Geniz eti (Adenoid doku) her yeni doğan insanda genizde (burnun gerisin yutağın tavanında) bulunan doğal bir lenfoid dokudur. Adenoid doku Bademcikler ve boğazdaki diğer lenfoid dokularla birlikte Waldeyer’in lenfatik halkasını oluşturur. Çocuk ya da büyük insanlarda sorun oluşturan tablo geniz etinin aşırı derecede büyük olması ve üst solunum yolunu tıkamasıdır. Bu tip olguların mutlaka tedavi edilmeleri gerekir.
Geniz eti büyüklüğünün belirtileri nelerdir?
Geniz eti büyüklüğünün en önemli bulgusu çocukların üst solunum yolunu tıkaması nedeniyle burundan nefes alamama, buna bağlı olarak ağız açık uyuma ve horlamadır. Bununla birlikte huzursuz uyuma, uykudan sık sık uyanma, sık üst ve alt solunum yolları enfeksiyonları geçirme, sinüzit gelişimi, kulak yollarının tıkanmasına bağlı işitme kayıpları ve özellikle tam tıkalı olgularda diş, çene ve yüz estetik gelişiminin bozulması gibi belirtiler de görülebilir.
Önemli not: Diş düzensizliği olan çocuklarda hangi yaşta olursa olsun öncelikle geniz eti büyüklüğü açısından muayene yapmak gerekir. Büyüklük varsa diş tedavisinden önce geniz eti ameliyatı yapılmalıdır.
Geniz eti büyüklüğü sadece çocuklarda mı olur?
Geniz eti büyüklüğü genellikle çocukların hastalığıdır. Çünkü eski görüşlere göre doğumda büyük olan geniz eti yaş ile ters orantılı gider. Yani yaş büyüdükçe geniz eti küçülür ve genellikle 12 yaşlarında tamamen ya da tama yakın kaybolur.
Bu görüş artık geçerlik değildir. Doğumda büyük olan geniz eti herkeste 12 yaşlarına doğru kaybolmaz. 35-40 gibi orta yaşa kadar büyük kalabilir.
Adenoid Vejetasyonun tanısı nasıl konulur?
Adenoid vejetasyonda tanı koymak zor değildir. Öncelikle dikkatli bir anamnez bile hekimi tanıya çok yaklaştırır. Klasik KBB muayenesi ile hastaların ancak küçük bir kısmına tanı koyabiliriz.
Özellikle bebek ve küçük çocuklarda geniz’i klasik muayene ile göremeyiz. Rijid endoskopların kullanımına çocuk müsaade etmeyebilir. Elimizde flexible nazofaringoskop varsa onunla kolaylıkla geniz’i görerek tanı koyabiliriz. Eğer bunu yapamazsak o zaman boyun yan grafisi gibi basit bir film çektirerek geniz etinin büyüklüğüne tanı koyabiliriz.
Büyük çocuklar ve erişginler de ise rijid endoskoplar ile burun gerisini rahatlıkla görür tanımızı koyabiliriz.
Geniz eti büyüklüğünün tedavisi var mıdır?
Geniz eti büyüklüğü kişinin solunumunu etkileyecek ve engelleyecek kadar büyüklükte ise mutlaka beklenmeden tedavi edilmelidir.
Tedavisi cerrahidir. Cerrahi yaklaşım ile geniz eti alınmadığı taktirde yukarda sıraladığımız bozukluklara neden olabilecektir.
Geniz eti ameliyatı nasıl yapılır ve yaş sınırı nedir?
Geniz eti ameliyatları eskiden bademcik ameliyatı gibi lokal anestezi altında yapılırdı. Ama artık genel anestezi altında yapılmaktadır. Genel anestezi altında yapılması daha avantajlıdır. Çünkü ameliyat sahasına daha iyi hakim olunur ve hem de daha iyi sonuçlar alınır.
Geniz eti ameliyatında yaş sınırı yoktur. Ne zaman tanı konulursa o zaman ameliyat edilebilir. Çünkü geniz etinin aşırı büyük olması solunumu engellediği için beklemeden ameliyat edilmelidir.
Geniz eti ameliyatında özel teknikler var mı dır?
Geniz eti ameliyatında iki teknik vardır. Bunlar Geleneksel ve Endoskopik tekniklerdir.
Geleneksel Teknik: Bu teknikte ameliyat eskiden olduğu gibi bugün de aynı yapılmaktadır. Ağız içinden girilerek genize kadar gelinir. Özel küretler ile geniz eti kürete edilerek alınır.
Endoskopik Teknik: Bu teknik ise endoskoplar yardımı ile burundan yapılmaktadır. Geleneksel teknikten her açıdan daha avantajlıdır. Ancak daha uzun süreli bir yöntemdir.
Bu tekniklerden hangisi kullanılmalıdır. Doğru olan geleneksel teknik ile geniz eti kürete edildikten sonra endoskopla kontrol etmektir. Eğer hava geçişini ya da östaki borusunu tıkayacak şekilde parçalar kalmış ise onlar endoskopların yardımı ile rahatlıkla alınabilir.
Ameliyat sonrası bakım nasıldır?
Ameliyat sonrası zor değildir. Pek ağrı olmaz. Hastalar ameliyat olduklarını anlamazlar. Sadece ameliyattan sonra 1 hafta süre ile yemek diyeti verilir. Hastaya özel bir yemek listesi verilir.
Ameliyatın ciddi bir komplikasyonu var mıdır?
Ameliyatın en önemli komplikasyonu kanamadır. Ender de olsa ameliyattan sonraki ilk 24 saat içinde erken kanamalar olabilir. Kanama olursa tekrar müdahale edilerek durdurulur. Kanama olmaması için hastaya ilk 24 saat içinde sıcak, katı ve sert gıdalar verilmez. Soğuk sıvı gıdalar tercih edilir.
