Cinsel İlişki Sonrası Kanama Nedir? Neden Olur?

Cinsel İlişki Sonrası Kanama Nedir?

Kadın sağlığı açısından önemli belirtilerden biri olan cinsel ilişki sonrası kanama (postkoital kanama), sıklıkla göz ardı edilse de kimi zaman ciddi rahatsızlıkların ilk habercisi olabilir. Bu durum, yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal etkiler de yaratabilir.Kadınların yaşam kalitesini düşürebilen, ilişkilerde stres ve kaygıya neden olabilen bu sorun; altta yatan nedenin tespit edilip, doğru şekilde yönetilmesi ile kontrol altına alınabilir.

Postkoital kanama, adet dönemi dışında, doğrudan cinsel birleşme sonrası vajinadan gelen kanamalardır. Bu kanamalar tek seferlik olabileceği gibi, tekrarlayan şekilde de görülebilir. Her tekrar eden kanama ciddi bir nedenin belirtisi olmayabilir, ancak mutlaka ciddiyetle ele alınmalıdır.

• Hafif lekelenme şeklinde olabilir.
• Pembe, kırmızı ya da kahverengi tonlarında olabilir.
• İlişki sırasında veya sonrasında meydana gelebilir.
• Kısa sürebileceği gibi birkaç saat devam da edebilir.

Cinsel İlişki Sonrası Kanamanın Olası Nedenleri Nelerdir?

Cinsel ilişki sonrası kanamaların nedenleri çok geniş bir yelpazeye yayılır. Bunlar basit fizyolojik nedenlerden jinekolojik kanserlere kadar değişebilir. 

Fizyolojik ve Mekanik Nedenler

• İlk Cinsel Deneyim: Bekâretin bozulması (hymenin yırtılması), çoğu zaman kanamayla birlikte olur. Bu, genellikle fizyolojik ve geçici bir durumdur. Bazı kadınlarda ise kızlık zarı daha elastik olduğu için hiç kanama da olmayabilir.
• Vajinal Kuruluk ve Yetersiz Kayganlık: Cinsel uyarılmanın yetersiz olduğu durumlarda vajina yeterince kayganlaşmaz.  Vajinal duvarlarda sürtünmeye bağlı mikro yırtıklara, mukozal tahrişe, dolayısıyla kanamaya neden olabilir. Bu tür kanamalar daha çok östrojen eksikliği olan menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda görülür.
• Sert veya Travmatik İlişki: Uygun olmayan pozisyonlar, hızlı penetrasyon ya da yetersiz ön sevişme sonucunda vajina veya rahim ağzı (serviks) travmatize olabilir. Bu durum genellikle geçici bir kanamaya neden olur.

Enfeksiyonlar

• Vajinit: Mantar enfeksiyonu (Candida), bakteriyel vajinozis veya trikomonas vajiniti gibi durumlarda vajinal doku hassaslaşır ve kolay kanar hale gelir.  Akıntı (kötü kokulu, sarı-yeşil ya da beyaz peynir kesiği gibi),vajinal kaşıntı, yanma hissi, servisit (Rahim Ağzı İltihabı) gibi belirtiler eşlik eder.
• Servisit (Rahim Ağzı İltihabı): En sık nedenlerinden biri Chlamydia ve Gonore gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardır. Servikal dokuda iltihaplanma ve kırılganlık oluşur. Kanama ile birlikte ağrı, akıntı ve idrar yakınmaları da olabilir.
• Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID): Üreme organlarının yaygın enfeksiyonu olarak tanımlanır. Özellikle ilişki sonrası derin pelvik ağrı ve kanama görülebilir.

Anatomik Yapısal Problemler

• Servikal Polipler: Rahim ağzında gelişen iyi huylu et beni benzeri çıkıntılardır. Kan damarından zengin oldukları için kolayca kanayabilirler.
• Endometrial Polipler:Rahim iç zarında oluşan küçük oluşumlardır. Cinsel birleşme sonrası uyarı ile kanama yapabilirler.
• Miyomlar: Rahim kas tabakasından gelişen iyi huylu tümörlerdir. Özellikle rahim içi boşluğa yerleşen (submuköz) miyomlar ara kanamalara ve ilişki sonrası kanamalara neden olabilir.

Hormonel Dengesizlikler

• Doğum kontrol haplarının başlangıç döneminde,
• Polikistik Over Sendromu (PCOS),
• Adet düzensizlikleri veya hormonal tedaviler sırasında,
• Erken menopoz veya menopoz sonrası dönemde

kadınlar arasında hormonal geçişlere bağlı ara kanamalar ve ilişki sonrası kanamalar sık görülebilir.

Gebelik ve Gebelikle İlgili Durumlar

• Gebeliğin erken döneminde (implantasyon dönemi) ilişki sonrası hafif lekelenme olabilir.
• Dış gebelik (ektopik gebelik) durumlarında da ilişki sonrası veya kendiliğinden kanama gelişebilir.
• Düşük tehdidi gibi durumlarda ilişki sonrası kanama önemli bir uyarı olabilir.

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH)

• Chlamydia trachomatis
• Neisseria gonorrhoeae
• Trichomonas vaginalis
• Herpes simpleks virüsü

Bu enfeksiyonlar, rahim ağzında inflamasyona ve hassasiyete neden olarak ilişki sonrası kanama yapabilir.

Kanser ve Prekanseröz Lezyonlar

En ciddi nedenlerden biri, rahim ağzı kanseridir. Bu nedenle cinsel ilişki sonrası tekrarlayan ve açıklanamayan kanamalar mutlaka araştırılmalıdır.

• Vajina kanseri
• Rahim (endometrium) kanseri
• Vulva kanseri özellikle ileri yaşlarda postmenopozal kadınlarda dikkate alınmalıdır.

Cinsel İlişki Sonrası Kanamalarda Tanı Süreci Nasıl Olur?

Cinsel ilişki sonrası kanamanın tanısı için, multidisipliner yaklaşım gerekir. Gözlem, muayene ve tetkik bir arada değerlendirilmelidir.

• Detaylı Hikâye Alma:  Kanamanın zamanı, sıklığı, miktarı.  İlişki sırasındaki ağrı durumu.  Eşlik eden akıntı, koku, kaşıntı. Adet düzeni, doğum kontrol yöntemleri.  Son smear ve HPV testi tarihi.
• Fizik Muayene: Spekulum muayenesi ile vajina ve serviks gözlemlenir. Servikste lezyon, polip ya da erozyon varlığı değerlendirilebilir.
• Smear Testi (Pap Smear): Servikal kanser öncesi hücresel değişiklikleri ortaya koyar.
• HPV DNA Testi: Yüksek riskli HPV tiplerinin varlığını tespit eder.
• Transvajinal Ultrasonografi: Rahim içi yapıların (endometrial kalınlık, miyom, polip) değerlendirilmesinde kullanılır.
• Vajinal Kültürler: Mikrobiyal etkenlerin saptanmasında kullanılır.
• Kolposkopi ve Biyopsi: Servikste şüpheli alan varsa kolposkopik inceleme ile biyopsi alınır.

Cinsel İlişki Sonrası Kanamalarda Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Cinsel ilişki sonrası kanamanın tedavisi, altta yatan nedene yönelik olarak planlanır. Bu nedenle, etkili bir tedavi için öncelikle detaylı bir değerlendirme ve doğru tanı konulması gereklidir. Tedavi yöntemleri genel olarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.

• Enfeksiyonlara Bağlı Kanamalar: Vajina, serviks ya da rahim içi enfeksiyonlar cinsel ilişki sonrası kanamaya neden olabilir. Bu durumda tedavi, enfeksiyonun etkenine göre belirlenir. Bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotikler, mantar enfeksiyonlarında antifungal ilaçlar ve viral enfeksiyonlarda antiviral ilaçlar kullanılır.
• Vajinal Kuruluğa Bağlı Kanamalar: Özellikle menopoz sonrası dönemde östrojen seviyelerinin düşmesine bağlı olarak vajinal dokular incelir ve kuruluk meydana gelir. Bu durum, cinsel ilişki sırasında hassasiyete ve kanamaya yol açabilir. Tedavi için su bazlı kayganlaştırıcı jeller veya lokal östrojen içeren kremler kullanılabilir.
• Polip Gibi Yapısal Sorunlara Bağlı Kanamalar: Rahim ağzında (servikal polip) veya rahim içinde (endometrial polip) bulunan iyi huylu yapılar, ilişki sırasında travmaya bağlı olarak kanamaya neden olabilir. Bu tür poliplerin tedavisi genellikle basit cerrahi işlemlerle çıkarılmaları şeklinde olur.
• Hormonal Düzensizliklere Bağlı Kanamalar: Özellikle adet döngüsünde bozulma yaşayan kadınlarda, düzensiz hormon salınımı cinsel ilişki sonrası kanamaya yol açabilir. Bu durumda hormon düzenleyici ilaçlar veya doğum kontrol yöntemleri ile hormonal denge sağlanabilir.
• Kanser Şüphesi Durumunda: Serviks (rahim ağzı) ya da rahim kanseri gibi ciddi hastalıklarda da ilişki sonrası kanama görülebilir. Bu şüphe varlığında öncelikle biyopsi alınarak kesin tanı konur. Tanı doğrulandığında ise onkoloji uzmanları tarafından ileri tedavi planlaması yapılır.
• Psikolojik Nedenlere Bağlı Kanamalar: Bazı durumlarda, organik bir neden bulunamasa da cinsel ilişki sonrası kanama görülebilir. Bu durum, cinsel kaygılar, vajinismus ya da travmatik deneyimlere bağlı olabilir. Tedavi sürecinde psikolojik destek ve cinsel terapi yöntemleri etkili olabilir.

Cinsel İlişki Sonrası Kanamalarda Psikolojik Etkiler ve Sosyal Sonuçlar Nelerdir?

Cinsel ilişki sonrası yaşanan kanama, kadın üzerinde endişe, utanç, çekinme ve özgüven kaybı gibi duygular yaratabilir. Partner ilişkilerinde sorunlara, cinsel istekte azalmaya ve cinsellikten kaçınmaya neden olabilir. Bu durumlar şunlardır.

• Depresyon
• Cinsel işlev bozuklukları
• İlişki sorunları

gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Dolayısıyla sadece fiziksel değil, psikolojik destek de gerekebilir. Kadınların bu konuda utanmadan, çekinmeden jinekologlara başvurabilmeleri önemlidir.

Cinsel İlişki Sonrası Kanamalarda Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

Aşağıdaki durumlar varsa zaman kaybetmeden bir kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır.

• Kanama tekrarlayıcı hale geldiyse
• Menopoz sonrası dönemde görülüyorsa
• Ağrı, akıntı ve kötü koku eşlik ediyorsa
• Cinsel ilişki sonrası ağrı ve yanma yaşanıyorsa
• Servikal kanser açısından risk altındaysanız (HPV pozitif, sigara içen, çok partnerli cinsel hayat, smear yapılmamış olması gibi)

Cinsel İlişki Sonrası Kanamalarda Korunma ve Önleme Yöntemleri Nelerdir?

Cinsel ilişki sonrası kanama, kimi zaman önemsiz bir durum gibi görünse de altında yatan neden çok ciddi olabilir. Özellikle sık tekrarlayan kanamalar, ihmal edilmeden değerlendirilmelidir. Kadınların bu konudaki farkındalığının artması, hem jinekolojik sağlıklarını korumaları hem de hayat kalitelerini sürdürmeleri açısından önemlidir. Utanmadan, çekinmeden bir uzmana başvurmak; erken teşhis ve tedavi için atılacak en doğru adımdır.

• Yıllık jinekolojik muayene
• Pap smear testlerinin düzenli yapılması
• HPV aşısı yaptırmak
• Hijyen kurallarına dikkat etmek
• Korunmasız cinsel ilişkiden kaçınmak
• Kayganlaştırıcı ürünler kullanmak
• Cinsel eğitim ve farkındalığın artırılması