Mamografinin Riskleri ve Sınırlamaları Nelerdir?
Mamografide düşük doz radyasyon vardır. Doz çok düşüktür. Ama sonuçta radyasyondur. Ancak mamografi ile alınan radyasyon, mamografinin sağladığı erken tanı ve tanı değeri ile karşılaştırıldığında göz ardı edilebilecek kadar düşüktür.
Mamografi her zaman kesin sonuç vermez. Mamografi ile konan tanının güvenirliliği ya da kesinliği hem kullanılan tekniğe hem de radyoloğun tecrübesine bağlıdır. Hastayla ilgili olan faktörler ise hastanın yaşı ve memenin yoğunluğudur. Hastanın yaşı ne kadar küçük ve memenin yoğunluğu ne kadar yüksekse yalancı pozitiflik ya da yalancı negatiflik o kadar yüksek olur. Bu nedenle eğer memenizde bir kitle ya da değişiklik fark ettiyseniz, mamografi sonucunuz normal dahi olsa mutlaka doktorunuza söylemeli ve gerekirse bir uzmana muayene olmalısınız. Eğer rutin tarama mamografisinde normal sonuca rağmen doktorunuz bir alandan şüphelendiyse o zaman o alana daha yakından bakılması için tanısal mamografi ve büyüterek mamografi isteyebilir.
Genç kadınlarda mamografinin tanı değeri düşüktür. Genç kadınlarda meme dokusu daha yoğundur. Yani meme dokusu daha fazla süt bezi ve kanal ve memeyi tutan bağlar içerir. Bu yapılar X ışınını geçirmediği için mamografide açık renkli/beyazımsı görünür. Aynen tümörlerin göründüğü gibi. Bu da tümörün ayırt edilmesini zorlaştırır. Oysa yaş ilerledikçe meme dokusu azalırken yağ dokusu artar ki yağ dokusu x ışınlarını kolayca geçirdiğinde daha koyu/siyah görünür. Açık renkli görünen tümörler kolayca ayırt edilebilir. Bu nedenle 35 yaş öncesi mamografi nadiren istenir. En ideali 40 yaş ve üstüdür. Tarama mamografileri de bu nedenle 40 yaş sonrası önerilir.
Mamografi bazen başka tetkiklerin de yapılmasını gerektirir. Tüm mamografi çekilen hastaların yüzde onunda ultrason, MR ve biopsi gibi ek görüntüleme ve tanı yöntemleri gerekmektedir. Mamografide her rastlanan kitle ya da değişiklik kanser demek değildir.
Tarama mamografisi her zaman kanseri saptayamayabilir. Muayenede ele gelen kitlelerin bir kısmı mamografide görünmeyebilir. Ya da tersi, mamografide saptanan bir kitle çok küçükse ele gelmeyebilir. Her 5 kanser olgusundan biri tarama mamografisinde atlanabilir. Bu nedenle mutlaka hem doktor muayenesi hem de mamografi birlikte değerlendirilmelidir.
Mamografide saptanan her tümör tedavi edilemeyebilir. Bazen mamografide saptanan küçük bir tümör çok hızlı yayılmış ve vücuda metastaz yapmış olabilir. Mamografi sadece memenin filmidir. Tüm vücudun değerlendirilmesi için kullanılmaz. O amaçla MR, PET-CT, kemik sintigrafisi gibi başka incelemeler gerekir.
