Süt Dişi Çürümesi Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Süt Dişi Çürümesi Nedir?

Süt dişi çürümesi, çocukluk döneminde sık görülen ve süt dişlerinin yüzeyinde oluşan bozulmalardır. Bu durum genellikle şekerli yiyecek ve içeceklerin sık tüketimi, yetersiz diş fırçalama ve özellikle gece biberonla süt ya da meyve suyu verilmesi nedeniyle ortaya çıkar.
Süt dişleri yapısal olarak daimi dişlere göre daha hassas olduğu için çürümeye daha yatkındır.

Erken dönemde beyaz lekeler, sonrasında kahverengi çürükler, oyuklar, ağrı ve hassasiyet görülebilir. İlerlemiş vakalarda enfeksiyon ve diş kaybı gelişebilir. Süt dişleri, çocuğun çiğneme,
konuşma ve daimi dişlerin düzgün sıralanması için önemlidir. Bu nedenle çürüklerin önlenmesi büyük önem taşır. Korunmak için çocuklara erken yaşta diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalı, şekerli gıdalar
sınırlandırılmalı, gece biberon kullanımı bırakılmalı ve düzenli diş hekimi kontrolleri yapılmalıdır. Unutulmamalıdır ki, sağlıklı süt dişleri sağlıklı kalıcı dişlerin temelidir.

Süt Dişi Çürümesinin Nedenleri Nelerdir?

1. Şekerli ve Yapışkan Gıdaların Tüketimi: Şekerli yiyecekler (çikolata, şekerleme), meyve suları ve gazlı içecekler, ağızda asit üretimine yol açarak diş minesini zayıflatır. Bu durum çürük oluşumunu hızlandırır.
2. Gece Biberon Kullanımı (Biberon Çürüğü): Uyku sırasında biberonla süt, meyve suyu veya şekerli sıvı verilmesi dişlerin uzun süre asitlere maruz kalmasına neden olur. Bu da ön dişlerde hızla çürümeye yol açar.
3. Yetersiz Ağız Hijyeni: Dişlerin düzenli ve doğru şekilde fırçalanmaması, ağızda plak ve bakteri birikimine neden olur. Bu bakteriler şekerli gıdaları parçalayıp asit üretir ve diş minesine zarar verir.
4. Sık ve Kontrollü Olmayan Atıştırmalar: Gün içinde sık sık atıştırmak, tükürüğün asidi nötralize etmesini engeller ve çürük riskini artırır.
5. Flor Eksikliği: Flor, diş minesini güçlendiren bir mineraldir. Eksikliğinde diş çürümelerine karşı direnç azalır.
6.  Aileden Bulaşan Bakteriler: Anne veya bakıcıların ağız bakterileri; emzik, kaşık veya biberon gibi eşyaların ortak kullanımıyla çocuğa geçebilir. Bu bakteriler çürük oluşumunu başlatabilir.
7. Tükürük Akışının Azalması: Gece uyku sırasında tükürük üretimi azalır. Bu da ağızdaki asitlerin temizlenmesini zorlaştırır ve çürük oluşumunu kolaylaştırır.

Süt Dişi Çürümesinin Belirtileri Nelerdir?

1. Beyaz Lekeler: Çürüğün ilk belirtisidir. Özellikle ön dişlerin üzerinde tebeşirimsi beyaz, mat alanlar görülür. Bu, mine dokusunun zayıflamaya başladığını gösterir.
2. Kahverengi veya Siyah Lekeler: Çürük ilerledikçe beyaz alanlar koyulaşır, kahverengi-siyah lekeler oluşur. Bu alanlarda doku yıkımı başlamıştır.
3. Diş Yüzeyinde Oyuklar: Çürük ilerledikçe mine ve dentin tabakası aşınır. Diş yüzeyinde gözle görülür delikler ve çöküntüler oluşur.
4. Soğuk, Sıcak veya Tatlı Gıdalara Karşı Hassasiyet: Dişin iç yapısına yaklaştıkça çocuk özellikle soğuk veya şekerli yiyecek/içeceklerde rahatsızlık hisseder.
5. Ağrı: Başlangıçta aralıklı ve hafif olan ağrı, çürük ilerledikçe sürekli hale gelir. Özellikle yemek yerken ya da gece uyurken artabilir.
6. Ağız Kokusu: Çürük bölgelerde biriken bakteriler nedeniyle kötü nefes kokusu oluşabilir.
7. Diş Eti Şişliği veya Apse: Gelişmiş çürüklerde diş köküne enfeksiyon ilerler ve diş etinde şişlik, kızarıklık, bazen de ateşle birlikte apse görülebilir.
8. Dişin Sallanması veya Kırılması: Çürük ilerleyip dişi zayıflatırsa dişte sallanma, çatlama ya da parçalanma meydana gelebilir.

Süt Dişleri Neden Önemlidir?

Süt dişleri, çocukluk döneminde geçici olsa da sağlıklı ağız gelişimi ve genel sağlık için son derece önemli bir rol oynar. Toplamda 20 adet olan bu dişler, çocuğun gelişiminde birçok açıdan işlev görür.

1. Beslenme ve Çiğneme Fonksiyonu: Süt dişleri, çocukların yiyecekleri doğru şekilde çiğneyip sindirmesine yardımcı olur. Sağlıklı süt dişleri sayesinde çocuk, acı hissetmeden ve zorlanmadan yemek yiyebilir. Bu da dengeli beslenme için gereklidir.
2. Konuşma Gelişimi: Süt dişleri, çocukların bazı harfleri doğru telaffuz edebilmesi için gereklidir. Eksik veya çürük dişler, konuşma bozukluklarına yol açabilir ve dil gelişimini olumsuz etkileyebilir.
3. Daimi Dişlere Rehberlik Etme: Süt dişleri, alttan gelecek daimi dişler için yer tutucu görevi görür. Süt dişleri erken çekilirse veya çürük nedeniyle kaybedilirse, bu alan kapanabilir ve dişlerde çapraşıklık, yamukluk veya çene bozuklukları gelişebilir.
4. Özgüven ve Sosyal Gelişim: Ağız sağlığı iyi olan çocuklar, daha rahat güler ve konuşur. Çürük ve kötü kokan dişler, çocukta özgüven eksikliği, sosyal çekinme ve hatta okul başarısında düşüşe neden olabilir.
5. Enfeksiyon Riskinin Önlenmesi: Çürük süt dişleri, ağızda enfeksiyon odağı oluşturabilir. Bu enfeksiyonlar yalnızca ağızla sınırlı kalmaz; kalp, böbrek, eklem gibi hayati organlara da yayılabilir.
6. Genel Sağlıkla Yakın İlişkili: Ağız sağlığı, vücudun genel sağlığını etkiler. İltihaplı veya enfekte dişler; bağışıklık sistemini zayıflatabilir, sürekli ağrı ve huzursuzluk yaratabilir.

Süt Dişi Çürümesinden Korunma Yolları Nelerdir?

Süt dişleri, çocuğun sağlıklı gelişimi için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle çürüklerden korunmak, hem ağız hem de genel sağlık açısından büyük fayda sağlar. Çocuğunuzu diş çürüklerinden korumak için alınması gereken önlemler şunlardır.

• Erken Dönemde Ağız Bakımına Başlanmalı: İlk diş çıktıktan hemen sonra temizliğe başlanmalıdır. Bebeklerde dişler, temiz bir gazlı bez veya parmak fırçası ile silinmelidir.
• Düzenli Diş Fırçalama Alışkanlığı Kazandırılmalı: 2 yaşından itibaren sabah ve akşam olmak üzere günde en az 2 kez diş fırçalanmalı.Yaşına uygun yumuşak uçlu diş fırçası ve az miktarda florürlü diş macunu kullanılmalıdır. Küçük çocukların diş fırçalama işlemi mutlaka ebeveyn gözetiminde olmalıdır.
• Gece Biberon Alışkanlığına Dikkat Edilmeli: Gece yatarken süt, meyve suyu gibi şekerli sıvılar verilmemeli. Biberon kullanılacaksa sadece su ile sınırlı kalınmalıdır. Emzik bal, reçel gibi tatlılara batırılmamalıdır.
• Sağlıklı Beslenme Alışkanlığı Edinilmeli: Şekerli, yapışkan ve hazır gıdaların tüketimi sınırlandırılmalı. Tatlılar öğün aralarında değil, ana öğün sonrası ve kontrollü tüketilmelidir. Lifli, sebzeli ve kalsiyumdan zengin besinler tercih edilmelidir
• Flor Uygulamaları ile Dişler Güçlendirilmeli: Diş hekimi önerisiyle flor vernik uygulamaları yapılabilir. İçme suyunda yeterli flor bulunmayan bölgelerde doktor kontrolünde ek flor takviyesi düşünülebilir.
• Düzenli Diş Hekimi Kontrolleri İhmal Edilmemeli: İlk diş çıktıktan sonra ve en geç 1 yaşında ilk diş hekimi ziyareti yapılmalı. Sonrasında 6 ayda bir pedodonti uzmanına kontrole gidilmelidir. Gerekli durumlarda dişlere fissür örtücü gibi koruyucu uygulamalar yapılabilir.
• Aileden Bulaşma Önlenmeli: Ebeveynler çocuklarıyla kaşık, çatal, biberon, diş fırçası gibi ağızla temas eden eşyaları paylaşmamalıdır. Anne ve babanın ağız sağlığı iyi olmalı; çürük ve enfeksiyon kaynaklı mikroplar çocuğa geçebilir.

Süt Dişi Çürüklerinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Süt dişleri çürüdüğünde, çocuğun yaşına, çürüğün boyutuna ve yayılımına göre farklı tedavi seçenekleri uygulanır. Amaç; dişi mümkün olduğunca korumak, ağrı ve enfeksiyonu önlemek ve çocuğun genel sağlığını desteklemektir.

Flor Uygulaması (Başlangıç Aşamasında)

• Çürük henüz sadece diş minesinde ise (beyaz leke evresi), diş hekimi tarafından topikal flor vernik uygulanabilir.
• Flor, mineyi güçlendirir ve çürüğün ilerlemesini durdurabilir.

Dolgu (Orta Dereceli Çürüklerde)

• Çürük dişin sert dokularını etkilemişse, çürük doku temizlenir ve oluşan boşluk dolgu materyali ile kapatılır.
• Çocuklar için özel, estetik ve sağlığa uygun dolgu maddeleri kullanılır (kompozit dolgu gibi).

Kanal Tedavisi (İlerlemiş Çürüklerde)

• Çürük, dişin sinir dokusuna ulaştıysa dişte ağrı, hassasiyet veya apse oluşabilir. Bu durumda süt dişine özel tekniklerle kanal tedavisi uygulanır.
• Enfekte sinir dokusu temizlenip kök kanalı doldurulur.
• Üzerine genellikle dolgu veya kuron (kaplama) yapılır.

Paslanmaz Çelik Kuron (Kapsama)

• Çok fazla madde kaybı olan dişlerde dolgu yeterli olmazsa, dişin şekli korunarak üzerine çocuklara özel metal kuron (kaplama) takılır.
• Bu yöntem özellikle azı süt dişlerinde dayanıklı ve uzun ömürlü bir çözümdür.

Diş Çekimi (Çok İleri Vakalar)

• Diş kurtarılamayacak kadar hasar görmüşse veya ciddi enfeksiyon riski varsa, diş çekimi yapılır.
• Erken çekilen süt dişinin yerine daimi diş çıkana kadar yer tutucu aparey takılır. Bu, dişlerin kaymasını ve çene yapısının bozulmasını önler.

Davranış Yönetimi ve Sedasyon (Gerekli Durumlarda)

• Küçük yaşta, çok korkan veya tedaviye uyum sağlayamayan çocuklar için davranış yönlendirme teknikleri, azot protoksit (gülme gazı) veya gerekirse sedasyon/anestezi altında tedavi planlanabilir.
• Bu yöntemler sayesinde hem çocuğun konforu sağlanır hem de diş hekimi fobisinin gelişmesi önlenir.