Omuz ağrısı günlük hayatta sık karşılaşılan fiziksel şikayetlerden bir tanesidir. Omuz, kas ve halk arasında kiriş olarak da bilinen kasların eklemlere bağlanma yerleri olan tendon adını verdiğimiz yapıların birlikteliği ile geniş bir hareket alanı bulunan birçok eklemden oluşur. Omuz eklemi kişinin günlük hayatını idame ettirebilmesi için son derece önemli bir konuma sahiptir. Sık kullanılan bir eklem olduğu için de problemlerle daha fazla oranda karşı karşıya kalması da kaçınılmaz bir durumdur. Omuz ekleminin anatomisine kısaca baktığımız zaman üç adet kemikten oluştuğunu görmekteyiz. Bu kemikler, üst kol kemiği adı verilen humerus, kürek kemiği scapula ve köprücük kemiği olarak da bilinen klavikuladır. Üst kol kemiği olan humerus, omuz eklemine rotator manşet adı verilen kas grubu tarafından tutunur. Rotator manşetin kas ve tendonları omuz eklemini kürek ve üst kol kemikleri arasında çepeçevre sarar. Omuzun üst akromion denilen kemiği ile rotator manşet arasında bursa adı verilen yağ keseciği bulunmaktadır. Bursa kolumuzu hareket ettirdiğimizde rotator manşet adı verilen kasların akromiyon altında rahat kaymasını sağlar. Omuzun hareket ettirilmesinde
büyük öneme sahip olan rotator manşet içindeki yapılarda meydana gelebilecek bazı durumlar omuz ağrısına neden olabilir. Peki nedir bu durumlar?
1. Tendinit: rotator manşet tendonlarının (kirişlerinin) zarar görmesi veya tahriş olma durumu
2. Bursit: eklem yapısında bulunan bursa adını verdiğimiz yağ yastıkçıklarında ödem olması veya fazla sıvı birikimi
3. Sıkışma (impingement): Kol ve omuz kaldırıldığı zaman omuzdaki akromiyon ile rotator manşet kaslarının tendonları arasındaki mesafenin daralmasına bağlı hareket kısıtlılığı ve ağrı durumu Peki omuzda bu şekilde sıkışmaya sebep olabilecek durumlar kimlerde görülebilir? Kolun gün içerisinde çok defa yukarı kaldırıldığı yüzme, tenis, basketbol gibi sporla ilgilenen genç sporcularda yaygın olarak görülür. Mesleki olarak kolun günlük fiziki kapasitesinin zorlandığı inşaat işçileri çalışan kişilerdede yatkınlık yüksektir. Ayrıca yaşlanmayla beraber ortaya çıkan kireçlenme de akromiyon ile
rotator manşet kasları arasındaki aralıkta daralmaya neden olabilir ve sıkışma ile sonuçlanabilir. Bu hastalar genellikle 40 yaş üzerindedir ve omuz ve üst kol ağrısından yakınırlar. Ağrılı taraf üzerine yatmaları da şikeyetlerini arttırır. Ağrı aynı zamanda basit bir yaralanma ile de oluşabilir. Bazen ise
görünen belirgin bir neden olmayabilir. Omuz sıkışma sendromu dediğimiz zaman aklımıza ilk gelmesi gereken bulgular nelerdir? Bazen hastalar omuz bölgelerinde hafif bir şişlik ve hassasiyetten şikayet edebilir. Hastalar genellikle ilk belirtileri görmezden gelirler. Başlangıçta küçük bir ağrı ve kaslarda hafif bir güç kaybı vardır. Omuz hareket kısıtlılığı ve kolun üst seviyelere kaldırılması durumlarında ileri derecede ağrı daha sonra başlar. Kol yukarı kaldırılırken ağrı ve sertlik yakınmaları olabileceği gibi aynı şekilde kol yukarı bir seviyeden aşağıya doğru indirilirken ağrıda azalma meydana gelir. Günlük aktiviteler sırasında ortaya çıkan ve dinlenmekle geçmeyen hafif bir ağrı vardır. Ağrı omuzun ön tarafından başlayıp kolun yan tarafına doğru yayılır. Sorun ilerledikçe aynı taraf kolda güç kaybı, geceleri devam eden ağrı ortaya çıkar. Düğme ilikleme, fermuar çekme, eli belin arkasına, sırt bölgesine doğru uzatma gibi hareketlerde zorluk yaşanır. Tedavi edilmediği sürece bu durum ilerler ve omuzun tüm hareketlerinde zamanla kısıtlılık meydana gelir.
Omuz ve aynı tarafta kol ağrısı ile gelen bir hastada hekimin ilk yapması gereken dikkatlice hastanın hikayesini, özgeçmişini, yakınmalarını dinledikten sonra iyi bir fizik muayenedir. Hastanın omuz hareketleri her yönden detaylı olarak incelenmeli ve olası durumlar akılda bulundurulmalıdır. Ağrının omuz kaynaklı olduğundan emin olmak için, boyun fıtıkları, sinir sıkışması, romatizmal hastalıklar tanı olarak elenmelidir. Kesin tanının konulabilmesi için görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılabilir. Röntgende rotator manşeti oluşturan yumuşak dokular görünmezken kemik ve eklem yapıları
rahatlıkla değerlendirilebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ise kas ve tendon yapılarının değerlendirilmesi, ödemin varlığı ve kimi zamanda kısmi veya tam kat yırtılmaların görülmesi açısından yararlıdır. Omuz sıkışma sendromlu hastalarda tedavide temel amaç ağrıyı azaltmak ve omuzun fonksiyonlarını geri kazandırmaktır. Ağrıyı arttırabilecek durumlardan kaçınılmalı ve omuz istirahate alınmalıdır.
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon bölümlerinde doktor kontrolünde fizyoterapistler ile sıkışmanın olduğu omuza fizik tedavi uygulanması, omuzun kısa zamanda eski durumuna dönmesi ve günlük yaşam aktivitelerin sorunsuz bir şekilde devam ettirilmesi için son derece önemlidir. Burada tedavi kapsamında başlangıçta omuz normal pozisyonda dinlendirilir. Daha sonra germe egzersizleri yaptırılarak omuzun hareket açıklığı genişletilir. Germe egzersizleri omuzun eski fonksiyonlarına dönmesi için son derece önemlidir. Ağrılı aşama geçtikten sonra rotator kas gruplarını güçlendirmeye geçilir. Ödem azaltıcı ilaçlar ve fizik tedavi uygulamalarına ek olarak kimi zaman bazı hasta gruplarında omuzdaki akromiyon kemik çıkıntısının altında bulunan bursayı hedef alan lokal anestezik ile beraber kortizon enjeksiyonu yapılması ağrının azaltılması için son derece yararlı olabilir.
