Aşılama tedavisi nedir ve nasıl uygulanır?
AŞILAMA TEDAVİSİ
İntrauterin inseminasyon ilk uygulaması 50 yıl öncesine dayanmaktadır.oldukça yaygın kullanılan fertilite tedavisidir.Sıklıkla servikal faktör,hafif erkek faktörü,ve açıklanamyan infertilitede en yayagın kullanım alanıdır.Tedavide fertilite artırıcı ilaçlar kullanılarak birden fazla yumurta elde ederek başarı oranını artırmaktadır.Yumurta artırıcı ilaçlar kullanılarak yapılan aşılama tedavilerinin başarısı tek başına ovulasyon induksiyonu tedavilerinden daha fazladır.
Aşılama gebe kalma şansını artırmasındaki nedenler arasında ; Sperm yıkama prosedüründe kullanılan sıvılar semen içindeki toksinleri ortadan kaldırıp spermin hareketliğini artırmaktadır.Cinsel ilişkinin aksine rahim ağzındaki servikal mukusu atlayarak rahim içine çok sayıda motil sperm ulaşması sağlanmaktadır.Tüm bunlara ek olarak yanlış cinsel pozisyonlardan koruyucu etki sağlayacaktır.
IUI tedavisinde yaklaşımlar
Doğal siklus ; Burada yıkanmış sperm yumurta çatlama gününde rahme enjekte edilir fakat bu uygulama düşük başarı oranları ile beraberdir.Ancak ilaçlardan kaçınan hastalarda uygulanabilir.
Klomifen Sitrat; 35 yaş altındaki kadınlar için 1. Basamak olarak uygulanabilir.hasta ultrasonoğrafi ile takip edilir 18 mm folikül çapına ulaşınca HcG ile çatlatılır ve 36 saat sonra aşılama uygulanır.
FSH enjeksiyonları; başarı oranını artırmak amacıyla kullanılr.FSH enjeksiyonuna siklusun 3. Günü başlanır ve matür follikül gelişinceye kadar USG ile takip edilir.Burada başlangıç dozu 75-150 U arasında seçilmelidir.Fsh enjeksiyonları kullanılarak ovulasyon ünduksiyonu 40 yaş üstünde anlamlı değildir.5 üzerinde follikül gelişimi mevcutsa siklus iptal edilir.Enjeksiyonlar devam eder bu esnada serum estradiol konsantrasyonları değerlendirilir.Follükül çapı 18 mm olduğunda çatlatma iğnesi uygulanır ve tercihen 36. Saat inseminasyon uygulanır.
SEMEN ÖRNEĞİNİN HAZIRLANMASI
Tipik olarak tek inseminasyonuygulanabilir.Semen 60 dk içinde likefiye olur.Öncelikle alınan örneğin sperm sayısı ve hareketliliği değerlendirilir.Spermin içindeki prostaglandin ve bakteriler uzaklaştırılır.Dikkat edilecek ana konu spermi teslim eden hastanın kimlik kontrolunun yapılmasıdır.Sperm örneği steril ortamda hazırlanmalıdır.
Sperm alınırken semen örneği masturbasyon yoluyla alınır 2-3 günlük perhiz sonrasında uygulanır.
Likefiye olup sıvılaşması için 20-40 dk beklenir
Pipetle volümü ölçülür
Örnek iki test tüpüne konur
Heriki tübe eşit miktarda sperm yıkama sıvısı eklenir
10 dk 300g de santurfuj edilir
Üstte kalan sıvı supernatant olarak ayrı bir tüpe konur
İkinci kez pelet üzerine eklenmiş sıvı 1200 rpm de santürfüj edilir
Supernatant uzaklaştırılır
Pelete 0.5 ml sperm yıkama sıvısı eklenir
Yıkanmış örnek 37 dereced yüzdürülür
AŞILAMA İŞLEMİ
Yıkanmış sperm örneği isim kontrolü yapıldıktan sonra teslim alınır.Hastalara aşılama yapabilmek için spekulum takılır ve serviks ortaya çıkarılır.Serviks temizlenir.Yıkanmış sperm örneği katetere yüklenir ve kateter ile örnek kaviteye verilir.
Tedavi Başarı(%) Gebelik(%)
Gözlem 3-4 1
İlaçsız IUI 4 1
Klomifen 6 10
Klomifen &Aşılama 8-10 10
FSH 10 15-20
FSH & IUI 15-18 20-25
BAŞARI ORANLARI
Yaş Başarı(%)
25 yaş altı 26.7
25-29 14.2
30-35 12.5
36-39 9.5
40 yaş üstü 8.5
Başarıda sperm sayısı ve morfolojisi ek olarak hareketli sperm yüzdesinin etkisi vardır.