Testisi (yumurtalık) drene eden toplardamarların (venlerin) genişlemesi ve cilt altında ele gelecek şekilde büyümesine varikosel denir. Her ne kadar erkeklerin %15 ile 25’inde görülse de infertil (kısırlık) erkeklerin %40’ında bulunmaktadır. Sekonder infertilite denilen yani sonradan ortaya çıkan kısırlık durumunda ise, erkeklerin yüzde 80'inde varikosel görülür. Bu hastalar, ilk çocuklarının ardından ikinci bir çocuk sahibi olamazlar Hastaların çoğunda asemptomatik(belirti) olsa da bir kısmında fiziksel aktivitelerde ya da uzun süre ayakta kalmaya bağlı olarak ağrı şikayeti ile doktora başvurmaktadırlar. Ağrı daha çok günün ilerleyen saatlerinde meydana gelmektedir ve sabah uyandığında genellikle ağrının geçtiğini belirtmektedirler.
Tanı için sıcak bir odada dikkatli bir fizik muayene ile ayakta iken yapılmalıdır. Varikosel damarların genişliğine göre derecelendirilir.
Grade 1 varikosel: torbada gözle görülmez ancak hasta ıkındırılarak(valsalva) yapılan muayenede ele gelen damar ile tanı konur.
Grade 2 varikosel: Gözle torbada şiş damarlar görülür ve valsalva ile daha belirgin hale geldi tespit edilebilr.
Grade 3 varikosel: gözle çok belirgin bir şekilde rahatlıkla görülebilen bir durumdur.
Varikosel daha çok sol tarafta görülür, bunun sebebi aynı taraf venlerinin anatomik yapısından kaynaklanmaktadır.Sol taraf venlerinin böbrek venine drene olmasından dolayı solda daha sık karşılaşılmaktadır,ama sağda da varikosel görülebilir.
Varikoselde temel olarak genişleyen damarlardan dolayı testiste kan dolaşımının bozulması ve ısı artışının olmasından kaynaklanır.Varikoselde, testisin kanını kalbe geri götüren damarlarının genişlemesi sonucu, kirli kan yumurtalıkların etrafında göllenir. Erkeğin torbalarındaki ısı vücudun ısısından 2-3 derece daha düşüktür. Yumurtalıklar etrafında kan göllenmesi sonucu artan ısı, sperm üretimini olumsuz etkileyerek üreme fonksiyonunu bozabilir. Sperm üretiminin belli bir seviyede duraklamasına veya sperm hareketliliğinin ve yapısının bozulmasına yol açabilir. Sonuçta erkektekısırlık oluşur. Her ne kadar olay sol tarafta olsa dahi kan akışındaki bu artışın karşı taraf testisi de etkilediği gösterilmiştir.Ayrıca kan akışının artışına bağlı olarak toksik maddelerin birikimi söz konusudur, bu durum sperm yapımını olumsuz etkilemektedir.
Tanı:
Varikosel tanısı hem ayakta ve hem de yatar pozisyonda elle yapılan muayene ile konur. Ancak hastanın aşırı kilolu olması,torba derisinin kalın olması ve muayanede şüphede kalınması durumunda renkli ultrason yapılarak teşhis doğrulanabilir.
Tedavi:
Bir çok varikoselli hastada kısrılık ve testis hacminde azalma ve ağrı olmadığında cerrahi düzeltme gerekmez.Semen parametrelerinde bozulma olan hastalarda ve klinik varikoselli hastalarda cerrahi düzeltme yapılmalıdır.
Varikosel ağrı nedeni de olabilir. Ağrının geçeceği garanti edilemezse de mikrocerrahi yöntem ve ağrıya yönelik operasyon tekniklerinin uygulanması ile bir çok vakada ağrı ortadan kalkmaktadır.
Subklinik varikosellerin onarımının infertiliteye bir katkısı olmadığından onarım cerrahi müdahale yapılmamalıdır.
Komplikasyonları:
Varikoselektomi sonrası en sık görülen komplikasyon hidroseldir.Testiküler arter yaralanması diğer en önemli komplikasyonudur.Kanama ve yara yeri enfeksiyon diğer önemli komplikasyonlarıdır.
