Doğum ağrısı kendine has özelliklerinin olan çok yönlü bir ağrıdır ve genellikle çok şiddetlidir. Pek çok kadın için hayatları boyunca yaşadıkları en şiddetli ağrıdır. Doğum ağrısı ile baş edebilmeye yönelik çeşitli yöntemler mevcuttur. Bunların etkisi kişiden kişiye değişir ve etkinliği henüz tam olarak ispatlanamamıştır. Bunlar hipnoz, akupunktur, fitoterapi, aromaterapi, TENS gibi yöntemlerdir.
Fakat tüm bunlar doğumun ileri safhasında yeterli olmayabilir. Doğumun sonraki evrelerindeki güçlü ağrılar içim bölgesel analjezi yöntemleri etkilidir. Geliştirilen tıbbi yöntemler sayesinde doğum yapacakların doğum ağrısı ile ilgili endişe duymalarına gerek yoktur.
Analjezi ağrısızlık, acı ,ağrı hissedilmemesi demektir. Bölgesel analjezi kişiyi uyutmadan şuuru açık iken sadece ağrının oluştuğu veya iletildiği bölgenin geçici olarak uyuşturulması , o bölgedeki ağrı veya hissin bir süreliğine yok olmasıdır.
Bu kapsamda epidural normal doğum ile kısa sürede ve ağrısız bir şekilde bebeğinizi dünyaya getirebiliyorsunuz. Doğum veya sezeryan işlemi sırasında ağrı problemini ortadan kaldıran bir yöntemdir. Genel anestezi değildir. Kısmi olarak anestezi uygulanır, anne adayının bilinci açık olur ve sadece belden aşağısı uyuşturulur.
Normal doğumlarda en yaygın tercih edilen yöntemdir. Ağrı ve sancı olmaması ve de belli risklerin en az düzeyde kalması bu yöntemin tercih edilmesi için sebepler arasındadır. Normal doğum analjezisinde altın standart epidural analjezidir.
Epidural analjezi
Normal doğum için en çok tercih edilen en etkili ve en güvenli yöntemdir.
Normal doğum işleminde uyuşturucu amacı ile belden ilaç uygulaması yapılır. 15-20 dakika gibi bir süre içinde ilaç etkisini gösterir ve bel aşağı bölgeyi uyuşturur. Bu kapsamda ağrısız doğum için gerekli şartlar oluşturulmuş olur. İğne yapılacak olan bölge ilk etapta silinir ve temizlenir.
Çok ince ve hassas bir iğne tercih edilir. İğnenin yapıldığı ilk dakikalarda anne adayının sabit kalması gerekmektedir. İlacın etkisi sınırlıdır. Ancak, uzayan doğumlarda ekstra ilaç takviyesi yapılabilmektedir. Yapılacak olan ilaç uygulaması son derece basit ve anne adayına acı vermez. Anne adayı baskıyı , dokunmayı hisseder hatta kalkıp yürüyebilir ama ağrıyı hissetmez. Normal doğum için gerekli olan doğum sancısı kasılmalar vardır fakat rahatsız etmez.
Epidural anestezi ne zaman uygulanır
rahim kasılmaları düzenli hale gelip doğum ağrıları oturunca uygulanır( aktif doğum başlayınca başka bir değişle rahim ağzı %60-70 incelip açıklığı 4 cm e ulaşınca , yani sancılar anneyi ciddi olarak rahatsız etmeye başlayınca yapılır. Daha önce uygulanması kasılmaları etkileyerek doğumu geciktirir. Geç kalındığında ise hem anne gereksiz ağrı çeker hem de ağrılar daha sık geleceğinden dolayı anne adayı işlem süresince hareketsiz kalmakta zorlanacağından epidural analjezinin uygulanması zorlaşır.
Nasıl uygulanır
annenin bel bölgesi antiseptik (mikrop öldürücü) sıvı ile temizlenir. Cilt ve cilt altı uyuşturulur. Epidural sahaya çok ince bir kateter yerleştirilir ve ilaç verilir. İlk yapılan ilacın etkisi geçince bu kateter sayesinde ilave ilaç yapılabilir. Bu kateter doğumdan sonra annenin ağrısı kalmayınca çekilir. Epidural anestezinin etkisi ilaç yapıldıktan sonra 5-10 dk içinde başlar. Önce bacaklarda ısınma arkasından hafif bir hissizlik olur. Daha sonra doğum sancıları karında kasılma , basınç ,kasıklarda baskı şeklinde algılanır. Anneyi rahatsız eden ağrı sancı yok olur fakat hareket kabiliyeti yok olmaz. Hemen işlem sonrasında kalkıp yürüyebilir.
Epidural analjezinin avantajları:
annenin doğum sırasında acı ve ağrı çekmesini anne ve bebeğe zarar vermeden önler
anne doğar doğmaz bebeğini görür, koklar , öper ve besler bu anne-bebek arasında sağlam bağ oluşmasının sağlar ve çocuğun kişilik gelişimi açısından çok önemlidir.
Herhangi bir sebeple sezeryan gerekirse epidural analjezi sayesinde anne ve bebeğin genel anestezi alması önlenmiş olur
uygun dozda ve zamanda uygulandığında doğumu hızlandırır
epidural analjezi genel anestezinin aksine bağırsak hareketlerini durdurmaz, gaz çıkarmasını engellemez
psikolojik rahatlama ve kas spazmının azaltılması nedeniyle normal doğum şansını arttırır.
Doğum kesisi(epizyotomi) açılan durumlarda tamir esnasında ağrıyı gidermek açısından oldukça etkilidir.
Epidural normal doğum aşırı düşük tansiyon sorunu yaşayan, anestezi ilaçlarına alerjisi olan, iğne yapılacak bölgede enfeksiyon bulunan, kafa için basıncı yüksek ve yanık benzeri sorunları olan anne adaylarına uygulanmamalıdır. Epidural doğum ile ilgili olası bazı riskler söz konusu olabilmektedir. Bu riskler aşağıdaki gibidir.
Epidural doğum tansiyon düşüklüğüne neden olabilir. İşlem öncesi sıvı takviyesi yapılmalı ve işlem sırasında da tansiyon sürekli olarak izlenmelidir.
Aşırı kilo almış anne adayları için bazı riskler oluşturabilmektedir.
Başarısız işlemlerin sonunda aşırı ağrılar hissedilebilir.
Doğum sonrası kısa süreli baş ağrısı sorunları oluşabilir.
Doğumun ilerleyen evrelerinde uzama yaşanabilir.
İdrar yapmakta zorluk çekebilirsiniz.
İğnenin yapıldığı yerde çok nadirde olsa enfeksiyon riski oluşmaktadır.
Bazı anne adaylarında hafif enfeksiyon riski olabilmektedir.
Epidural anestezi ilaçlarının bebeğe herhangi bir zararı dokunmamaktadır. Ancak, uygun dozda verilmesi önemlidir. Halk arasında konuşulan sakat kalma gibi durumlar kesinlikle söz konusu değildir. Bu yöntem sayesinde hem sezeryan, hem de vajinal doğumları ağrısız ve konforlu bir şekilde geçirebilirsiniz.
