Alerji vucudumuzun bağışıklık sisteminin çevremizde bulunan ve zararlı olmayan bazı maddelere karşı aşırışeklide ve anormal bir reaksiyon vermesidir.Alerjide bağışıklık sistemi vücut için zararlı olmayan maddelere bile vücuda zarar verecek şekilde aşırı bir reaksiyon gösterir.
Her ne kadar alerji denilince akla deride kaşıntı, burun akıntısı ve hapşırma gelse de alerjenin etkilediği organa göre bir çok farklı alerjik hastalıklar vardır. Bunların başında alerjik astım, alerjik burun ve göz nezlesi (saman nezlesi, bahar nezlesi), besin alerjisi, ilaç alerjisi, deri alerjisi (bebeklik egzeması, egzema ve tıbbi adıyla atopik dermatit), hayvan alerjisi,böcek alerjisi ve çalışılan ortamdaki maddelere karşı olan mesleki alerjiler gelmektedir. Buna neden olan çevrede bulunan alerjenler genelde ev içi ve ev dışı alerjen olarak düşünülebilir. Bu ayırımın nedeni alerjen tipine göre alerjik hastalığın tipinin ve bulgularının değişmesidir. Örneğin en sık ev içi alerjen olan ev tozunda bulunan ve akar (mite) denilen böcekçiklerdir. Akarlar, dört mevsim boyunca alerjiye neden olurlar. Buna karşın ev dışı alerjenlerden ot, ağaç ve çiçeklerin polenleri daha çok bahar mevsimlerinde alerjiye neden olur. Tabi ki besin, ilaç ve böcek gibi bu sınıflamaya tam girmeyen alerjenlerle de değişik zamanlarda ve ortamlarda olabilir karşılaşılabilir.
Alerjik Hastalık Nasıl Gelişir?
Alerjik hastalığın çıkmasının temel nedeni alerjene karşı verilen reaksiyonda anne babadan gelen kalıtsal bir alerjik yatkınlığın olmasıdır. Bu yatkınlık nedeniyle bebeklik döneminden itibaren çevredeki alerjenlere karşı vücut duyarlı hale gelmekte ve daha sonra yineleyen karşılaşmalar nedeniyle alerjik hastalık gelişimini tamamlamaktadır. Alerjik hastalıklar genetik yatkınlık ve çevresel etkenlerin bir arada bulunması ile gelişen kronik hastalıklardır. İnsandan insana bulaşmazlar ve taşınmazlar.
Alerjik Hastalık Çocukta Ne zaman Başlar ?
Genetik yatkınlık ve çevredeki alerjeninbir araya gelmesi ile önce vücutta bebeklik döneminden itibaren bir yarlılaşma oluşur.Buyarlılık sonucu bağışıklık sistemi normalde bu maddeye karşı salgılamaması gereken antikorlar salgılar.Bu antikorlar kan dolaşımı ile vücudun her tarafına dağılarak bağışıklık sistemi hücrelerine yapışır.Eğer alerjen vücuda bir daha ulaşırsa hemen onu tanır ve çok şiddetli bir reaksiyon verir.Bu reaksiyon esnasında bağışıklık sisteminden salgılanan binlerce madde alerjenin etki yrattığı organda anormal şiddette bir alerjik yangı oluşturur ve hastalığın bulgularının çıkmasına neden olur.Bu alerjik yangı;
-Eğer burunda ise hapşırma,burun akıntısı,burun kaşıntısı,
-Gözlerde ise yanma sulanma ile karakterize olan saman nezlesine,
-Akciğerde bronşlarda ise hırıltılı nefes alıp verme,nefes darlığı ve koyu balgam çıkarma ile ortaya çıkan alerjik bronş asyımına,
-Deride ise kaşıntı,kızarıklık ve kuruluğa neden olan alerjik egzamaya,
-Bağırsakta ise karın ağrısı,ishal,kusmanın yanı sıra diğer birçok bulguya neden olan besin alerjisine neden olur.
SAMAN NEZLESİ NEDİR?
Hastalık belirtileri;akan,kaşınan burunve göz,hapşırma,boğaz kaşıntısıdır.Havayla solunan parçacıklara karşı gelişen alerji buna neden olmaktadır.Bazı kişiler çok hafif atlatırken bazıları için çok ağır geçmekte,işlerini engellemekte ve yaşam kalitesini etkilemektedir.Alerjen;hayvan artıkları,kozmetik malzemeler,mantarlar,yiycekler ve ev tozları dahil çevremizde bütün yıl boyunca bulunurlar.Ev tozu;mobilyalardan dökülen selülozdan,mantardan, ev hayvanlarında dökülen artıklardan ve böcek parçalarından oluşan karmaşık bir yapıdır.Alerji kışın sıcak hava sistemlerinin açılmasıyla ev tozunun etkisi altında artmaktadır.
HANGİ ALLERJENLER RİNİT YAPAR?
Havada taşınabilecek kadar küçük ve hafif olan hayvan ve bitki proteinleri gözümüz burnumuz ve boğazımızdaki zarlar üzerinde birikirler. Polenler, mantar sporları, hayvan tüyleri ve ev tozu bu parçacıkların en sık rastlananlarındandır.
Bu rahatsızlığa,İlkbaharın erken dönemlerinde polenler ya da çevrede sıklıkla rastlanan ağaçlar neden olur. İlkbaharın geç dönemlerinde ise polenler çayırlardan kaynaklanır. Renkli süs bitkileri nadir olarak allerjiye neden olmaktadır. Çünkü onların polenleri havayla taşınamayacak kadar ağırdır ve bu polenleri bir yerden bir yere böcekler tarafından taşınır.Bazı bitkiler ise ağustosun sonunda polen vermeye başlar,eylül ayı boyunca devam eder.Kimi zaman ekim ayına kadar veya ilk soğuklara kadar polen verdiği olur.
Mantarlar ekmeği küflendiren, meyvelerin bozulmasına neden olan küflerdir. Aynı zamanda kuru yapraklarda, çayırlarda, samanda, tohumlarda, diğer bitki ve toprakta da bulunur. Soğuğa dirençlidir ve karın toprağı kapattığı dönemler dışında tüm bir yıl sporları havada bulunur.Ev içindeki mantarlar ev bitkilerinde ve onların saksı toprağında yaşar.Bodrum katları ve çamaşır odaları gibi nemli yerlerin yanı sıra peynirde ve mayalanmış içkilerde de bulunurlar.
ALLERJİ ZARARLI OLABİLİR Mİ?
Allerjik kişilerin soğuk algınlığına, sinüs ve kulak enfeksiyonlarına olan hassasiyetleri artmıştır.Bu hastalık onları alerjisi olmayan insanlardan daha fazla rahatsız edebilir.Hatta bazen daha ağır olarak bu kişilerde astım gelişebilir.
NE YAPABİLİRSİNİZ?
İdeal olarak allerjinizin oluştuğu yerden uzakta yaşamayı seçmektir.Ne yazık ki bu ideal uygumla nadiren yapılabildiği için şu basit önlemleri almanın faydası olacaktır.
1. Çimleri keserken veya ev temizliği yaparken polen maskesi takın.
2. Isıtma ve havalandırma sistemlerindeki filtreleri aylık olarak değiştirin yada bir hava temizleme aygıtı kullanmaya başlayın.
3. Polenlerin çok yoğun olduğu dönemlerde kapıları ve pencereleri kapalı tutun.
4. Evde bitki ve hayvan bulundurmayın.
5. Kuş tüyü yastıkları, yün battaniye ve yün örtüleri pamuk veya sentetik maddeden yapılmış olanlarla değiştirin.
6. Gerekli olduğunda yeterince antihistaminik ve dekonjestan kullanın.
7. Yatağınızın baş tarafı yukarı kaldırılmış bir şekilde uyuyun.
8. Genel sağlık kurallarına uyun.
9 - Her gün egzersiz yapın.
10 - Sigarayı bırakın ve diğer hava kirliliğine neden olan şeylerden uzak durun.
11-- Dengeli beslenin karbonhitratları aza indirin.
12 - Diyetinizi vitaminleri ekleyin özellikle (C vitamini)
13-. Doktorunuzun tavsiyelerine uyun
14-Kış aylarında iyi bir nemlendirici kullanın. Çünkü kuru ev içi havası birçok allerjik kişinin rahatsızlıklarını artırır. Ancak nemlendiricide mantar üreme ihtimaline de dikkat edin.
Tedavisi var mıdır?
Tam bir kulak,burun,boğaz,baş ve boyun muayenesi ile dikkatli bir değerlendirme sonucunda şikayetlerinize herhangi bir enfeksiyonun ya da yapısal bir bozukluğun yol açıp açmadığına ve bunlara yönelik uygun tedaviye karar verilir.
Alerji tedavisinde kullanılan bir çok ilaç vardır,ancak bunlar arasından size en uygun olanını seçmek önemlidir.Bunlar arasında antihistaminikler,dekonjentanlar,kromolin ve kortizonlu ilaçlar,aşılar vardır.Şüphelenilen bir alerjinin ilaçla tedavisi aynı zamanda çevre kontrolü danışmanlığını da kapsamaktadır.
Hangi maddeye karşı alerjinizolduğunu tespit etmek için testler yapılır.Alerji araştırmaları için ya kan tahlili yada deri testi yapılır.Modern testler sadece hangi maddeye karşı alerjiniz olduğunu değil,alerjinin düzeyini de ortaya çıkarmaktadır.
