE OLAN BAĞ YARALANMALARI
AYAK BİLEĞİ BURKULMASI İLE OLAN BAĞ YARALANMALARI
Ayak bileği burkulması sonrasında olan dış yan bağ yırtıkları, en sık görülen kas iskelet sistemi spor yaralanmalarıdır. Tahmini olarak her 1000 kişiden birinde her gün ayak bileği burkulması olmaktadır.
Ayak bileği burkulma mekanizması daha çok ayak bileğinin içe doğru dönmesi ile olur. Bu esnada bileğin dış yan kısmında olan bağlar önce esner, daha sonra yırtılır.
Ayak bileğinin stabilitesini sağlayan içte ve dışta kuvvetli bağlar mevcuttur. Bunların önemli olanları dış tarafta önden arkaya doğru 3 adet , iç tarafta ise 1 adettir .Burkulmalarda en çok dış taraf önde olan ATFL bağı yaralanır.
Ayak bileği burkulması esnasında kişi, daha çok ayak bileği dış kısmında olmak üzere yırtılma ve daha sonrasında ağrı hisseder. Hafif dereceli ayak bileği burkulmalarında minimal fonksiyonel kayıp vardır. Topallama yoktur, şişlik yok ya da çok azdır. Sadece ayak bileği burkulma pozisyonuna getirildiğinde noktasal tarzda ağrı olur. Orta dereceli yırtıklarda noktasal tarzda ağrı ve şişlik, topallama ve yürüyememe mevcuttur.
Ciddi yaralanmalarda yaygın şişlik ve hassasiyet mevcuttur. Aynı bölgede şişlik ve ağrıdan dolayı üzerine basamama şikayeti olur. Hasta yürüyemez ve üzerine yük veremez.
Muayenehanemizde ayak bileği burkulması ile başvuran hastaya kırık ve çıkık olup olmadığını değerlendirmek için röntgen çekimi yapmaktayız. Eğer kemik hasarı yoksa hafif burkulmalarda 1 hafta, orta dereceli yaralanmalarda ise 3 hafta ayak bileği hareketlerini kısıtlayan ama yürümeye müsaade eden ayak bilekliği kullanılmasını önermekteyiz.
Eğer incelenilen röntgenlerde kırık var ve bu kırık ayrışmamış veya kabul edilebilen sınırlardan daha az ayrışmış ise çocuklarda 3 hafta, erişkinlerde 5-6 haftalık, ayağın hava almasına imkan tanıyan kısa bot tarzı alçı uygulamaktayız. Bu tarz alçı uygulanıldığında kırık eğer hastanın vücudun yükünü taşıyan kemiklerinde değilse, tek veya çift değnek desteği ile hastanın yürümesine izin veriyoruz. Erişkin hastalarda alçı çıkarıldıktan sonra hastanın muayenesine göre 2 haftalık ayak bilekliği kullanmasını öneriyoruz. Ayak bileğinin eski hareket açıklığına kavuşması için Ortopedik tedavi sonrasında Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon faydalı olur. Fizik Tedavi ile yaralanan bağın kendisini onarmasına yardımcı olmak için ayak bileği çevre kasların güçlendirilmesi de yapılmaktadır. Eğer yaralanma ciddi burkulma vasfında ise röntgenlerde tanımlanamayan kırık olup olmadığını değerlendirmek ve bağ yaralanmasının derecesini anlamak için MR görüntülemeden yararlanmaktayız.
Ayak Bileği burkulması ile yapılan başvurularda sıkça karşılaştırdığımız diğer bir durum da ayak 5. tarak kemiği kırıklarıdır. Bu yüzden sadece ayak bileği çevresini değil ayağın dış yan kısmının da muayene ve röntgen ile değerlendirilmesi gerekir.
Ayak bileği burkulması ile olan bağ yaralanmalarında önceliğimiz cerrahi olmayan tedavi şeklidir. Ayak bilekliği veya kısa bot alçı uygulamasını takiben uygulanılan Fizik Tedaviye rağmen ayak bileğinde ağrı, hareket zorluğu ve boşluk hissi tarifleyen hastalarda ayak bileği artroskopisi ve devamında bağ onarım ameliyatlarını uygulamaktayız. Ayak bileği bağ onarım ameliyatı sonrasında 2. Günde ayak bileği stabilizasyon ortezi ile yürümeye izin vermekteyiz. 3. Hafta sonrasında ortezi çıkartıp hastalarımızı fizik tedaviye yönledirmekte ve toplamda 2 ayda tam iyilik hali elde etmekteyiz.